ေတာင္ဒဂံုၿမိဳ႕နယ္က လူမႈေစာင့္ေရွာက္ေရး ေဂဟာကို အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖဲြခ်ဳပ္က မျဖဴျဖဴသင္းနဲ႔ လူငယ္ေတြက HIV/ AIDS ရိွသူေတြကို ကူညီေစာင့္ေရွာက္ဖုိ႔အတြက္ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ကတည္းက ဖြင့္လွစ္ထားခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေဂဟာကို ျမန္မာျပည္အႏံွ႔က HIV/ AIDS ေရာဂါရိွသူေတြကို လာေရာက္ ေဆးကုသမႈခံေနၿပီး အဲဒီမွာ ေဆးကုသခံစဥ္မွာ သက္ဆုိင္ရာ အာဏာပိုင္ေတြကို ဧည့္စာရင္းတုိင္ၾကားၿပီး ေနထိုင္ေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလ ၁၇ ရက္ေန႔က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ သူတို႔ေတြကို သြားေရာက္ေတြ႔ဆံုၿပီး အားေပးစကား ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္တရက္မွာေတာ့ ေဆးကုသခံေနသူေတြကို အဲဒီေဂဟာမွာ ဆက္လက္ေနထိုင္ခြင့္ ေပးေတာ့မွာမဟုတ္ေၾကာင္း အာဏာပိုင္ေတြက ေခၚယူေျပာဆုိခဲ့တယ္လို႔ လူမႈေရးေဂဟာကို တာ၀န္ယူေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ကိုရာဇာက ေျပာပါတယ္။
“မေန႔က ေခၚစာ ေရာက္လာေတာ့ ကိုထင္ေအာင္ ဆုိတဲ့လူကို ေခၚစာေရာက္တယ္။ အေၾကာင္းအရာက လူမႈေရးကိစၥ ေဆြးေႏြးရန္ဆုိၿပီးေတာ့ ေခၚတယ္တဲ့။ အဲေတာ့ မေန႔ည ၈ နာရီက သူသြားေတာ့ မယက ဥကၠဌ ေရာက္လာၿပီးေတာ့ ဘာေျပာလဲဆုိေတာ့ - ဒီမွာ တိုင္စာေတြ အမ်ားႀကီး တက္တယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ရပ္ကြက္ထဲကေန တိုင္စာေတြ အမ်ားႀကီး တက္တယ္တဲ့။ အဲဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ႔ ၂၀ ရက္ေန႔ေပါ့ေနာ္။ ဒီတပတ္ ဧည့္စာရင္းတုိင္တာက ၂၀ ရက္ေန႔ ျပည့္တာကိုး။ အဲဒီေန႔ကစၿပီး ဧည့့္စာရင္း မေပးဘူးေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ၂၅ ရက္ေန႔ထိေတာ့ ေနခြင့္ေပးမယ္။ ၂၅ ရက္ေန႔ ေနာက္ပိုင္း ဆက္ေနမယ္ ဆုိရင္ တရားစဲြမယ္ဆုိၿပီး ေျပာတယ္။”
ဒီလူမႈေစာင့္ေရွာက္ေရး ေဂဟာကို စတင္ဖြင့္လွစ္စဥ္က လူ ၁၀ ေယာက္ ၁၅ ေယာက္ေလာက္နဲ႔ စတင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ျမန္မာျပည္အႏွံ႔က လာေရာက္ ေဆးကုသူေတြ မ်ားလာတာေၾကာင့္ အာဏာပိုင္ေတြက ၂ ႀကိမ္ေလာက္ ေခၚယူေမးျမန္းခဲ့ဖူးေပမဲ့ အခုလို ၿခိမ္းေျခာက္ေျပာဆုိတာေတာ့ မရိွဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒီေဂဟာကေန ပံ့ပိုးေပးေနတဲ့ လူမႈကူညီ ေစာင့္ေရွာက္မႈ လုပ္ငန္းေတြကိုေတာ့ ကိုရာဇာက အခုလုိ ဆက္ေျပာပါတယ္။
“အဓိကကေတာ့ သူတုိ႔ ေရာက္လာၿပီဆိုရင္ ေနေရးထိုင္ေရးက ပထမအခ်က္ပါ။ ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ အာဟာရေပ့ါ။ အာဟာရဆုိတာ ထမင္း၊ ဟင္း အပါအ၀င္ အျခားေသာ လုိအပ္တဲ့ အာဟာရေတြ လုပ္ေပးရတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ေဆး၀ါးေပါ့။ ARV ေဆး၀ါးက သူတုိ႔ တျခား NGO ေတြဆီမွာ တန္းစီေနတဲ့အခ်ိန္ မရရိွေသးဘူး။ သို႔ေသာ္လည္း အထူးကု ကၽြမ္းက်င္တဲ့ သမားေတာ္ႀကီးေတြကေန ဆရာ၀န္ႀကီးေတြကေန လိုအပ္တယ္၊ လုိအပ္ေနၿပီ။ CD4 account နည္းေနၿပီ ဆိုတဲ့အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ က်ေနာ္တုိ႔က တုိက္တာမ်ိဳး။ ဒီ၀န္ေဆာင္မႈေတြ ေပးတာပါ က်ေနာ္တုိ႔က။”
ေလာေလာဆယ္မွာ အဲဒီေဂဟာမွာ ေဆးကုသခံယူသူနဲ႔ ARV ေဆးအေထာက္အပံ့ ရရိွဖို႔အတြက္ လာေရာက္ ေစာင့္ဆုိင္းေနသူ ၈၄ ေယာက္နဲ႔ ကူညီေစာင့္ေရွာက္သူ ၂ ေယာက္ ေနထုိင္ေနတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိေဂဟာမွာ ေဆးကုသမႈ ခံယူေနသူေတြကေတာ့ မိမိတုိ႔ ေနရပ္ရင္းကို ျပန္ရမယ္ဆုိရင္ ေဆး၀ါးကုသမႈ ေကာင္းေကာင္း မရႏိုင္တာေၾကာင့္ အသက္ေဘးအတြက္ကို စိုးရိမ္ေနၾကရတယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
“က်မတို႔ နယ္မွာဆုိရင္ေတာ့ ဒီလုိ ေဆး၀ါးေတြလည္း မရဘူးေလ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ေဆးရံုေတြကလည္း လက္မခံဘူးေလ။ ဒီလုိ ေဆး၀ါးေတြမရိွေတာ့ နယ္မွာဆုိေတာ့ အေသပဲခံရမွာေပါ့။ ဒီမွာဆုိေတာ့ ေဆး၀ါးလည္း ရိွတယ္။ ေဆးလည္း တုိးလို႔ ရေနၿပီေလ။ ေဆးလာတိုးမယ့္သူေတြ အခက္အခဲၾကားထဲကေန လာရတာေပါ့ေနာ္။ ရြာေတြက ခက္ခက္ခဲခဲ လာရတာ။ ဒီလုိ ျပန္လႊတ္မယ္ဆုိရင္ က်မတို႔ လာရက်ိဳး ဘယ္နပ္ေတာ့မလဲ။”
HIV/ AIDS ေရာဂါရိွသူေတြအတြက္ လူမႈကူညီေရးလုပ္ငန္းေတြကို ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ မျဖဴျဖဴသင္းကေတာ့ ဒီလုပ္ငန္းေတြကို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကဖို႔ အခ်ိန္တန္ေနၿပီလုိ႔ ေျပာဆိုပါတယ္။
“က်မတို႔ လုပ္ေနတယ္ဆိုတာက က်မတို႔ တတ္ႏိုင္တဲ့အားနဲ႔ ျပည္သူလူထုေတြ ဒုကၡေရာက္ေနတာကို ၀ိုင္း၀န္း ကူညီေပးတဲ့သေဘာပဲ ရိွတယ္။ အမွန္တကယ္လုပ္ရမွာက သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ဦးေဆာင္ၿပီးလုပ္ရမွာ။ က်မတုိ႔ အေနနဲ႔က ဘယ္လုိ လူမ်ိဳးနဲ႔မဆုိ၊ ဘယ္လုိ အဖဲြ႔အစည္းနဲ႔မဆို ဒီလုိလူမႈေရးကိစၥေတြမွာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ ဆႏၵလည္း ရိွတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ခ်င္တဲ့ ဆႏၵမ်ိဳးပဲ ထားၿပီးေတာ့ အကူအညီေပးပါလုိ႔ပဲ ေျပာခ်င္တယ္။ ဒီလုိမ်ိဳး အေႏွာက္အယွက္ေတြကို ထပ္ၿပီးတာ့ မလုပ္ေစခ်င္ေတာ့ပါဘူး။”
က်န္းမာေရး ၀န္ႀကီးဌာနက ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ စာရင္းအရဆုိရင္ ျမန္မာျပည္မွာ HIV/ AIDS ေရာဂါ ျဖစ္ေနသူ ၂ သိန္း ၄ ေသာင္းေလာက္ရိွၿပီး အဲဒီလူေတြရဲ႕ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းျဖစ္တဲ့ ၅ ေသာင္း နီးပါးေလာက္သာ ေဆးေသာက္ႏိုင္တာ ျဖစ္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒီေဆးကိုလည္း ရန္ကုန္နဲ႔ နယ္က ၿမိဳ႕ႀကီးတခ်ိဳ႕မွာသာ အခမဲ့ ရရိွႏိုင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
အခုလို ဒဂုံၿမိဳ႕သစ္ေတာင္ပိုင္းက NLD လူငယ္တခ်ိဳ႕ ဦးစီးေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ေနရာမွာ
