ျမတ္စြာဘုရား သာသနာေတာ္တြင္ သာသနာ့၀န္ထမ္း ရဟန္းတစ္ပါး အေနျဖင့္ သာသနာေတာ္ႏွင့္ ပတ္သက္လာလွ်င္ ဆုိေရးရွိက ဆိုရေပေတာ့မည္။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ပြင့္ေတာ္မူျခင္းသည္ ေ၀ေနယ်သတၱ၀ါမ်ား ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ပါး ခ်မ္းသာျခင္းႏွင့္ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာအတြက္၊ တရားေတာ္မ်ား ေဟာၾကားေတာ္မူျခင္းသည္ ေ၀ေနယ်သတၱ၀ါမ်ား၏ ေလာကီႏွင့္ ေလာကုတၱရာအက်ိဳးအလို႔ငွာႏွင့္ သံဃာေတာ္မ်ား တည္ရွိျခင္းသည္ ေ၀ေနယ်သတၱ၀ါမ်ား ကုသိုလ္ေကာင္းမႈျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္ႏွင့္ ျမတ္စြာဗုဒၶ၏ စစ္မွန္ေသာ တရားေတာ္မ်ား မကြယ္ေပ်ာက္ေရး တနည္းအားျဖင့္ သာသနာေတာ္ကို ဖ်က္လိုဖ်က္စီးသည့္ ကိစၥရပ္မ်ား ေပၚေပါက္လာပါက ကာကြယ္ရမည့္ တာ၀န္မ်ားကို ထမ္းေဆာင္ေနၾကျခင္း ျဖစ္ေပသည္။
ဤကဲ့သုိ႔ေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ႏွင့္ အေၾကာင္းတရားတုိ႔ေၾကာင့္ လတ္တေလာ ျမင္ေနရ ၾကားေနရသည့္ ျဖစ္ရပ္မ်ားကို အေျခခံ၍ ျမတ္စြာဘုရားရွင္၏ စာေပက်မ္းဂန္တို႔မွ ေကာက္ႏႈတ္ကာ ေျဖရွင္းရေပေတာ့မည္။ ျမတ္စြာဘုရား၏ သာသနာေတာ္သည္ ျဖဴစင္သန္႔ရွင္း၍ နည္းမွန္လမ္းမွန္ျဖင့္ က်င့္ႀကံက်ိဳးကုတ္ အားထုတ္ပါက လက္ေတြ႔အက်ိဳးကို မုခ်ခံစားရသည္ကိုလည္း သႏၵိဌိက ဆုိသည့္ စကားျဖင့္ အာမခံခ်က္ ေပးထားေပသည္။ နည္းလမ္းမမွန္ဘဲ ေဟာေျပာက်င့္ႀကံပါကလည္း မေကာင္းက်ိဳးတို႔ကုိ လက္ေတြ႔ဘ၀တြင္ပင္ ႀကဳံေတြ႔ရပါလိမ့္မည္။ သို႔ေသာ္ ထို႔သုိ႔ က်င့္ႀကံၾကရာတြင္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းအတိုင္း လုိက္နာဖုိ႔ကလည္း အေရးႀကီးပါသည္။ ဆိုလုိသည္ကား ရဟန္းျဖစ္လွ်င္ ၂၂၇ သြယ္ေသာ ရဟန္းစည္းကမ္း၊ သာမန္ ဒကာ ဒကာမမ်ားအတြက္လည္း (သီလ) ငါးပါးသီလ၊ ရွစ္ပါးသီလ၊ ကိုးပါးသီလ တို႔ျဖင့္ ပညတ္ခဲ့ေပသည္။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ အေနျဖင့္ စည္းကမ္းမ်ား သတ္မွတ္ျခင္းသည္ကား စိတ္တည္ၿငိမ္ရန္ (သမာဓိ)ႏွင့္ အမွန္တရားကို အမွန္တရား၊ မွားယြင္းသည္ကို မွားယြင္းသည့္အေလွ်ာက္ သိတတ္ျမင္တတ္သည့္ (ပညာ)မ်ား တုိးပြားရန္အတြက္သာ ျဖစ္ေပသည္။
ထုိမွ်မကေသး သာသနာကြယ္ေၾကာင္းတရားအေပါင္း ၁၅ မ်ိဳးကိုလည္း ျမတ္စြာဘုရားက အဂၤၢဳတၱရ နိကာယ္က်မ္းတြင္ အတိအလင္း ေဟာေဖာ္ညြန္ျပထားပါသည္၊ ၄င္း သာသနာကြယ္ေၾကာင္းတုိ႔ကို ဤေနရာ၌ စာမ်က္နာ အခက္ခဲေၾကာင့္ အကုန္လုံးကို ေရးမျပေတာ့ပါ၊ (သိလိုပါက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းႏိုင္ပါသည္၊)
သာသနာပ်က္စီး ကြယ္ေပ်ာက္ျခင္း အေၾကာင္းတို႔တြင္ သာသနာေတာ္၏ မွတ္ေက်ာက္ျဖစ္သည့္ သကၤန္းကို ၀တ္ရုံထားပါလွ်က္ တရားေဆြးေႏြးမႈ မရွိျခင္း၊ ဗုဒၶစာေပတို႔ကို စနစ္တက် မသင္ၾကားဘဲ ေဟာေျပာစည္းရုံးျခင္း၊ သကၤန္းကုိ၀တ္ရုံထားပါလွ်က္ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ကို ေလးစားမႈ အလ်ဥ္းမရွိမူ၍ ဘာသာတရား၏ ဆန္႔က်င္ဘက္အက်င့္မ်ားကို ေဟာေျပာပုိ႔ခ်ျခင္းတုိ႔သည္ သာသနာေတာ္အတြက္ အင္မတန္မွ အႏၱရာယ္ႀကီးပါသည္၊ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ကလည္း ေ၀ေနယ်သတၱ၀ါမ်ားအား အက်ိဳးမရွိမည့္စကားကို ဘယ္ေတာ့မွ မေဟာၾကားခဲ့ေပ၊ သီခ်င္းဆုိျခင္း ကျခင္းေၾကာင့္ စိတ္ဓာတ္တည္ၿငိမ္၍ ေကာင္းက်ိဳးရႏိုင္သည့္ အေၾကာင္းကိုလည္း ေဟာေတာ္မမူသည့္အျပင္ နိဗၺာန္ကိုမ်က္ေမွာက္ျပဳျခင္း၏ ဆူးေျငာင့္ခလုတ္ ျဖစ္သည္ဟု ေဟာၾကားခဲ့ေပသည္၊ (နစၥ ဂီတ ၀ါဒိတ - ကျခင္း သီဆုိတီးမႈတ္ျခင္းတို႔သည္ ၀ိသုက- ဆန္႔က်င္ဘက္ ဆူးေျငာင့္ခလုတ္တို႔ကို ဒႆန- ၾကည့္ရႈျခင္း နားေထာင္ျခင္း)၊ ထုိ႔အျပင္ ဗုဒၶဘာသာ ရႈေထာင့္မွၾကည့္လွ်င္ သီခ်င္းဆုိျခင္းသည္ ငိုျခင္းျဖစ္၍ ကခုံျခင္းသည္ ရူးသြပ္ျခင္း စသျဖင့္ ျမတ္စြာဘုရား ေဟာၾကားခဲ့ပါသည္၊ (ရုဏၰမိဒံ ဘိကၡေ၀ ယဒိဒံ ဂီတံ- ဥမၼတၱကမိဒံ ဘိကၡေ၀ ယဒိဒံနစၥံ- အဂၤၢဳတၱရပါဠိေတာ္ ရုဏၰသုတၱံ)။
ယင္းသို႔ ျမတ္စြာဘုရားက ရဟန္းေတာ္မ်ား လိုက္နာရမည့္ ဥပေဒသမ်ားကို ပညတ္ထားပါလွ်က္ လိုက္နာျခင္းမရွိ၊ နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္း နည္းလမ္းေကာင္းမ်ားကို အတိအက် ေဟာၾကားထားပါလွ်က္ ေလ့လာလိုက္စားျခင္းမရွိဘဲ သာသနာေတာ္၏ ဆန္႔က်င္ဘက္ အက်င့္တို႔ကို ေဟာေျပာပို႔ခ်ျခင္းသည္ လက္ခံႏိုင္စရာအေၾကာင္းလုံး၀မရွိပါ၊ ျမတ္စြာဘုရားရွင္၏ အႏၱိမ ပန္းတိုင္မွာ အတုမရွိ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာကို မ်က္ေမွာက္ျပဳႏိုင္ရန္ အတြက္သာျဖစ္ေသာ္လည္း လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး၊ က်မၼာေရး၊ ပညာေရးတို႔ကို လ်စ္လ်ဴရႈ မထားေပ၊ သိဂၤါေလာ၀ါဒ သုတၱံ၌ ဆိုင္ရာက်င့္၀တ္တို႔ကို ေဟာၾကားထားသလုိ မဂၢင္ရွစ္ပါးလမ္းစဥ္ကိုလည္း ရွင္းလင္းစြာ ေဟာၾကားထားပါသည္။
စိတ္ေကာင္းထားလွ်င္ ခ်မ္းသာရမည္ စိတ္ဓာတ္မေကာင္းလွ်င္ ဆိုးက်ိဳးရတတ္သည့္ အေၾကာင္းကို ဓမၼပဒ ပါဠိေတာ္ ပထမဆုံး ၀တၳဳတြင္ ေဟာၾကားထားေပသည္၊ စိေတၱန နိယေတ ေလာေကာ - ေလာကႀကီးတစ္ခုလုံးကို စိတ္ကသာလွ်င္ ေဆာင္က်ဥ္းေပးသည္ ဟု ဆိုထားေသာေၾကာင့္ စိတ္ထားျဖဴစင္ရန္အတြက္ က်င့္ရမည့္ အရာမွာ မိမိတို႔၏ စိတ္ထဲတြင္ အဘိဇၥ်ာ ဗ်ာပါဒ မိစၦာဒိဌိ တရားသုံးပါး မရွိေစရန္ သို႔မဟုတ္ မျဖစ္ေပၚေစရန္အတြက္ က်င့္ႀကံရမည္ဟု လမ္းညြန္ခဲ့ပါသည္၊
လူအျဖစ္ ေမြးဖြားလာၿပီဆိုလွ်င္ ဘာသာတရားသည္လည္း လြတ္ကင္း၍ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ေပ၊ အထူးသျဖင့္ အရဟဒၶဇ ဟု ေခၚသည့္ သကၤန္းကို ၀တ္ရုံထားသည့္ ရဟန္းေတာ္မ်ားအတြက္ ပို၍ပင္ ထိေတြ႔ရေပေတာ့မည္၊ ရဟန္းေတာ္မ်ား၏ ႏႈတ္ဖ်ားမွ ထြက္သည့္ စကားလုံးတုိင္းသည္ ေ၀ေနယ်သတၱ၀ါတို႔၏ ေကာင္းက်ိဳးကို ေရွးရႈသည့္ ဘာသာေရး စကားလုံးမ်ား ျဖစ္ေနရေပမည္၊ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ သဗၺဒါနံ ဓမၼဒါနံ ဇိနာတိ - ေပးစရာ လက္ေဆာင္တို႔တြင္ ဘာသာတရား လက္ေဆာင္သည္သာ အေကာင္းဆုံးဟု ဆုိထားေသာေၾကာင့္တည္း၊
ဗုဒၶဘာသာတြင္ တရားေဟာၿပီးသည္၏ အဆုံး၌ အႏုေမာဒနာ ျပဳျခင္းသည္ကား ျမတ္စြာဘုရား လက္ထက္ေတာ္ကတည္းက ရွိခဲ့ေပသည္၊ သာဓုတီ - သာဓု သာဓု သာဓု ဟူ၍ ဆုိေသာစကားရပ္သာ က်မ္းဂန္မ်ား၌ ပါရွိပါသည္၊ လက္ခုပ္တီး၍ ၀မ္းသာျခင္းမ်ိဳးကုိ မဆုိလိုေပ၊ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ကိုယ္ေတာ္တိုင္ပင္ ရဟန္းေတာ္မ်ား သို႔မဟုတ္ တစ္စုံတစ္ေယာက္က ေကာင္းမႈလုပ္တာကို ျမင္ရလွ်င္ သာဓု သာဓု ဘိကၡဳ - ေကာင္းေလစြ ေကာင္းေလစြ ခ်စ္သားရဟန္းဟု၄င္း သာဓု သာဓု ဥပါသကာ - ေကာင္းေလစြ ေကာင္းေလစြ ဒကာ ဟူ၍၄င္း ေကာင္းခ်ီးေပးေတာ္မူေပသည္၊ ထိုကဲ့သို႔ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ား အတိအလင္း ရွိပါလွ်က္ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆန္႔က်င္ဘက္ကို လုပ္ေဆာင္ေနၾကသနည္း၊
ယေန႔ေခတ္တြင္ ဗုဒၶဘာသာကို အေသးစိတ္ေလ့လာ သုံးသပ္၍ စတင္လက္ခံလာေနသည့္ အခ်ိန္တြင္ ဗုဒၶဘာသာျဖစ္သည့္ ရဟန္းေတာ္မ်ား ဒကာ ဒကာမမ်ားအေနျဖင့္ သူတပါး အျမင္ေစာင္းေစမည့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္တုိ႔ကို မလုပ္ေဆာင္သင့္ေပ၊ တရားဂုဏ္ေတာ္မ်ားတြင္ ပါ၀င္သည့္ ဧဟိပႆေကာ - လာပါ ရႈပါ စမ္းသပ္ပါ ဆုိသည့္ အာမခံခ်က္ရွိသည့္အတိုင္း တရားဂုဏ္ေတာ္ မညွိဳးမွိန္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းရန္ အင္မတန္မွ အေရးႀကီးပါသည္။
ဦးအဂၢ၀ံသ (ဓမၼာစရိယ)
BA,MA& M-Phil thesis,
ေခတၱ သီရိလကၤာ
revaggavomsa@gmail.com
