“ဘယ္လိုစစ္ပြဲမွာ သင္၀င္တိုက္ေနတယ္ဆိုတာ နားလည္ျခင္းဟာ ေအာင္ပြဲရဲ႕ ပထမဆံုးေျခလွမ္းပဲ”
(ဗိုလ္ခ်ဳပ္အန္တိုနီဇင္နီ)
(ဗိုလ္ခ်ဳပ္အန္တိုနီဇင္နီ)
နိဒါန္း
“ေတာ္လွန္ေရးတရပ္၏ ကံၾကမၼာသည္ ေတာ္လွန္သူမ်ား၏ အေတြးအေခၚျပတ္သားမႈ၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခိုင္မာမႈ၊ စနစ္တက်ေဆာင္ရြက္မႈတို႔ အေပၚတြင္ တည္မွီေနသျဖင့္ အေတြးအေခၚ ႐ႈပ္ေထြးေ၀၀ါးမႈမ်ားျဖင့္ ေတာ္လွန္ေရး၏ အ႐ႈံးကို ကိုယ္တိုင္ မဆံုးျဖတ္မိေစရန္ သတိျပဳရမည္” တဲ့။ ဒီစကားစုေလးကို စၾကားခါစ က နည္းနည္းေတာ့ မရွင္းသလို ျဖစ္ေနခဲ့တယ္။ ေတာ္လွန္သူမ်ား ကိုယ္တိုင္က ေတာ္လွန္ေရးအ႐ႈံးကို ဆံုးျဖတ္မိသလို ျဖစ္တတ္တယ္ဆိုတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါ့မလား ဆိုၿပီးပါ။ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ ႏိုင္ငံေရးခ်ိန္ခြင္လွ်ာညႇိဖို႔မွာ အေရးႀကီးဆံုးျဖစ္တဲ့ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးအေပၚမွာ ဒီမိုကေရစီ ေတာ္လွန္ေရးသမား အခ်ဳိ႕ရဲ႕ ေျပာဆို ေ၀ဖန္သံေတြ ၾကားလာခဲ့ရတယ္။ “လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး ေခတ္ကုန္ေနၿပီ”၊ “လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးလုပ္တာ ဦးေႏွာက္မရွိသူေတြပဲ လုပ္တာ” ဆိုၿပီး ေျပာဆိုသံေတြ ထြက္လာသလို “ဒီမိုကေရစီ တိုက္ပြဲဆိုတာ လက္နက္နဲ႔ တိုက္လို႔မရဘူး။ ညင္သာစြာ ေျပာင္းမွရတာ။ နအဖအခင္းအက်င္း အတိုင္းလိုက္ ေလွ်ာက္ၿပီး ျဖည္းျဖည္းခ်င္းေျပာင္းယူရမွာ” ဆိုတဲ့ ဒူးေထာက္ေက်ာသပ္ခံေရး အေတြးအျမင္ေတြလည္း ထြက္ေပၚလာပါတယ္။ ဒါေတြနဲ႔ပတ္သက္ျပီး လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး၊ ကန္႔သတ္စစ္၊ ႏိုင္ငံေရးခ်ိန္ခြင္ လွ်ာဆိုတဲ့ စကားလံုးေလးေတြကို သတိသြားရမိပါတယ္။
(စစ္အုပ္စုတို႕ရဲ႕ ဒီမိုကေရစီအမည္ခံ ေရြးေကာက္ခံ အာဏာရွင္စနစ္ (၀ါ) ျမန္မာ တမ်ိဳးသားလံုးအား စစ္ကၽြန္ျပဳေရးစနစ္ၾကီးကို ျမ၀တီ၊ ဘုရားသံုးဆူတို႔တြင္ ေပၚထြက္လာေသာ ေသနတ္သံမ်ားျဖင့္ ေတာ္လွန္ ဆန္႔က်င္ေနၾကပါျပီ။
လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး တိုက္ပြဲမ်ားတြင္ စစ္ေရးအရ၊ ႏိုင္ငံေရးအရ၊ အေတြးအေခၚအရ၊ ဘ႑ာေရးအရ ပူးေပါင္းပါ၀င္ၾကပါစို႔ )
လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ဒီမိုကေရစီ
“မတရားမႈဟာ ဥပေဒျဖစ္လာတဲ့အခါ ေတာ္လွန္ပုန္ကန္ရန္ လိုအပ္တယ္တဲ့”။ ဒီဥပေဒသဟာ ေရွး လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက ကမၻာအရပ္ရပ္မွာ က်င့္သံုးခဲ့ၾကတဲ့ ဥပေဒသပါ။ ကမၻာေပၚမွာဖိႏွိပ္သူ လူတန္းစားဆိုတာ ရွိေနသေရြ႕ အဖိႏွိပ္ခံလူတန္းစားေတြ ရွိၾကစၿမဲ ျဖစ္သလို၊ ဖိႏွိပ္သူေတြကို အဖိႏွိပ္ခံရသူ ေတြက ေတာ္လွန္ပုန္ကန္မႈ ဆိုတာဟာလဲ အခ်ိန္မေရြး ေပၚေပါက္ေနႏိုင္စၿမဲပါပဲ။ အခ်ဳိ႕က ဒီမိုကေရစီေတာ္ လွန္ေရးမွာ စစ္ပြဲဆိုတာမလိုအပ္ဘဲ ညင္သာစြာေျပာင္းလဲမႈပဲ လိုအပ္တယ္လို႔ ဆိုတတ္ၾကပါတယ္။ လက္နက္မဲ့ေတာ္လွန္ေရး (Revolutions without arms) ဆိုတဲ့ သေဘာတရားကို ဦးစားေပး ေဖာ္ျပတတ္ၾကပါတယ္။
သို႔ေပမယ့္လဲ ကမၻာတ၀ွမ္းက ဒီမိုကေရစီလႈိင္းလံုးႀကီးမ်ားကို ေလ့လာၾကည့္တာနဲ႔ ဒီမိုကေရစီကူး ေျပာင္းမႈျဖစ္စဥ္နဲ႔ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးစစ္ပြဲမ်ားၾကားက ဆက္ႏြယ္မႈကို ေတြ႔ျမင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ဒီမိုကေရစီအသြင္ ကူးေျပာင္းမႈျဖစ္စဥ္ (Democratization) ကို ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ ျပဌာန္းခ်က္ ေျခာက္ခ်က္ရွိပါတယ္။ ဒီေျခာက္ခ်က္ထဲမွာ transnational and international engagements including war ဆိုတဲ့အခ်က္ကို အေရးပါေသာ အခ်က္တခ်က္အျဖစ္ ပညာရွင္မ်ားက မီးေမာင္းထိုးျပထား ၾကပါတယ္။
ကမၻာ့ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံႀကီးတခုျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ပထမအဆင့္ ဒီမိုကေရစီေျပာင္း လဲမႈျဖစ္စဥ္ဟာ anti-imperial struggle တခုျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္ေတာ္လွန္ေရးကေန စတင္ခဲ့တာျဖစ္ပါ တယ္။ အသြင္ကူးမႈ ဒုတိယအဆင့္က်ေတာ့ အေမရိကန္ျပည္တြင္းစစ္ကေန ေပၚထြက္လာခဲ့တာ ျဖစ္တယ္ လို႔ ပညာရွင္အခ်ဳိ႕ကဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ဒီမိုကေရစီဟာ ေတာ္လွန္ေရးစစ္ပြဲ အေပၚမွာ အေျချပဳေပၚေပါက္ခဲ့တာလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုပါပဲ။ ဥေရာပမွာဆိုရင္လဲ ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရး (၁၇၉၈) ဟာ ေျမရွင္ပေဒသရာဇ္စနစ္နဲ႔ royal absolutist rule ကို ခ်ဳပ္ၿငိမ္းၿပီး၊ ဒီမိုကေရစီလမ္းေၾကာင္း ကို ဦးတည္ေစခဲ့ပါတယ္။ ဥေရာပေတာင္ပိုင္းက ေပၚတူဂီႏိုင္ငံရဲ႕ ဒီမိုကေရစီေျပာင္းလဲမႈျဖစ္စဥ္ဟာလဲ ေတာ္လွန္ေရးစစ္ပြဲအသြင္သ႑ာန္နဲ႔ ျဖစ္ပါတယ္။
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ ဥေရာပနဲ႔ အျခားႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ ဒီမိုကေရစီေျပာင္းလဲမႈျဖစ္စဥ္မ်ားကို ေလ့ လာၿပီး၊ ႏိုင္ငံေရးသုေတသီ Dankwart Rustow က ဒီမိုကေရစီဆိုတာ ပ႗ိပကၡေတြက ေမြးဖြားလာတာ ျဖစ္ၿပီး၊ ကမၻာတ၀ွမ္းက ဒီမိုကေရစီေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္စဥ္မ်ားစြာမွာ ညင္သာစြာ ေျပာင္းလဲမႈရွားပါးေၾကာင္း ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး ေပါင္းစပ္ပါ၀င္မႈမရွိဘဲ ရရွိခဲ့တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးေအာင္ပြဲေတြကို ၫႊန္းဆိုျပတဲ့အခါမွာ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံကို ဥပမာေပးတတ္ၾကပါတယ္။
သို႔ေပမယ့္ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ Geopolitics အေနအထားလံုး၀မတူပါဘူး။ ႏိုင္ငံတကာ ဖိအားေပးမႈရဲ႕ ထိေရာက္ႏိုင္မႈ အေျခအေနမတူသလို၊ ေဒသဆိုင္ရာလံုျခံဳေရး (regional security) ႐ႈေထာင့္ကေန ႐ႈျမင္သံုးသပ္မႈ အေနအထားေတြလဲ မတူပါဘူး။ ၿပီးေတာ့ ေတာင္အာဖရိက ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈျဖစ္စဥ္မွာ စတင္ခဲ့တာက incumbent de Klerk government အေနနဲ႔ျဖစ္ၿပီး၊ ၁၉၉၃ စက္တင္ဘာက်မွ ပါ၀ါခြဲေ၀ၾကားျဖတ္အစိုးရအဆင့္ကို တက္လွမ္းသြားခဲ့တာပါ။ ဒီလိုကူးေျပာင္းမႈျဖစ္စဥ္ ဆိုတာက အာဏာရွင္ေတြဘက္က စတင္မွျဖစ္တာပါ။ စတင္လာေအာင္ တြန္းအားေပးမႈေတြကလဲ ထိ ေရာက္စြာ လုပ္ႏိုင္မွျဖစ္တာပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာက်ေတာ့ ႏိုင္ငံတကာဖိအားကလဲ ေတာင္အာဖရိက တုန္းက ေလာက္ ထိေရာက္မႈရွိႏိုင္မွာမဟုတ္သလို၊ ျမန္မာနအဖရဲ႕ strategic doctrine ကလဲ အတိုက္အခံအၿပီး သတ္ ေခ်မႈန္းေရးျဖစ္တာေၾကာင့္၊ ဒီလိုဒီမိုကေရစီေျပာင္းလဲမႈျဖစ္စဥ္မ်ိဳး ျမန္မာျပည္မွာ လံုး၀ျဖစ္လာစရာ အေၾကာင္းမရွိပါဘူး။
ေနာက္တမ်ဳိးျဖစ္တဲ့ နမ္ဘီးယား၊ ကမ္ေဘာဒီးယား ဒီမိုကေရစီေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္စဥ္ေတြလို ႏိုင္ငံတ ကာက ၾကား၀င္လာၿပီး၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံမ်ား ပူးေပါင္းပါ၀င္တဲ့ ၾကားျဖတ္အစိုးရနဲ႔ ေျပာင္းလဲမႈျဖစ္ စဥ္စတင္ဖို႔ဆိုတာကလဲ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် နည္းပါးပါတယ္။ ဒီေတာ့ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈျဖစ္စဥ္ အမ်ိဳးအစားေတြမွာ က ႏွစ္မ်ိဳးပဲ က်န္ပါတယ္။ အတိုက္အခံမ်ားက ဦးေဆာင္ေသာ ၾကားျဖတ္အစိုးရ (သို႔) ပါ၀ါရွယ္ယာ ၾကားျဖတ္အစိုးရမ်ားမွတဆင့္ ဒီမိုေျပာင္းလဲမႈျဖစ္စဥ္ကို စတင္ဖို႔ပါ။ ဒီလိုၾကားျဖတ္အစိုးရေတြ စတင္ႏိုင္ဖို႔ လူထုတိုက္ပြဲပံုစံ၊ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး အသြင္သ႑ာန္ေတြရဲ႕ အခန္းက႑ဟာ အလြန္ပဲ အေရး ႀကီးလွပါတယ္။
ပါ၀ါရွယ္ယာပံုစံ လုပ္မည္ထားဦး။ တပ္မေတာ္က တပ္မွဴးမ်ားနဲ႔ တပ္မ်ား၊ လူထုနဲ႔ ပူးေပါင္းလာႏိုင္ဖို႔က ႀကိဳတင္စည္း႐ံုး nominate လုပ္ထားဖို႔ေတြ လိုအပ္သလို၊ ထြက္လာႏိုင္ေအာင္ လမ္းခင္းေပးဖို႔လဲ အလြန္ကို လိုအပ္လွပါတယ္။ ယခုလက္ရွိ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ တပ္ဖြဲ႔စည္းပံု၊ ကြပ္ကဲပံုေတြက လူထုတိုက္ပြဲ အသြင္တမ်ိဳးတည္းအေနနဲ႔မွာ ပူးေပါင္းႏိုင္ဖို႔ အခြင့္အလမ္း နည္းပါး ပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ႔မ်ားမွာလဲ ဒီလို အေျခအေနပါပဲ။ ရင္ဆိုင္ထိန္းခ်ဳပ္ အေနအထားနဲ႔ လႈပ္ရွားခြင္က်ဥ္းတဲ့ အေနအထားေတြမို႔ စစ္မ်က္ႏွာ အားလံုး ဖြင့္လွစ္ထားမွသာ အခြင့္အလမ္းသာၿပီး၊ အာဏာရွင္ကို ပူးေပါင္းတိုက္ပြဲ၀င္ႏိုင္မယ့္ အေျခအေန ျဖစ္လာပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေရးအတြက္ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးဟာ အလြန္ပဲ အေရး ႀကီးတဲ့ အေနအထားမွာ ရွိေနပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးမဟုတ္ဘဲ လက္နက္မဲ့ ေတာ္လွန္ေရးပဲ လုပ္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ ရန္သူနဲ႔တိုက္ပြဲ၀င္မယ့္ အေနအထားဟာ ကန္႔သတ္စစ္ပြဲ ပံုသ႑ာန္မ်ဳိးျဖစ္သြားပါၿပီ။
ကန္႔သတ္စစ္ပြဲ
စစ္မဟာဗ်ဴဟာေရးရာမွာ အလံုးစံုစစ္ပြဲနဲ႔ ကန္႔သတ္စစ္ပြဲ သေဘာတရားေတြဟာ အလြန္ပဲ အေရးပါ လွပါတယ္။ အလံုးစံုစစ္ပြဲဆိုတာက အဆံုးသတ္ေအာင္ပြဲကိုရဖို႔အတြက္ ရည္ရြယ္ခ်က္၊ တိုက္ပြဲ၀င္မႈ၊ စီးပြား ေရးအရင္းအျမစ္နဲ႔ လူထုအင္အားေတြအေပၚမွာ ကန္႔သတ္ခ်က္လံုး၀မထားပဲ တိုက္ပြဲ၀င္တဲ့ စစ္ပြဲသ႑ာန္ ျဖစ္ပါတယ္။ ကန္႔သတ္စစ္ပြဲ ဆိုတာကေတာ့ အဆံုးသတ္ေအာင္ပြဲကို မရည္ရြယ္ထားပါဘူး။ တေကြ႔မွာ Bargained termination ကို ဦးတည္တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ရည္ရြယ္ခ်က္၊ တိုက္ပြဲ၀င္မႈ၊ အင္အား စတာေတြအေပၚမွာ တမင္တကာ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြထားရွိၿပီးမွ တိုက္ပြဲ၀င္တာပါ။ ဒီလိုတမင္တကာ ကန္႔သတ္ခ်က္ ထားတာဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ တိုက္ပြဲ၀င္မႈနည္းလမ္းေတြမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ - ဗံုး ေတာ့ႀကဲမယ္၊ ႏူးကလီးယားဗံုး မဟုတ္ရဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေပါက္ကြဲအားျပင္းထန္တဲ့ conventional bomb ေတာ့ ျဖစ္ရမယ္ဆိုတာမ်ိဳးေတြပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီလိုကန္႔သတ္ စစ္ပြဲဆင္ႏႊဲတဲ့အခါမွာ အေရးႀကီးဆံုးျပႆနာ တရပ္ကိုေတာ့ ရင္ဆိုင္ရတတ္ပါတယ္။ စစ္ပြဲၾကာရွည္မႈရဲ႕ strain ေတြပါ။
ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံနဲ႔ တႏိုင္ငံၾကားမွာ ကန္႔သတ္စစ္ပြဲ မဟာဗ်ဴဟာကို security calculus ေပၚအေျခခံ တြက္ခ်က္ ခ်မွတ္တတ္ၾကပါတယ္။ ျပည္တြင္း ေတာ္လွန္ေရးမ်ားမွာက်ေတာ့ ကန္႔သတ္စစ္ပြဲဆင္ႏႊဲဖို႔က အလြန္ပဲ ခက္ခဲလွပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္တြင္းစစ္ (၁၈၆၁-၆၅) နဲ႔ ႏိုက္ဂ်ီးရီးယား - ဘီယာဖရင္စစ္ပြဲ (၁၉၆၇- ၇၀) စစ္မ်ားမွာ အလံုးစံုစစ္ပြဲ မဟာဗ်ဴဟာကိုပဲ ခ်မွတ္ခဲ့ရပါတယ္။ အလံုးစံုစစ္ပြဲျဖစ္တာမို႔ စစ္ဆင္ ေရးတခုရဲ႕ အေရးႀကီးဆံုးက႑ေတြျဖစ္တဲ့ Objectives, means, targets, arena ေလးမ်ိဳးစလံုးမွာ deliberate restraint ေတြ မထားခဲ့ၾကပါဘူး။ တခါစစ္ပြဲတခုမွာ တဘက္ရန္သူရဲ႕ ဗ်ဴဟာကိုလဲ အဓိက ဦးစားေပး စဥ္းစားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တဘက္ရန္သူက အလံုးစံု ေခ်မႈန္းေရးစစ္ဆင္ႏႊဲေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ “လက္နက္မဲ့ ေတာ္လွန္ေရးပဲလုပ္မွာ၊ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးမလုပ္ဘူး”၊ “အၾကမ္းမဖက္ေသာနည္း တခုကိုပဲ က်င့္သံုးၿပီးတိုက္ပြဲ၀င္မွာ” ဆိုတာေတြက စစ္ဆင္ေရးေတြကို ကန္႔သတ္လိုက္သလို ျဖစ္သြားတာ ေၾကာင့္ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ မညီမွ်ပဲ ျဖစ္သြားေစႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္အားသန္ရာ တိုက္ပြဲသ႑ာန္မ်ိဳးစံုနဲ႔ တိုက္ပြဲ ၀င္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ႏိုင္ငံေရးခ်ိန္ခြင္လွ်ာ
ဓာတုေဗဒညီမွ်ျခင္းတခုလို ဓာတ္သတၱဳမ်ားနဲ႔တိုင္းတာရတာ မဟုတ္တဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံေရးခ်ိန္ခြင္လွ်ာ ညီမွ်ျခင္းကို တြက္ခ်က္တိုင္းတာရတာ အလြန္ပဲ ခက္ခဲလွပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္ မိုင္ကယ္အီလြိတ္ ဗိတ္မင္ကေတာ့ ေတာ္လွန္ေရးကာလရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးပါ၀ါညီမွ်ျခင္းကို stable stateအေျခအေနမွာ 10= 10 နဲ႔သတ္မွတ္ခဲ့ျပီး၊ X(-Y)+ A+B-C= X(-Z)+D+E – F ကို ေရးဆြဲခဲ့ပါတယ္။ A, B, C, D, F ဆိုတာက law, order, justice, corruption, expression နဲ႔ stability စတဲ့ အခ်က္ေတြျဖစ္ၿပီး၊ X ကေတာ့ မူရင္း stable state အေျခအေနကိန္းၫႊန္းကို ဆိုထားပါတယ္။ (-Y) နဲ႔ (-Z) ကေတာ့ ပါ၀ါညီမွ်မႈေျပာင္းလဲလာတာ ေတြကို ၫႊန္ျပတာျဖစ္ပါတယ္။
သူ႔ညီမွ်ခ်င္းအရ 9=11 အေျခအေနဟာ ရန္သူရဲ႕ ပါ၀ါက်ဆင္းတဲ့ ပထမအဆင့္ျဖစ္ျပီး၊ 8= 12 အ ေျခအေနကေတာ့ ဒုတိယအဆင့္ျဖစ္ပါတယ္။ 7=13 အေျခအေနကေတာ့ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုမ်ား (revolution apparat) ညီၫြတ္စြာနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းေပၚေပါက္ရမယ့္ အေျခအေနျဖစ္ၿပီး၊ တိုက္ပြဲသ႑ာန္မ်ိဳးစံု ဆင္ႏႊဲရင္း 3= 17 အေျခအေနမွာ ရန္သူရဲ႕ state apparat လံုး၀ၿပိဳလဲမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေန မ်ိဳးမွာ ၾကားျဖတ္အစိုးရတခု ခ်က္ခ်င္းေပၚေပါက္လာဖို႔ လိုအပ္လွပါတယ္။
သမိုင္းေၾကာင္းအရ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးပါ၀ါညီမွ်ခ်င္းဟာ ၁၉၈၈ မွာ 3= 17 အေျခအေနအထိ ျဖစ္သြား ခဲ့ဖူးပါၿပီ။ ၾကားျဖတ္အစိုးရ အခ်ိန္နဲ႔အညီေပၚေပါက္ရန္ ေႏွာင့္ေႏွးခဲ့မႈေၾကာင့္ ရန္သူက ၿငိမ္ပိအဖြဲ႔အေနနဲ႔ ပါ၀ါညီမွ်ျခင္းကို ျပန္ညႇိယူသြားခဲ့တာပါ။ ဒီလိုညႇိသြားျခင္းအားျဖင့္ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာက ရန္သူ႔ဘက္ကို အေလးအ နည္းငယ္ ျပန္သာသြားပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ နအဖဟာ stable state ကိုေတာ့ လုပ္ႏိုင္စြမ္းမရွိပါဘူး။
အုပ္ခ်ဳပ္ေရးညံ့ဖ်င္းမႈ၊ လာဘ္စားမႈ၊ စီးပြားေရးေပၚလစီမႏိုင္နင္းမႈ စတဲ့ အေထြေထြအားနည္းခ်က္ ေတြေၾကာင့္ အခုဆိုရင္ ႏိုင္ငံေရးခ်ိန္ခြင္လွ်ာက 7=13 အေျခအေနကို ေက်ာ္လြန္လာၿပီျဖစ္ပါတယ္။ 3=17 အေျခအေနျဖစ္သြားႏိုင္ေရးကေတာ့ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုမ်ားရဲ႕ ညီညြတ္မႈ၊ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ ေရးႏွင့္ လူထုတိုက္ပြဲကို စနစ္တက်ေပါင္းစပ္ႏိုင္မႈ၊ လူထုစည္း႐ံုးေရးစြမ္းရည္ စတာေတြအေပၚမွာ မူတည္ ေနပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္လြတ္ေျမာက္ေရး၊ တရားမွ်တညီညြတ္ေသာ ႏိုင္ငံေတာ္သစ္ ေပၚထြန္းလာေရး၊ ဒီမိုကေရစီစနစ္ အျမစ္တြယ္ရွင္သန္လာေအာင္ ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ေရးတို႔မွာ အေရးႀကီးဆံုး ျဖစ္တဲ့ လက္ရွိဒီမိုကေရစီ ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ အဆံုးအျဖတ္တိုက္ပြဲကို ျပတ္သားေသာ အေတြးအေခၚ၊ ခိုင္မာေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္၊ စနစ္က်ေသာ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းတိုက္ပြဲ၀င္ရင္း၊ အ႐ႈံးန႔ဲၿပိဳလဲမႈကို ဦးတည္ေစႏိုင္တဲ့ အေတြးအေခၚ ႐ႈပ္ေထြး ေ၀၀ါးမႈမ်ားကိုလည္း ဖယ္ရွားပစ္ၾကပါစို႔လို႔ ေရးသား တင္ျပအပ္ပါတယ္။
ခင္မမမ်ိဳး (၅၊ ၁၁၊ ၂၀၀၈)
“ေတာ္လွန္ေရးတရပ္၏ ကံၾကမၼာသည္ ေတာ္လွန္သူမ်ား၏ အေတြးအေခၚျပတ္သားမႈ၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခိုင္မာမႈ၊ စနစ္တက်ေဆာင္ရြက္မႈတို႔ အေပၚတြင္ တည္မွီေနသျဖင့္ အေတြးအေခၚ ႐ႈပ္ေထြးေ၀၀ါးမႈမ်ားျဖင့္ ေတာ္လွန္ေရး၏ အ႐ႈံးကို ကိုယ္တိုင္ မဆံုးျဖတ္မိေစရန္ သတိျပဳရမည္” တဲ့။ ဒီစကားစုေလးကို စၾကားခါစ က နည္းနည္းေတာ့ မရွင္းသလို ျဖစ္ေနခဲ့တယ္။ ေတာ္လွန္သူမ်ား ကိုယ္တိုင္က ေတာ္လွန္ေရးအ႐ႈံးကို ဆံုးျဖတ္မိသလို ျဖစ္တတ္တယ္ဆိုတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါ့မလား ဆိုၿပီးပါ။ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ ႏိုင္ငံေရးခ်ိန္ခြင္လွ်ာညႇိဖို႔မွာ အေရးႀကီးဆံုးျဖစ္တဲ့ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးအေပၚမွာ ဒီမိုကေရစီ ေတာ္လွန္ေရးသမား အခ်ဳိ႕ရဲ႕ ေျပာဆို ေ၀ဖန္သံေတြ ၾကားလာခဲ့ရတယ္။ “လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး ေခတ္ကုန္ေနၿပီ”၊ “လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးလုပ္တာ ဦးေႏွာက္မရွိသူေတြပဲ လုပ္တာ” ဆိုၿပီး ေျပာဆိုသံေတြ ထြက္လာသလို “ဒီမိုကေရစီ တိုက္ပြဲဆိုတာ လက္နက္နဲ႔ တိုက္လို႔မရဘူး။ ညင္သာစြာ ေျပာင္းမွရတာ။ နအဖအခင္းအက်င္း အတိုင္းလိုက္ ေလွ်ာက္ၿပီး ျဖည္းျဖည္းခ်င္းေျပာင္းယူရမွာ” ဆိုတဲ့ ဒူးေထာက္ေက်ာသပ္ခံေရး အေတြးအျမင္ေတြလည္း ထြက္ေပၚလာပါတယ္။ ဒါေတြနဲ႔ပတ္သက္ျပီး လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး၊ ကန္႔သတ္စစ္၊ ႏိုင္ငံေရးခ်ိန္ခြင္ လွ်ာဆိုတဲ့ စကားလံုးေလးေတြကို သတိသြားရမိပါတယ္။
(စစ္အုပ္စုတို႕ရဲ႕ ဒီမိုကေရစီအမည္ခံ ေရြးေကာက္ခံ အာဏာရွင္စနစ္ (၀ါ) ျမန္မာ တမ်ိဳးသားလံုးအား စစ္ကၽြန္ျပဳေရးစနစ္ၾကီးကို ျမ၀တီ၊ ဘုရားသံုးဆူတို႔တြင္ ေပၚထြက္လာေသာ ေသနတ္သံမ်ားျဖင့္ ေတာ္လွန္ ဆန္႔က်င္ေနၾကပါျပီ။
လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး တိုက္ပြဲမ်ားတြင္ စစ္ေရးအရ၊ ႏိုင္ငံေရးအရ၊ အေတြးအေခၚအရ၊ ဘ႑ာေရးအရ ပူးေပါင္းပါ၀င္ၾကပါစို႔ )
လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ဒီမိုကေရစီ
“မတရားမႈဟာ ဥပေဒျဖစ္လာတဲ့အခါ ေတာ္လွန္ပုန္ကန္ရန္ လိုအပ္တယ္တဲ့”။ ဒီဥပေဒသဟာ ေရွး လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက ကမၻာအရပ္ရပ္မွာ က်င့္သံုးခဲ့ၾကတဲ့ ဥပေဒသပါ။ ကမၻာေပၚမွာဖိႏွိပ္သူ လူတန္းစားဆိုတာ ရွိေနသေရြ႕ အဖိႏွိပ္ခံလူတန္းစားေတြ ရွိၾကစၿမဲ ျဖစ္သလို၊ ဖိႏွိပ္သူေတြကို အဖိႏွိပ္ခံရသူ ေတြက ေတာ္လွန္ပုန္ကန္မႈ ဆိုတာဟာလဲ အခ်ိန္မေရြး ေပၚေပါက္ေနႏိုင္စၿမဲပါပဲ။ အခ်ဳိ႕က ဒီမိုကေရစီေတာ္ လွန္ေရးမွာ စစ္ပြဲဆိုတာမလိုအပ္ဘဲ ညင္သာစြာေျပာင္းလဲမႈပဲ လိုအပ္တယ္လို႔ ဆိုတတ္ၾကပါတယ္။ လက္နက္မဲ့ေတာ္လွန္ေရး (Revolutions without arms) ဆိုတဲ့ သေဘာတရားကို ဦးစားေပး ေဖာ္ျပတတ္ၾကပါတယ္။
သို႔ေပမယ့္လဲ ကမၻာတ၀ွမ္းက ဒီမိုကေရစီလႈိင္းလံုးႀကီးမ်ားကို ေလ့လာၾကည့္တာနဲ႔ ဒီမိုကေရစီကူး ေျပာင္းမႈျဖစ္စဥ္နဲ႔ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးစစ္ပြဲမ်ားၾကားက ဆက္ႏြယ္မႈကို ေတြ႔ျမင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ဒီမိုကေရစီအသြင္ ကူးေျပာင္းမႈျဖစ္စဥ္ (Democratization) ကို ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ ျပဌာန္းခ်က္ ေျခာက္ခ်က္ရွိပါတယ္။ ဒီေျခာက္ခ်က္ထဲမွာ transnational and international engagements including war ဆိုတဲ့အခ်က္ကို အေရးပါေသာ အခ်က္တခ်က္အျဖစ္ ပညာရွင္မ်ားက မီးေမာင္းထိုးျပထား ၾကပါတယ္။
ကမၻာ့ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံႀကီးတခုျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ပထမအဆင့္ ဒီမိုကေရစီေျပာင္း လဲမႈျဖစ္စဥ္ဟာ anti-imperial struggle တခုျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္ေတာ္လွန္ေရးကေန စတင္ခဲ့တာျဖစ္ပါ တယ္။ အသြင္ကူးမႈ ဒုတိယအဆင့္က်ေတာ့ အေမရိကန္ျပည္တြင္းစစ္ကေန ေပၚထြက္လာခဲ့တာ ျဖစ္တယ္ လို႔ ပညာရွင္အခ်ဳိ႕ကဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ဒီမိုကေရစီဟာ ေတာ္လွန္ေရးစစ္ပြဲ အေပၚမွာ အေျချပဳေပၚေပါက္ခဲ့တာလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုပါပဲ။ ဥေရာပမွာဆိုရင္လဲ ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရး (၁၇၉၈) ဟာ ေျမရွင္ပေဒသရာဇ္စနစ္နဲ႔ royal absolutist rule ကို ခ်ဳပ္ၿငိမ္းၿပီး၊ ဒီမိုကေရစီလမ္းေၾကာင္း ကို ဦးတည္ေစခဲ့ပါတယ္။ ဥေရာပေတာင္ပိုင္းက ေပၚတူဂီႏိုင္ငံရဲ႕ ဒီမိုကေရစီေျပာင္းလဲမႈျဖစ္စဥ္ဟာလဲ ေတာ္လွန္ေရးစစ္ပြဲအသြင္သ႑ာန္နဲ႔ ျဖစ္ပါတယ္။
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ ဥေရာပနဲ႔ အျခားႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ ဒီမိုကေရစီေျပာင္းလဲမႈျဖစ္စဥ္မ်ားကို ေလ့ လာၿပီး၊ ႏိုင္ငံေရးသုေတသီ Dankwart Rustow က ဒီမိုကေရစီဆိုတာ ပ႗ိပကၡေတြက ေမြးဖြားလာတာ ျဖစ္ၿပီး၊ ကမၻာတ၀ွမ္းက ဒီမိုကေရစီေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္စဥ္မ်ားစြာမွာ ညင္သာစြာ ေျပာင္းလဲမႈရွားပါးေၾကာင္း ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး ေပါင္းစပ္ပါ၀င္မႈမရွိဘဲ ရရွိခဲ့တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးေအာင္ပြဲေတြကို ၫႊန္းဆိုျပတဲ့အခါမွာ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံကို ဥပမာေပးတတ္ၾကပါတယ္။
သို႔ေပမယ့္ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ Geopolitics အေနအထားလံုး၀မတူပါဘူး။ ႏိုင္ငံတကာ ဖိအားေပးမႈရဲ႕ ထိေရာက္ႏိုင္မႈ အေျခအေနမတူသလို၊ ေဒသဆိုင္ရာလံုျခံဳေရး (regional security) ႐ႈေထာင့္ကေန ႐ႈျမင္သံုးသပ္မႈ အေနအထားေတြလဲ မတူပါဘူး။ ၿပီးေတာ့ ေတာင္အာဖရိက ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈျဖစ္စဥ္မွာ စတင္ခဲ့တာက incumbent de Klerk government အေနနဲ႔ျဖစ္ၿပီး၊ ၁၉၉၃ စက္တင္ဘာက်မွ ပါ၀ါခြဲေ၀ၾကားျဖတ္အစိုးရအဆင့္ကို တက္လွမ္းသြားခဲ့တာပါ။ ဒီလိုကူးေျပာင္းမႈျဖစ္စဥ္ ဆိုတာက အာဏာရွင္ေတြဘက္က စတင္မွျဖစ္တာပါ။ စတင္လာေအာင္ တြန္းအားေပးမႈေတြကလဲ ထိ ေရာက္စြာ လုပ္ႏိုင္မွျဖစ္တာပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာက်ေတာ့ ႏိုင္ငံတကာဖိအားကလဲ ေတာင္အာဖရိက တုန္းက ေလာက္ ထိေရာက္မႈရွိႏိုင္မွာမဟုတ္သလို၊ ျမန္မာနအဖရဲ႕ strategic doctrine ကလဲ အတိုက္အခံအၿပီး သတ္ ေခ်မႈန္းေရးျဖစ္တာေၾကာင့္၊ ဒီလိုဒီမိုကေရစီေျပာင္းလဲမႈျဖစ္စဥ္မ်ိဳး ျမန္မာျပည္မွာ လံုး၀ျဖစ္လာစရာ အေၾကာင္းမရွိပါဘူး။
ေနာက္တမ်ဳိးျဖစ္တဲ့ နမ္ဘီးယား၊ ကမ္ေဘာဒီးယား ဒီမိုကေရစီေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္စဥ္ေတြလို ႏိုင္ငံတ ကာက ၾကား၀င္လာၿပီး၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံမ်ား ပူးေပါင္းပါ၀င္တဲ့ ၾကားျဖတ္အစိုးရနဲ႔ ေျပာင္းလဲမႈျဖစ္ စဥ္စတင္ဖို႔ဆိုတာကလဲ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် နည္းပါးပါတယ္။ ဒီေတာ့ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈျဖစ္စဥ္ အမ်ိဳးအစားေတြမွာ က ႏွစ္မ်ိဳးပဲ က်န္ပါတယ္။ အတိုက္အခံမ်ားက ဦးေဆာင္ေသာ ၾကားျဖတ္အစိုးရ (သို႔) ပါ၀ါရွယ္ယာ ၾကားျဖတ္အစိုးရမ်ားမွတဆင့္ ဒီမိုေျပာင္းလဲမႈျဖစ္စဥ္ကို စတင္ဖို႔ပါ။ ဒီလိုၾကားျဖတ္အစိုးရေတြ စတင္ႏိုင္ဖို႔ လူထုတိုက္ပြဲပံုစံ၊ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး အသြင္သ႑ာန္ေတြရဲ႕ အခန္းက႑ဟာ အလြန္ပဲ အေရး ႀကီးလွပါတယ္။
ပါ၀ါရွယ္ယာပံုစံ လုပ္မည္ထားဦး။ တပ္မေတာ္က တပ္မွဴးမ်ားနဲ႔ တပ္မ်ား၊ လူထုနဲ႔ ပူးေပါင္းလာႏိုင္ဖို႔က ႀကိဳတင္စည္း႐ံုး nominate လုပ္ထားဖို႔ေတြ လိုအပ္သလို၊ ထြက္လာႏိုင္ေအာင္ လမ္းခင္းေပးဖို႔လဲ အလြန္ကို လိုအပ္လွပါတယ္။ ယခုလက္ရွိ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ တပ္ဖြဲ႔စည္းပံု၊ ကြပ္ကဲပံုေတြက လူထုတိုက္ပြဲ အသြင္တမ်ိဳးတည္းအေနနဲ႔မွာ ပူးေပါင္းႏိုင္ဖို႔ အခြင့္အလမ္း နည္းပါး ပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ႔မ်ားမွာလဲ ဒီလို အေျခအေနပါပဲ။ ရင္ဆိုင္ထိန္းခ်ဳပ္ အေနအထားနဲ႔ လႈပ္ရွားခြင္က်ဥ္းတဲ့ အေနအထားေတြမို႔ စစ္မ်က္ႏွာ အားလံုး ဖြင့္လွစ္ထားမွသာ အခြင့္အလမ္းသာၿပီး၊ အာဏာရွင္ကို ပူးေပါင္းတိုက္ပြဲ၀င္ႏိုင္မယ့္ အေျခအေန ျဖစ္လာပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေရးအတြက္ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးဟာ အလြန္ပဲ အေရး ႀကီးတဲ့ အေနအထားမွာ ရွိေနပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးမဟုတ္ဘဲ လက္နက္မဲ့ ေတာ္လွန္ေရးပဲ လုပ္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ ရန္သူနဲ႔တိုက္ပြဲ၀င္မယ့္ အေနအထားဟာ ကန္႔သတ္စစ္ပြဲ ပံုသ႑ာန္မ်ဳိးျဖစ္သြားပါၿပီ။
ကန္႔သတ္စစ္ပြဲ
စစ္မဟာဗ်ဴဟာေရးရာမွာ အလံုးစံုစစ္ပြဲနဲ႔ ကန္႔သတ္စစ္ပြဲ သေဘာတရားေတြဟာ အလြန္ပဲ အေရးပါ လွပါတယ္။ အလံုးစံုစစ္ပြဲဆိုတာက အဆံုးသတ္ေအာင္ပြဲကိုရဖို႔အတြက္ ရည္ရြယ္ခ်က္၊ တိုက္ပြဲ၀င္မႈ၊ စီးပြား ေရးအရင္းအျမစ္နဲ႔ လူထုအင္အားေတြအေပၚမွာ ကန္႔သတ္ခ်က္လံုး၀မထားပဲ တိုက္ပြဲ၀င္တဲ့ စစ္ပြဲသ႑ာန္ ျဖစ္ပါတယ္။ ကန္႔သတ္စစ္ပြဲ ဆိုတာကေတာ့ အဆံုးသတ္ေအာင္ပြဲကို မရည္ရြယ္ထားပါဘူး။ တေကြ႔မွာ Bargained termination ကို ဦးတည္တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ရည္ရြယ္ခ်က္၊ တိုက္ပြဲ၀င္မႈ၊ အင္အား စတာေတြအေပၚမွာ တမင္တကာ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြထားရွိၿပီးမွ တိုက္ပြဲ၀င္တာပါ။ ဒီလိုတမင္တကာ ကန္႔သတ္ခ်က္ ထားတာဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ တိုက္ပြဲ၀င္မႈနည္းလမ္းေတြမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ - ဗံုး ေတာ့ႀကဲမယ္၊ ႏူးကလီးယားဗံုး မဟုတ္ရဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေပါက္ကြဲအားျပင္းထန္တဲ့ conventional bomb ေတာ့ ျဖစ္ရမယ္ဆိုတာမ်ိဳးေတြပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီလိုကန္႔သတ္ စစ္ပြဲဆင္ႏႊဲတဲ့အခါမွာ အေရးႀကီးဆံုးျပႆနာ တရပ္ကိုေတာ့ ရင္ဆိုင္ရတတ္ပါတယ္။ စစ္ပြဲၾကာရွည္မႈရဲ႕ strain ေတြပါ။
ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံနဲ႔ တႏိုင္ငံၾကားမွာ ကန္႔သတ္စစ္ပြဲ မဟာဗ်ဴဟာကို security calculus ေပၚအေျခခံ တြက္ခ်က္ ခ်မွတ္တတ္ၾကပါတယ္။ ျပည္တြင္း ေတာ္လွန္ေရးမ်ားမွာက်ေတာ့ ကန္႔သတ္စစ္ပြဲဆင္ႏႊဲဖို႔က အလြန္ပဲ ခက္ခဲလွပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္တြင္းစစ္ (၁၈၆၁-၆၅) နဲ႔ ႏိုက္ဂ်ီးရီးယား - ဘီယာဖရင္စစ္ပြဲ (၁၉၆၇- ၇၀) စစ္မ်ားမွာ အလံုးစံုစစ္ပြဲ မဟာဗ်ဴဟာကိုပဲ ခ်မွတ္ခဲ့ရပါတယ္။ အလံုးစံုစစ္ပြဲျဖစ္တာမို႔ စစ္ဆင္ ေရးတခုရဲ႕ အေရးႀကီးဆံုးက႑ေတြျဖစ္တဲ့ Objectives, means, targets, arena ေလးမ်ိဳးစလံုးမွာ deliberate restraint ေတြ မထားခဲ့ၾကပါဘူး။ တခါစစ္ပြဲတခုမွာ တဘက္ရန္သူရဲ႕ ဗ်ဴဟာကိုလဲ အဓိက ဦးစားေပး စဥ္းစားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တဘက္ရန္သူက အလံုးစံု ေခ်မႈန္းေရးစစ္ဆင္ႏႊဲေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ “လက္နက္မဲ့ ေတာ္လွန္ေရးပဲလုပ္မွာ၊ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးမလုပ္ဘူး”၊ “အၾကမ္းမဖက္ေသာနည္း တခုကိုပဲ က်င့္သံုးၿပီးတိုက္ပြဲ၀င္မွာ” ဆိုတာေတြက စစ္ဆင္ေရးေတြကို ကန္႔သတ္လိုက္သလို ျဖစ္သြားတာ ေၾကာင့္ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ မညီမွ်ပဲ ျဖစ္သြားေစႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္အားသန္ရာ တိုက္ပြဲသ႑ာန္မ်ိဳးစံုနဲ႔ တိုက္ပြဲ ၀င္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ႏိုင္ငံေရးခ်ိန္ခြင္လွ်ာ
ဓာတုေဗဒညီမွ်ျခင္းတခုလို ဓာတ္သတၱဳမ်ားနဲ႔တိုင္းတာရတာ မဟုတ္တဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံေရးခ်ိန္ခြင္လွ်ာ ညီမွ်ျခင္းကို တြက္ခ်က္တိုင္းတာရတာ အလြန္ပဲ ခက္ခဲလွပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္ မိုင္ကယ္အီလြိတ္ ဗိတ္မင္ကေတာ့ ေတာ္လွန္ေရးကာလရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးပါ၀ါညီမွ်ျခင္းကို stable stateအေျခအေနမွာ 10= 10 နဲ႔သတ္မွတ္ခဲ့ျပီး၊ X(-Y)+ A+B-C= X(-Z)+D+E – F ကို ေရးဆြဲခဲ့ပါတယ္။ A, B, C, D, F ဆိုတာက law, order, justice, corruption, expression နဲ႔ stability စတဲ့ အခ်က္ေတြျဖစ္ၿပီး၊ X ကေတာ့ မူရင္း stable state အေျခအေနကိန္းၫႊန္းကို ဆိုထားပါတယ္။ (-Y) နဲ႔ (-Z) ကေတာ့ ပါ၀ါညီမွ်မႈေျပာင္းလဲလာတာ ေတြကို ၫႊန္ျပတာျဖစ္ပါတယ္။
သူ႔ညီမွ်ခ်င္းအရ 9=11 အေျခအေနဟာ ရန္သူရဲ႕ ပါ၀ါက်ဆင္းတဲ့ ပထမအဆင့္ျဖစ္ျပီး၊ 8= 12 အ ေျခအေနကေတာ့ ဒုတိယအဆင့္ျဖစ္ပါတယ္။ 7=13 အေျခအေနကေတာ့ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုမ်ား (revolution apparat) ညီၫြတ္စြာနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းေပၚေပါက္ရမယ့္ အေျခအေနျဖစ္ၿပီး၊ တိုက္ပြဲသ႑ာန္မ်ိဳးစံု ဆင္ႏႊဲရင္း 3= 17 အေျခအေနမွာ ရန္သူရဲ႕ state apparat လံုး၀ၿပိဳလဲမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေန မ်ိဳးမွာ ၾကားျဖတ္အစိုးရတခု ခ်က္ခ်င္းေပၚေပါက္လာဖို႔ လိုအပ္လွပါတယ္။
သမိုင္းေၾကာင္းအရ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးပါ၀ါညီမွ်ခ်င္းဟာ ၁၉၈၈ မွာ 3= 17 အေျခအေနအထိ ျဖစ္သြား ခဲ့ဖူးပါၿပီ။ ၾကားျဖတ္အစိုးရ အခ်ိန္နဲ႔အညီေပၚေပါက္ရန္ ေႏွာင့္ေႏွးခဲ့မႈေၾကာင့္ ရန္သူက ၿငိမ္ပိအဖြဲ႔အေနနဲ႔ ပါ၀ါညီမွ်ျခင္းကို ျပန္ညႇိယူသြားခဲ့တာပါ။ ဒီလိုညႇိသြားျခင္းအားျဖင့္ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာက ရန္သူ႔ဘက္ကို အေလးအ နည္းငယ္ ျပန္သာသြားပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ နအဖဟာ stable state ကိုေတာ့ လုပ္ႏိုင္စြမ္းမရွိပါဘူး။
အုပ္ခ်ဳပ္ေရးညံ့ဖ်င္းမႈ၊ လာဘ္စားမႈ၊ စီးပြားေရးေပၚလစီမႏိုင္နင္းမႈ စတဲ့ အေထြေထြအားနည္းခ်က္ ေတြေၾကာင့္ အခုဆိုရင္ ႏိုင္ငံေရးခ်ိန္ခြင္လွ်ာက 7=13 အေျခအေနကို ေက်ာ္လြန္လာၿပီျဖစ္ပါတယ္။ 3=17 အေျခအေနျဖစ္သြားႏိုင္ေရးကေတာ့ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုမ်ားရဲ႕ ညီညြတ္မႈ၊ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ ေရးႏွင့္ လူထုတိုက္ပြဲကို စနစ္တက်ေပါင္းစပ္ႏိုင္မႈ၊ လူထုစည္း႐ံုးေရးစြမ္းရည္ စတာေတြအေပၚမွာ မူတည္ ေနပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္လြတ္ေျမာက္ေရး၊ တရားမွ်တညီညြတ္ေသာ ႏိုင္ငံေတာ္သစ္ ေပၚထြန္းလာေရး၊ ဒီမိုကေရစီစနစ္ အျမစ္တြယ္ရွင္သန္လာေအာင္ ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ေရးတို႔မွာ အေရးႀကီးဆံုး ျဖစ္တဲ့ လက္ရွိဒီမိုကေရစီ ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ အဆံုးအျဖတ္တိုက္ပြဲကို ျပတ္သားေသာ အေတြးအေခၚ၊ ခိုင္မာေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္၊ စနစ္က်ေသာ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းတိုက္ပြဲ၀င္ရင္း၊ အ႐ႈံးန႔ဲၿပိဳလဲမႈကို ဦးတည္ေစႏိုင္တဲ့ အေတြးအေခၚ ႐ႈပ္ေထြး ေ၀၀ါးမႈမ်ားကိုလည္း ဖယ္ရွားပစ္ၾကပါစို႔လို႔ ေရးသား တင္ျပအပ္ပါတယ္။
ခင္မမမ်ိဳး (၅၊ ၁၁၊ ၂၀၀၈)
source by : http://khinmamamyo.blogspot.com
