ေကာ့ေသာင္းၿမိဳ႕ ေရႊျပည္သာရပ္ကြက္မွာ မဲရံုတရံုကို လူဦးေရ တေထာင္စီသာ မဲေပးဖို႔ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ မဲေပးတဲ့ အေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ မဲရံုကို ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ ကိုျမင့္ေမာင္ က အာအက္ဖ္ေအ ကို အခုလို ေျပာပါတယ္။
“ေရႊျပည္သာမွာက်ေတာ့ လံုျခံဳေရးအပိုင္းက ျပည္သူ႔စစ္ ရွိတယ္၊ ရဲရွိတယ္၊ မီးသတ္ရွိတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ရယက ရွိမယ္၊ အကုန္လံုး ၁၅ ဦးေလာက္ ရွိတယ္ေပါ့ေနာ္။ အကြာအေဝးကေတာ့ ၁၀ ကိုက္ ေလာက္မွာ ခ်ထားတယ္။ မဲရံုတြင္း အေျခအေနကေတာ့ ဆႏၵမဲ ေပးတဲ့အခန္းက လံုျခံဳမႈ မေတြ႔ ရဘူးခင္ဗ်။ မဲရံု တာဝန္ရွိသူေတြက မဲေပးေနတဲ့အခ်ိန္မွာ လာၿပီး ၾကည့္ေနတဲ့ အေပၚမွာ မဲေပးတဲ့သူေတြ လြတ္လပ္မႈ မရွိဘူး။ က်န္တဲ့ ေနရာေတြမွာလည္း အလားတူ ပံုစံေတြပါပဲ ခင္ဗ်”
ၿမိတ္ၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွာေတာ့ ၾကံ့ခိုင္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ပါတီဝင္ေတြက မဲရံုအနီးမွာ သူတို႔ရဲ႕ ပါတီတံဆိပ္ပါ ဝတ္စံုေတြ ဝတ္ဆင္ၿပီး ၾကံ့ခိုင္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးပါတီကို မဲေပးဖို႔ စည္းရံုး ေျပာဆိုတာေတြ ရွိေနသလို တခ်ိဳ႕ေက်းရြာေတြက မဲရံုေတြမွာ မဲလာေပးသူေတြကို သူတို႔ပါတီ အမွတ္တံဆိပ္ပါတဲ့ အက်ႌေတြ ေဝငွၿပီး မဲဆြယ္ေနတယ္လို႔ ေစာင့္ၾကည့္ေနသူတဦးက ေျပာပါတယ္။
“ဘုရားကန္ရပ္ကြက္ မဲရံုအမွတ္ ၅၊ ၆ ကိုက္ ၂၀ အကြာမွာ ၾကံ့ခိုင္ေရးက အမ်ိဳးသမီး ငါးဦးက ဝတ္စံုျပည့္ ဝတ္ၿပီး ၾကံ့ခိုင္ေရးပါတီကို မဲေပးဖို႔၊ ျခေသၤ့ကို အမွတ္ျခစ္ေပးဖို႔ မဲဆႏၵရွင္ေတြကို စည္းရံုးေနတာ ေတြ႔ရတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ မဲရံုအမွတ္ ၂၄၊ ၃၀၊ ေရနံေျမရပ္ကြက္၊ ၾကံ့ခိုင္ေရးကို မဲေပးဖို႔ မဲဆြယ္ေနတာ ေတြ႔ရတယ္။ ေနာက္တခုက မဲရံုအမွတ္ ၂၀ ၿမိဳ႕သစ္။ ေနာက္တခုက မဲရံုအမွတ္ ၆ ေခ်ာင္းျပဴ။ ၾကံ့ခိုင္ေရး အက်ႌေတြကို မဲလာထည့္တဲ့သူေတြကို လက္ေဆာင္ေပးေနတာ ေတြ႔တယ္၊ မဲရံုနဲ႔ မနီးမေဝးမွာ”
မြန္ျပည္နယ္ မုဒံုၿမိဳ႕နယ္ ေကာ့ခလြယ္ မဲဆႏၵနယ္ေျမ အမွတ္ (၂) မွာ မဲလာထည့္သူေတြရဲ႕ မဲစာရင္းေတြကို ၾကံ့ခိုင္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ပါတီဝင္ေတြ ေတာင္းယူၿပီး သူတို႔ပါတီအတြက္ မဲျခစ္ေပးေနတာေတြ ရွိသလို မဲရံု ဝန္ထမ္းေတြ ကိုယ္တိုင္ မဲလာထည့္သူေတြကို ေျပာဆိုစည္းရံုတာေတြ လုပ္ေနတယ္လို႔ မြန္ျပည္နယ္အတြင္းက ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေနတဲ့ ကိုႏိုင္ကေဆာ့မြန္ က အာအက္ဖ္ေအ ကို ေျပာပါတယ္။
“က်ိဳက္မေရာၿမိဳ႕နယ္မွာက်ေတာ့ ပါတီ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြကို မဲရံုထဲ မေပးဝင္ခိုင္းဘူးလို႔ ၾကားရတယ္။ မဲရံုထဲမွာ သူတို႔ ဘာေတြ လုပ္ေနလဲဆိုတာ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ သိသြားမွာစိုးလို႔ ထင္တယ္။ ေနာက္ ေခ်ာင္းဆံုၿမိဳ႕နယ္ ဘက္မွာက်ေတာ့ မြန္ပါတီအတြက္ ေပးတဲ့မဲေတြ လိုက္ဖ်က္ေနတယ္လို႔ ၾကားတယ္။ အဲ့ဒီ အစား ဒီ ၾကံ့ခိုင္ေရးပါတီ မဲေတြ လိုက္ေရးၿပီးေတာ့ ထည့္ေနတယ္လို႔ ၾကားတယ္။ အဲ့ဒီ က်ိဳက္မေရာၿမိဳ႕နယ္ မွာေရာ ဒီ မုဒံုၿမိဳ႕နယ္မွာပါ မဲလာထည့္တဲ့လူေတြကို မဲရံုေစာင့္ေတြက ၾကံ့ခိုင္ေရးပါတီကိုပဲ မဲထည့္ဖို႔ သူတို႔က ေျပာတယ္ စည္းရံုးတယ္။ ေရးၿမိဳ႕နယ္ ေတာင္ဘက္ပိုင္းမွာေတာ့ လူေတြ မ်ားေသာအားျဖင့္ကေတာ့ ႀကိဳတင္မဲေတြ ယူထားၿပီးသား ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ မဲလာေပးတဲ့ လူေတြလည္း အနည္းအက်ဥ္းပဲ ရွိတယ္။ မဲလာေပးမယ္ဆိုလည္း ၾကံ့ဖြံ႔ပါတီပဲ ေပးရမယ္ သူတို႔ အမိန္႔ထုတ္ထားတာ”
ေရးၿမိဳ႕နယ္ လမိုင္းၿမိဳ႕နယ္ခြဲမွာေတာ့ စကခ (၁၉) လက္ေအာက္ခံ အမွတ္ (၁) နည္းဗ်ဴဟာမွဴး ဗိုလ္မွဴးႀကီး ခင္ေမာင္ခ်ိဳ က ကရင္ေက်းရြာ ၁၂ ရြာေက်ာ္က ရြာသားေတြကို ဆင့္ေခၚၿပီး မဲထည့္ခိုင္းေနေပမယ့္ ေဒသခံ ျပည္သူေတြက သြားမထည့္ၾကဘူးလို႔ သိရပါတယ္။
ဧရာဝတီတိုင္း လပြတၲာၿမိဳ႕နယ္ ေညာင္လိန္ ေက်းရြာအုပ္စုအတြင္းမွာ ဒီကေန႔ မဲေပးဖို႔ မဲရံုကိုသြားတဲ့ ေဒသခံ ရြာသားတခ်ိဳ႕ဟာ ရပ္ကြက္ရံုးေတြမွာ ကပ္ထားတဲ့ မဲေပးခြင့္ရွိသူ စာရင္းေတြထဲ သူတို႔နာမည္ မပါတာေၾကာင့္ မဲေပးလို႔ မရခဲ့ဘူးလို႔ ေဒသခံ ဦးေသာင္းေအးက အာအက္ဖ္ေအကို ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔ ေညာင္လိန္ေက်းရြာအုပ္စုက အိမ္ေျခ တေထာင့္ ငါးဆယ့္ေလး ရွိတယ္။ က်ေနာ္တို႔ (၆) ရပ္ကြက္ မွာက အိမ္ေျခ ၁၆၀ ရွိတယ္။ အဲ့ဒါ မဲမပါတာ ၄၃ အိမ္ လူက ၈၅ ေယာက္။ ၿမိဳ႕နယ္ ေကာ္မရွင္ကို သြားတိုင္ေတာ့ သူက သူတို႔ ေမ့လို႔ျဖစ္မွာေပါ့ဗ်ာ တဲ့။ ခင္ဗ်ားတို႔လည္း အဲ့ဒါ ေၾကေအးလိုက္ပါတဲ့။ အဲ့ဒီလို ေျပာတယ္။ ၿမိဳ႕နယ္ေကာ္မရွင္ ဥကၠဌ ဦးဝင္းေမာင္။ (၅) ရပ္ကြက္က ၈ ေယာက္ မပါတာ။ (၄) ရပ္ကြက္က တေယာက္ပဲ ရွိတယ္။ က်ေနာ္တို႔ရပ္ကြက္ အမ်ားဆံုးပဲ။ မေပးခဲ့ရဘူး ဘယ္သူမွ။ က်ေနာ္တို႔လည္း သူတို႔နား မသြားရဲဘူး။ ေတာ္ၾကာ လုပ္ငန္းေႏွာက္ယွက္မႈနဲ႔ တရားစြဲမွာ စိုးလို႔။ ရဲေတြလည္း ရွိတယ္”
မႏၲေလးၿမိဳ႕ ေအာင္ေျမသာဇံၿမိဳ႕နယ္အတြင္းက မဲရံုတရံုမွာေတာ့ မဲလာထည့္သူေတြကို မေျခမငံ ေျပာဆိုတာေၾကာင့္ တခ်ိဳ႕က မဲမထည့္ဘဲ ျပန္သြားၾကတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
ေအာင္ေျမသာဇံ ၿမိဳ႕နယ္မွာရွိတဲ့ မဲရံု တာဝန္က်သူေတြဟာ မဲရံုကို စနစ္တက် ျပင္ဆင္ထားတာ မရွိသလို မဲလာထည့္တဲ့သူေတြကိုလည္း မေျခမငံ ေျပာဆိုဆက္ဆံတာေၾကာင့္ မဲမထည့္ဘဲ ျပန္သြားၾကတယ္လို႔ ကိုယ္တိုင္ၾကံဳခဲ့တဲ့ မႏၲေလးၿမိဳ႕ခံတေယာက္က အာရ္အက္ဖ္ေအကို ေျပာပါတယ္။
“မဲထည့္တဲ့အခါမွာ မဲရံုမွဴးေတြ စနစ္တက် မရွိဘူးေပါ့ဗ်ာ။ မဲဆႏၵရွင္ေတြကို စနစ္တက် ထားမေပးဘူး။ ထားမေပးေတာ့ လူေတြက ေစာင့္ရတာေပါ့၊ သူတို႔ကလည္း ျပန္ၿပီးေတာ့ လူေတြက မဲထည့္တဲ့အခါမွာ စနစ္တက် မရွိဘူး ဘာညာ ဆိုၿပီးေတာ့ စကားေျပာတဲ့အခါ ရိုင္းရိုင္းစိုင္းစိုင္း ေျပာတာေပါ့ဗ်ာ က်ေနာ္တို႔ဘက္ကလည္း မေက်နပ္ဘူးေပါ့ဗ်ာ၊ ျပန္ထြက္လာတာေပါ့။ တခ်ိဳ႕လည္း မဲမထည့္ဘဲ ျပန္သြားတာေပါ့ မဲဆႏၵရွင္က မေက်နပ္ဘူး။ မဲရံုမွဴးက ေျပာတာမဟုတ္ဘူး၊ အဲဒီအထဲမွာရွိတဲ့ လုပ္အားေပးတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ”
မႏၲေလးၿမိဳ႕မွာ ဒီကေန႔ မြန္းလြဲပိုင္းအထိ မဲရံုေတြမွာ မဲလာထည့္သူေတြ နည္းေနသလို မဲထည့္တဲ့ သူေတြကလည္း သူတို႔ထည့္ရမယ့္ ပါတီကို တိတိက်က် မသိဘူးလို႔ မဲရံု ၂၃ ရံုရဲ႕ အေျခအေနကို ေလ့လာၾကည့္ခဲ့တဲ့ NLD လူငယ္ ဒုတိယေခါင္းေဆာင္ ကိုလွဦးက အာရ္အက္ဖ္ေအကို ေျပာျပပါတယ္။
မႏၲေလးၿမိဳ႕ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ ၾကံ့ခိုင္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးပါတီက မဲရံုေရွ႕ အဝကေန ေစာင့္ၿပီး သူတို႔ပါတီကိုပဲ မဲထည့္ဖို႔ စည္းရံုးေျပာဆိုတာေတြ ရွိတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
မေကြးတိုင္း စကုၿမိဳ႕မွာ မဲဆႏၵရွင္ေတြက မဲရံုမွာ တာဝန္ယူေနတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က လူေတြေၾကာင့္ ကိုယ္ႀကိဳက္တဲ့ပါတီကို မဲမထည့္ႏိုင္ဘူးလို႔ သိရပါတယ္။ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သက္ဆိုင္ရာ ပါတီက တရားစြဲမယ္ လို႔လည္း သိရပါတယ္။
မဲထည့္ဖို႔ မဲရံုမွာ ေစာင့္ေနတဲ့ ေကာ္မရွင္ဝန္ထမ္းကို အကူအညီ ေတာင္းတဲ့အခါ အဲဒီဝန္ထမ္းက မဲဆႏၵရွင္ရဲ႕ ဆႏၵအတိုင္း ထည့္မေပးဘဲ ၾကံ့ခိုင္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ပါတီကိုပဲ ထည့္လိုက္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။
ဒီအေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ကိုယ္တိုင္ ၾကံဳေတြ႔ခဲ့ရသူ၊ အမ်ိဳးသား မဟာမိတ္အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ပါတီ ျပည္သူ႔လြတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း အျဖစ္ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္တဲ့ ဦးညြန္႔ေဝက အာရ္အက္ေအကို ေျပာျပရာမွာ
“အဖြားႀကီးတေယာက္က ထြက္လာတယ္ဗ်။ အသက္ ၆၇ ႏွစ္ရွိၿပီ။ သူ႔နာမည္က ေဒၚခင္လို႔ ေခၚတယ္။ သူ႔ရဲ႕ မွတ္ပံုတင္နံပါတ္က ၁၅၁၅၈၇ ဗ်။ သူက ေမာင္ညြန္႔ေဝတဲ့။ က်ေနာ္တို႔ ပါတီရဲသေကၤတေပါ့ ၾကယ္ျဖဴႀကီးကို ထည့္မလို႔တဲ့။ မ်က္စိက မႈန္တဲ့အခါက်ေတာ့ မဲရံုမွာလုပ္တဲ့ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ထဲက ကေလးကို ငါ့ကို ၾကယ္ျဖဴႀကီးကို ျခစ္ေပးပါေပါ့။ အဲလို ေျပာတဲ့အခ်ိန္မွာ သူက ျခေသၤ့ကို ျခစ္လိုက္တယ္။ ငါက ၾကယ္ျဖဴကို ျခစ္ခ်င္တာ ျခေသၤ့ကို မဟုတ္ဘူး အဲလိုေျပာတာေပါ့။ အဲလိုေျပာေတာ့ ဟာ- အေမႀကီး ဘာမွမပူနဲ႔ ျဖစ္တယ္ျဖစ္ တယ္၊ လာလာ၊ ဒီလိုနဲ႔ပဲ ၿပီးသြားတာေပါ့”
အဲဒီလိုပဲ ေနာက္ထပ္ အသက္ ၅၀ ေက်ာ္ အမ်ိဳးသမီးတေယာက္ကလည္း လက္ မသန္စြမ္းတဲ့အတြက္ မဲရံု တာဝန္ရွိသူကို အကူအညီ ေတာင္းတဲ့အခါ အဲဒီ အမ်ိဳးသမီး ထည့္ခ်င္တဲ့ ဦးညြန္႔ေဝပါတီကို မဲျခစ္မေပးဘဲ တစည ပါတီကိုဘဲ မဲျခစ္ေပးလိုက္တယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။
ဒီကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျပန္လည္ တရားစြဲဖို႔ သက္ဆိုင္ရာ ေကာ္မရွင္ရံုးကို တိုင္ၾကားထားၿပီး ရဲက စံုစမ္း စစ္ေဆးတာေတြ ရွိေပမယ့္ အခုထိ ထူးထူးျခားျခား မသိရေသးဘူးလို႔လည္း သူက ေျပာပါတယ္။
ပဲခူးတိုင္း ျပည္ၿမိဳ႕ ရပ္ကြက္တခုမွာေတာ့ မဲေပးရမယ့္ စာရင္းေတြ မွားယြင္းေနတာေၾကာင့္ ျပည္ၿမိဳ႕နယ္ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ လူႀကီးေတြနဲ႔ အရပ္သား ငါးဆယ္ေလာက္ မဲရံုမွာ အေျခအတင္ စကားမ်ားခဲ့ၾကတယ္လို႔ ျပည္ၿမိဳ႕ခံတဦးက ေျပာျပပါတယ္။
နတ္တလင္းၿမိဳ႕နယ္မွာေတာ့ ၾကံ့ခိုင္ေရးပါတီက မသမာမႈေတြလုပ္ေနတယ္လို႔ မဲရံု အေျခအေနကို ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ ၿမိဳ႕ခံတဦးက ေျပာပါတယ္။
“ပဲခူးတိုင္း အေနာက္ျခမ္း နတ္တလင္းမွာ ၾကံ့ဖြံ႔ကေနၿပီးေတာ့ ႀကိဳတင္မဲေတြ ယူၿပီးေတာ့ အတင္းအဓမၼ ထည့္ခိုင္းၿပီးေတာ့ အတင္းမဲေတြကို ယူၿပီးေနၾကတယ္။ က်ေနာ္တို႔ဆီက မဲေပးတဲ့သူကေတာ့ နည္းတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔က ႀကိဳတင္မဲနဲ႔ အႏိုင္ရေအာင္ လုပ္ေနတယ္။ က်ေနာ္တို႔ၾကားတဲ့ သတင္းအရေပါ့ေလ ဌာနဆိုင္ရာေတြရဲ႕ အကုန္လံုးကို ၾကံ့ဖြံ႔ပါတီကို မျဖစ္မေန မဲေပးရမယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ ဖိအားေပးၿပီးေတာ့ အတင္း မဲေပးခိုင္းတယ္။ အခုက်ေတာ့ ဘယ္လို ျပႆနာတက္လဲ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ၿမိဳ႕မွာ ၾကံ့ဖြံ႔နဲ႔ တစည နဲ႔က အဆင္မေျပၾကဘူး ျဖစ္ေနတယ္။ မဲရံုေတြမွာလည္း သူတို႔ ဘယ္လိုလုပ္လဲဆိုေတာ့ လူေတြကို အစားအေသာက္ေတြနဲ႔ ျမဴဆြယ္ၿပီး ခိုင္းတယ္။ လာတဲ့လူေတြကိုလည္း ၾကံ့ဖြံ႔ကို မဲေပးဖို႔ ဆိုၿပီးေတာ့ ရဝတ ေတြက အတင္းအဓမၼ လုပ္ေနတယ္။ ေကာ္မရွင္မွာ ပါတဲ့သူေတြက ရဝတ ေတြျဖစ္ေနတယ္။ တခ်ိဳ႕ မဲစာရင္းေတြမွာ ဆိုလို႔ရွိရင္ နာမည္ေတြ မပါတာလည္း ရွိတယ္။၊ ေတာ္ေတာ္ေလးေတာ့ ဆိုးဝါးေနတယ္။ ဆိုးဝါးတယ္ဆိုတာ ဘယ္လိုျဖစ္လဲ ဆိုေတာ့ ၾကက္ျခံကို ေျမေခြး ေစာင့္ခိုင္းသလို ျဖစ္ေနတယ္။ အခုဟာက ၾကက္ျခံကို ေျမေခြးေစာင့္ခိုင္းသလို မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ေျမေခြးက ၾကက္ျခံထဲ ဝင္ၿပီးေတာ့ ၾကက္ေတြပါ အကုန္လံုး သမေနတဲ့ပံု၊ အဲလို ျဖစ္ေနတယ္။ ေတာ္ေတာ္ေလး အေျခအေန ဆိုးတယ္ နတ္တလင္းၿမိဳ႕ရဲ႕ အေျခအေနကေတာ့။ ဒီ ၾကံ့ဖြံ႔ရဲ႕ မတရားလုပ္ေနတဲ့ဟာက”
ပဲခူးတိုင္း မင္းလွၿမိဳ႕နယ္နဲ႔ ဇီးကုန္းၿမိဳ႕နယ္ ေတြမွာေတာ့ မဲလာေပးသူ အေရအတြက္ ေတာ္ေတာ္ နည္းတယ္လို႔ ၿမိဳ႕ခံေတြက ေျပာပါတယ္။ ပဲခူးတိုင္း အေနာက္ဘက္ျခမ္းက မိုးညိဳ၊ လက္ပံတန္းနဲ႔ သာယာဝတီ ၿမိဳ႕ေတြမွာလည္း မဲထည့္သူ ဦးေရ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔သာ ရွိၿပီး စပါးႏွံလို႔ အဲဒီေဒသေတြ ေခၚဆိုေနၾကတဲ့ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရး ပါတီကို အမ်ားဆံုး မဲေပးခဲ့ၾကတယ္လို႔ ေဒသခံေတြက ေျပာပါတယ္။
ရွမ္းျပည္ေတာင္ပိုင္း လင္းေခးၿမိဳ႕နယ္၊ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္း သိနၷီၿမိဳ႕နယ္နဲ႔ ကခ်င္ျပည္နယ္ မိုးညင္းၿမိဳ႕နယ္ေတြမွာ ျမန္မာစံေတာ္ခ်ိန္ ၄ နာရီခြဲေလာက္က ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က မဲေရတြက္လို႔ ရရွိလာတဲ့ စာရင္းအရ ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ား ဒီမိုကရက္တစ္ ပါတီျဖစ္တဲ့ က်ားျဖဴပါတီ အႏိုင္ရေနတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
source by : http://www.rfa.org