ပို႔ခ်ခ်က္ (၁)
လြတ္ေျမာက္ေရး
၂၈.၆.၂၀၁၁ ရက္ေန႔ ၀၉ ၀၀ နာရီတြင္ ထုတ္လႊင့္ေသာ ဘီဘီစီ၏ ပထမဆုံးေသာ ေရဒီယို အသံလႊင့္ခ်က္
Sue Lawley ။ လန္ဒန္ၿမိဳ႕အသံလႊင့္ဌာနမွာရွိတဲ့ အသံလႊင့္ခန္းမကေန ႀကိဳဆို ႏႈတ္ခြန္းဆက္သ အပ္ပါတယ္။ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဟာ လြတ္လပ္မႈကို လိုလားေတာင့္တတဲ့ လူသားေတြကို ကိုယ္စားျပဳသူ ျဖစ္ပါတယ္။ သူမဟာ ျမန္မာ ျပည္သူေတြရဲ႕ လြတ္လပ္မႈကို ကာကြယ္ေပးဖို႔ႀကိဳးပမ္းရာမွာ ဘဝကို ျမႇဳပ္ႏွံ ထားျခင္းျဖင့္ ကမၻာတဝွမ္းလုံးရဲ႕ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ အထိမ္းအမွတ္ လကၡဏာတရပ္ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္္။
ဒီကေန႔ပို႔ခ်မဲ့ ပို႔ခ်ခ်က္ႏွစ္ပိုင္းအနက္ ပထမပိုင္းကေတာ့ ျမန္မာျပည္တြင္းမွာ လ်ဳိ႕ဝွက္စြာ အသံသြင္းယူၿပီး ျပည္ပကို ခိုးထုတ္လာခဲ့တဲ့ တိပ္ေခြနဲ႔ ပို႔ခ်ခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က အတိုက္အခံရဲ႕ သေဘာသဘာဝ ႏွင့္ ျမန္မာျပည္တခုတည္းအတြက္သာမက ကမၻာတဝွမ္းလုံးအတြက္ အေရးပါပုံကို ရွင္းလင္းတင္ျပသြားမွာ ျဖစ္ပါ တယ္။
လြတ္လပ္မႈရယူျခင္းႏွင့္ လြတ္လပ္မႈအတြက္ အႏိုင္ရရွိရန္ လူသားတို႔ရဲ႕ သန္နိ႒ာန္စိတ္ဟာ ဘယ္အခါကမွ မရွိဘူးတဲ့ ပိုမိုအားေကာင္းတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေရာက္ရွိေနပါတယ္၊ အျခားသူမ်ားရဲ႕ အတိုက္အခံ ျပဳလုပ္မႈကေနရလာတဲ့ အားတက္မႈေတြဟာ အာဏာရွင္အစိုးရ ျဖဳတ္ခ်ေရး ႀကိဳးပမ္းေနတဲ့ အေရွ႕ အလယ္ပိုင္းေဒသ ႏိုင္ငံမ်ားစြာက ျပည္သူေတြရဲ႕ ဘဝ ေတြထဲမွာ ေမာင္းႏွင္ေနတဲ့အရာ ျဖစ္ေနပါတယ္၊ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ တည္ရွိဆဲ လြတ္လပ္မႈေတြကို ဖ်က္ဆီးဖို႔ ႀကိဳးပမ္း ေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္ဝါဒ ဆန္႔က်င္ တိုက္ခိုက္ေရးဟာ ဆက္လက္္ျဖစ္ပြားေနပါတယ္။
ယခုႏွစ္ရဲ႕ ပထမဦးဆုံး Reith Lectures အပိုင္းႏွစ္ပိုင္းမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ႏွစ္ေပါင္း (၅၀) နီးပါး စစ္အာ ဏာရွင္ရဲ႕ အုပ္စိုးမႈခံစားေနရတဲ့ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံမွာ မင္းဆိုးမင္းညစ္ကို အတိုက္အခံျပဳလုပ္ခဲ့မႈ ျဖစ္စဥ္ကို ပထမပိုင္းမွာ တင္ျပေပးသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ထပ္ တတိယပိုင္း ေဟာေျပာမႈကို စက္တင္ဘာလအတြင္းမွာ ျပဳလုပ္သြားမွာျဖစ္ၿပီး ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံရဲ႕ လုံျခံဳေရးဌာ နျဖစ္တဲ့ MI5 ရဲ႕ အႀကီးအကဲေဟာင္း Eliza Manningham-Buller က ပို႔ခ်သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ အၾကမ္းဖက္ဝါဒရဲ႕ သေဘာသဘာဝႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းၿပီး ရရွိထားတဲ့ သူမရဲ႕အေတြ႔အၾကံဳေတြကေန လြတ္လပ္မႈအေပၚ ေနာက္ထပ္ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ေပးအပ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ မိခင္ႏိုင္ငံကိုျပန္သြားတဲ့ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ကစၿပီး ျမန္မာစစ္အာဏာရွင္ကို အတိုက္အခံျပဳရာမွ ဦးေဆာင္မႈေပးလ်က္ရွိပါတယ္၊ ေနာက္ (၂)ႏွစ္အၾကာမွာ သူမရဲ႕ႏိုင္ငံေရးပါတီျဖစ္တဲ့ NLD ပါတီဟာ အေထြေထြရြး ေကာက္ပြဲမွာ အျပတ္အသတ္ အႏိုင္ရရွိခဲ့ေပမယ့္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေတြက ေရြးေကာက္ပြဲ ရလာဒ္ကို မသိက်ဳိးကၽြံျပဳခဲ့ၾက ပါတယ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ခ်ထားျခင္းခံခဲ့ရၿပီး အဂၤလန္ႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ မိသားစုႏွင့္ ကြဲကြာခဲ့ရသည့္ အျပင္ ဆက္လက္တိုက္ပြဲဝင္ဖို႔ ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ အစိုးရက ႏိုင္ငံျပန္လာခြင့္မေပးမွာ စိုးရိမ္တဲ့အတြက္ ေသအံ့ဆဲဆဲ ခင္ပြန္းသည္ဆီ မငဲ့မကြက္သြားေရာက္ျခင္း မျပဳခဲ့ပါဘူး၊ သူမဟာ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏိုဘယ္ဆု ခ်ီးျမႇင့္ျခင္း ခံခဲ့ရပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္အကုန္ပိုင္းမွာ သူမဟာ တတိယအႀကိမ္ေျမာက္ ႏွစ္ရွည္ အက်ဥ္းက်ခံ ေနရမႈကေန ျပည္လည္လြတ္ေျမာက္ လာခဲ့ပါသည္။ ဒါေၾကာင့္ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ “The Lady” လို႔ လူမ်ားစြာရဲ႕ ေလးစား ၾကည္ညိုခံထားရတဲ့ အမ်ဳိးသမီးရဲ႕ ေဟာေျပာမႈကို နားဆင္ၾကရေအာင္ခင္ဗ်ာ။ ဘီဘီစီ ရဲ႕၂၀၁၁ ခုႏွစ္ Reith Lecture အျဖစ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ပို႔ခ်က္ျဖစ္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။
ပရိတ္သတ္၏ လက္ခုပ္ၾသဘာသံမ်ား …
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ … BBC ကေနတဆင့္ သင္တို႔အား စကားေျပာခြင့္ရျခင္းဟာ က်မအတြက္ အထူးအဓိပၸါယ္သက္ ေရာက္ေစပါတယ္၊ ေနာက္ထပ္ဆိုလိုတာကေတာ့ က်မဟာ တရားဝင္ လြတ္လပ္သူ တဦးျဖစ္ပါတယ္၊ က်မဟာ တ ရားဝင္လြတ္လပ္မႈမရွိခဲ့တဲ့ အခ်ိန္က ဆိုလိုတာက ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ ခ်ထားျခင္းခံရစဥ္အခါက က်မဟာ BBC ကို နားေထာင္ခဲ့ပါတယ္၊ ဒါေပမဲ့ အဲဒီလို နားေသာတဆင္ျခင္းကေန က်မကို လြတ္္လပ္မႈတမ်ဳိးေပးခဲ့ပါတယ္၊ အျခားသူ မ်ားရဲ႕စိတ္ႏွင့္ ဆက္သြယ္ခြင့္ရတဲ့ လြတ္လပ္မႈမ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္၊ ဒါဟာ လူပုဂၢိဳလ္ခ်င္း အျပန္အလွန္ဆက္သြယ္မႈလို႔ ေျပာလို႔မရေပမဲ့ လူအခ်င္းခ်င္း ဆက္သြယ္မႈရဲ႕ပုံစံ တမ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္၊ အျခားလူသားမ်ားႏွင့္ ဆက္သြြယ္မႈ လြတ္လြတ္ လပ္လပ္ ျပဳႏိုင္ရန္မွာ သင္တို႔အေနနဲ႔ သင္တို႔ရဲ႕အေတြး၊ သင္တို႔ရဲ႕ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္၊ သင္တို႔ရဲ႕ ေပ်ာ္ရႊင္ ရယ္ေမာမႈ၊ ၿပီးေတာ့ အႀကိမ္မ်ားစြာမွာရွိတဲ့ သင္တို႔ရဲ႕ ေဒါသ အမ်က္ထြက္မႈ၊ နာက်ည္းမႈတို႔ကို မွ်ေဝေပးဖို႔ ဆႏၵဟာ ဘယ္ေသာ အခါကမွ် ခ်ဳိးေဖာက္ျခင္းမခံရတဲ့ လြတ္လပ္ခြင့္ ျဖစ္သင့္ပါတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ က်မဟာ ဒီေန႔မွာ သင္တို႔ႏွင့္အတူ တဦး ခ်င္းေတြ႔ဆုံခြင့္ မရခဲ့ဘူးဆိုရင္ေတာင္မွ က်မ နားလည္ထားတဲ့ လြတ္လပ္မႈ မရွိလို႔ ဝမ္းနည္းဖြယ္ရာ ႏိုင္ငံဘဝမွာ ေနထိုင္ေနရဆဲျဖစ္တဲ့ ကမၻာတဝွမ္းက သင္တို႔ကို က်မရဲ႕အေတြးေတြ မွ်ေဝေပးျခင္းကို လူသားခ်င္း ဆက္သြယ္က်င့္သုံးႏိုင္တဲ့ အခြင့္အေရးရေနမႈ အေပၚ မ်ားစြာပဲ ေက်နပ္အားရျခင္း ျဖစ္မိပါတယ္။
က်မဟာ ကံအားေလွ်ာ္စြာပဲလား ဒါမွမဟုတ္ တိုက္ဆိုင္လို႔ပဲလား ဒါမွမဟုတ္ ႏွစ္ခုစလုံးေၾကာင့္လား ပထမဦးဆုံး ဖတ္ဖူးတဲ့ ကိုယ္ေရးအတၳဳပၸတိစာအုပ္ကေတာ့ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္ ဦးပိုင္းႏွစ္မ်ား အတြင္း ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ သန္႔စင္ေရး ကာ လမွာ မွားယြင္းတဲ့ဂိုဏ္းဖက္က ပါဝင္ခဲ့တဲ့ ဟန္ေဂရီ အမ်ဳိးသမီး တဦးေရးခဲ့တဲ့ Seven Years Solitary ဆိုတဲ့ စာအုပ္ ျဖစ္ပါတယ္၊ အသက္ (၁၃)ႏွစ္ အရြယ္သာရွိတဲ့ က်မဟာ သူမကို ဖ်က္ဆီးဖို႔ ႀကိဳးစားေနတဲ့စိတ္ ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် လႊမ္း မိုးေနတဲ့ ေယာက္က်ားေတြနဲ႔သာ လူလူခ်င္း ဆက္ဆံမႈျပဳခဲ့ရတဲ့ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအတြင္း သူမရဲ႕ အေတြးကို ျပတ္သား ေအာင္ သူမရဲ႕စိတ္ မပ်က္ျပားရေလေအာင္ တဦးတည္းၾကံ့ၾကံ့ခိုင္ ထိန္းသိမ္းႏိုင္ခဲ့တဲ့ အမ်ဳိးသမီးတဦးရဲ႕ စိတ္ဆုံးျဖတ္ ခ်က္ ခိုင္မာျပတ္သားမႈႏွင့္ ဆင္ျခင္တိုင္းထြာႏိုင္တဲ့ ဉာဏ္ေတြဟာ က်မကို ညိဳ႕ယူဖမ္းစားႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။
လူတေယာက္ဟာ သေဘာထား ကြဲလြဲမႈရွိတဲ့ အေၾကာင္းကိစၥရပ္မွာ မျဖစ္မေနပါဝင္ဖို႔ ဆုံးျဖတ္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ျဖစ္လာ သမွ်ကို သည္းညည္းမခံႏိုင္မႈအတြက္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားေရးဟာ အေျခခံအက်ဆုံးေသာ လိုအပ္ခ်က္ေတြအနက္ တခုအပါအဝင္ ျဖစ္ပါတယ္၊ တကယ္ေတာ့ သည္းညည္းမခံ ႏိုင္မႈဟာ တည္ရွိဆဲသေဘာထားကြဲလြဲမႈေတြရဲ႕ ႀကီးမား တဲ့ အစိတ္အပိုင္းတရပ္ ျဖစ္ေနပါတယ္။
ဘယ္လိုလူစားမ်ဳိးေတြဟာ ဆင္းရဲခ်ဳိ႕တဲ့မႈ လမ္းေၾကာင္း ေလွ်ာက္လွမ္းဖို႔အတြက္ တမင္သက္သက္ ေရြးခ်ယ္ၾကပါသလဲ၊ Max Weber က စိတ္ထားထက္သန္မႈ၊ တာဝန္သိတက္မႈႏွင့္ အတိုင္းအဆ သိတတ္မႈတို႔မွာ ႏိုင္ငံေရးသမားတြင္ ရွိရမည့္ အေရးပါေသာ အရည္အခ်င္း (၃) ရပ္အျဖစ္ တိတိက်က် ခြဲျခားသတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္၊ ပထမအခ်က္ျဖစ္သည့္ စိတ္အားထက္သန္မႈဆိုသည့္အခ်က္ကို ၎က အေရးကိစၥတရပ္တြင္ လုံးလုံးလ်ားလ်ား စိတ္အာရုံႏွစ္ျမႇဳပ္ထားမႈဟု အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုထားပါတယ္၊ အဲဒီလို စိတ္အားထက္သန္မႈဟာ သေဘာထားကြဲလြဲမႈရွိတဲ့ လူေတြအတြက္ အလြန္တရာ မွ အေရးပါလွပါတယ္၊ အဲဒီလို စိတ္အားထက္သန္မႈမ်ဳိးဟာ မိမိကိုယ္ကို အမႊမ္းတင္ေျပာဆိုသည္ျဖစ္ေစ၊ မေျပာဆို သည္ျဖစ္ေစ၊ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေပးရသူ၊ လူတဦးခ်င္းႏွင့္ လူတိုင္း၏ စိတ္ႏွလုံးမွာ ထားရွိရမည့္အရာျဖစ္ပါတယ္၊ အတိုက္ အခံ ႏိုင္ငံေရးေလာကအတြက္ ေျပာဆိုေနျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီ အတိုက္အခံႏိုင္ငံေရးေလာကမွာ ေဇာက္ခ်လုပ္ကိုင္ေနသူမ်ားက အသိအမွတ္ျပဳေပးႏိုင္သည့္ ထူးျခားေသာ ျပင္ ပ လကၡဏာမ်ား မရွိပါဘူး၊ အက်ယ္အဝန္း အသင့္အတင့္ရွိၿပီး ၿပိဳလုဆဲဆဲ တဲအိမ္ႏွင့္ NLD ရုံးခ်ဳပ္ကို ႏြားတင္းကုတ္ အျဖစ္ တႀကိမ္ထက္မက ေဖာ္ျပခံခဲ့ရပါတယ္၊ အဲဒီမွတ္ခ်က္စကားကို ဂရုဏာႏွင့္ အျမဲတမ္းျပဳေလ့ရွိၿပီး ရံဖန္ရံခါမွာ ႏွစ္လိုဖြယ္အျပဳံးႏွင့္ ျပဳံးၿပီးဆိုၾကေပမဲ့ က်မတို႔ေတာ့ ခုခံ ခ်ေပၿပီး ျပန္ေျပာခဲ့တာမရွိပါဘူး၊ အားလုံးေသာအရာေတြ ထက္ ကမၻာေပၚမွာ လႊမ္းမိုးမႈအမ်ားဆုံးရွိတဲ့ လႈပ္ရွားမႈတခုဟာ ႏြားတင္းကုတ္တခုကေန အစပ်ဳိးခဲ့တယ္ဆိုတာ ဟုတ္ ပါသလား။
ဆင္းရဲႏံုခ်ာၿပီး လူေတြနဲ႔မခ်ိမဆန္႔ ျပည့္ၾကပ္ေနတဲ့ရုံးခန္းမွာ သင္တို႔အေနနဲ႔ သာမန္လူအသြင္ သဏၭာန္ရွိတဲ့လူေတြကို ေတြ႔ျမင္ေနရလိမ့္္မယ္ျဖစ္ပါတယ္၊ ကဗ်ာသမားဆန္ဆန္ ဆံပင္ကို ဘိုသီဘတ္သီႏွင့္ လူအိုႀကီးတေယာက္ဟာ ဝါရင့္ သတင္းေထာက္တဦး ျဖစ္ပါတယ္၊ သူဟာ အတိုက္အခံသမားတို႔၏ အႀကီးအမွဴးတဦးလည္းျဖစ္ၿပီး ေထာင္ထဲမွာ ႏွစ္ (၂၀) ၾကာေနခဲ့ၿပီး ျပန္လြတ္လာတဲ့အခါမွာ “ဒါလားဟဲ့ ငရဲ” (Is This A Human Hell) အမည္ရွိတဲ့ သူ႔ရဲ႕ ေၾကာက္ မက္ဖြယ္ရာ အေတြ႔အၾကံဳအေၾကာင္း စာအုပ္တအုပ္ ေရးသားခဲ့ပါတယ္၊ သူဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ယုံၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ခံေနရသူ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ရွိေနဆဲျဖစ္တယ္ ဆိုတဲ့အေၾကာင္း အျမဲသတိျပဳႏွလုံးသြင္းႏိုင္ေရးအတြက္ အျပာေရာင္ ေထာင္ဝတ္စုံကို အျမဲဝတ္ဆင္ေလ့ရွိတယ္။
သပ္ယပ္စြာဝတ္ဆင္ထားၿပီး မ်က္ႏွာမွာ ပူပင္ေသာကရဲ႕ အ ေရးအေၾကာင္းေတြမရွိဘဲ မ်က္မွန္တပ္ထားတဲ့ ဒီအမ်ဳိး သမီးဟာ ေထာင္ထဲမွာ (၉) ႏွစ္ ေနခဲ့ရတဲ့ ဆရာဝန္ တဦးျဖစ္ပါတယ္၊ သူမဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ (၃) ႏွစ္အၾကာက ေထာင္က လြတ္လာၿပီးကတည္းက က်မတို႔ ပါတီရဲ႕ လူမႈေရးႏွင့္ လူသားခ်င္းစာနာေရးစီမံကိန္းေတြမွာ မအားမလပ္ႏိုင္ေအာင္ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိသူ ျဖစ္ပါတယ္၊ အဲဒီမွာ အသက္ (၈၀) အရြယ္ ခ်စ္စဖြယ္ အမ်ဳိးသမီးအိုႀကီးေတြရွိပါတယ္၊ သူတို႔ဟာ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ကစၿပီး က်မတို႔ ရုံးခန္းကို ပုံမွန္လာေရာက္လွ်က္ရွိသူမ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္၊ က်မတို႔ရဲ႕ ဒီမိုကေရစီ အေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားရဲ႕ အဖြဲ႔ဝင္ဦးေရမ်ားစြာတို႔ဟာ အႀကီးအက်ယ္ၿဖိဳခြင္းခံရၿပီး ေထာင္ထဲ ေရာက္ရွိသြားခဲ့ရတဲ့ အခ်ိန္ ကာလဟာ က်မတို႔အတြက္ ဆူနာမီႀကီး တခုလိုပါပဲ။
က်မတို႔ပါတီရဲ႕ အစည္းအေဝးတခုမွာ က်မတို႔ဟာ အ႐ႈံးေပးမွာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာကို အစိုးရကို ျပသဖို႔အတြက္ ေဝးရာ အရပ္ဆီကို ပို႔ေဆာင္ျခင္းခံခဲ့ရတဲ့ သူေတြရဲ႕ ဇနီးေတြ၊ ကေလးငယ္ေတြ၊ မိဘအိုႀကီးေတြကို လာေရာက္စုေဝးဖို႔ ဖိတ္ ေခၚခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ ခ်စ္စရာေကာင္းတဲ့ အမ်ဳိးသမီးအိုႀကီးေတြဟာ စံျပအျဖစ္ ေရြးေကာက္ခံရတဲ့ သတၲိရွိသူေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။ သူတို႔တေတြဟာ ဇြဲေကာင္းသူမ်ား ျဖစ္ေနၾကဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။
သင္တို႔အေနနဲ႔ က်မတို႔ရဲ႕ NLD ရုံးမွာ ျမန္မာအေနနဲ႔ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ အရြယ္ေကာင္းလို႔ ေခၚဆိုႏိုင္မယ့္ အမ်ဳိးသား အမ်ဳိးသမီးေတြကိုလည္း ေတြ႔ျမင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုလိုတာကေတာ့ သူတို႔ တေတြဟာ အသက္ (၄၀) ဝန္းက်င္အ ရြယ္ ရွိၾကသူမ်ားျဖစ္တယ္။ သူတို႔တေတြဟာ ဒီမိုကေရစီအေရး လႈပ္ရွားမႈမွာ ပါဝင္လာၾကစဥ္အခါက အသက္ (၂၀) အရြယ္ ဒါမွမဟုတ္ ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္ လြန္ေျမာက္ၿပီးခါစမ်ား ျဖစ္ၾကတယ္။ တက္ႂကြတဲ့ မ်က္ႏွာနဲ႔၊ ေတာက္ပ တဲ့ မ်က္လုံးနဲ႔၊ အေရးေတာ္ပုံအတြက္ စိတ္အားထက္သန္ၾကသူမ်ား ျဖစ္တယ္။ ခုေနအခါမွာေတာ့ သူတို႔တေတြဟာ ပိုၿပီးတည္ၿငိမ္လာၿပီး ပိုၿပီးရင့္က်က္လာကာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ပိုမိုခိုင္မာျပတ္သားလာၾကသူမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ရဲ စိတ္အား ထက္သန္မႈ ျပင္းျပလာခဲ့ရျခင္းဟာ သူတို႔ျဖတ္သန္းလာခဲ့ရတဲ့ အမႈစစ္ေဆး စီရင္ခံရမႈကေန အစပ်ဳိးခဲ့ဲ့ ရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ရွင္တို႔အေနနဲ႔ သူတို႔ဟာ ေထာင္ထဲေရာက္ဖူးရဲ႕လားလို႔ ေမးရမဲ့့အစား ေထာင္ထဲကို ဘယ္ႏွစ္ႀကိမ္ ေရာက္ဖူးၿပီလဲလို႔ ေမးျမန္းရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ၿပီးတဲ့ေနာက္ ငယ္ရြယ္တဲ့လူေတြ ဒါေပမဲ့ သိပ္အငယ္ႀကီးေတြမဟုတ္တဲ့ လူငယ္ေတြဟာ စစ္ေၾကာေမးျမန္းျခင္းႏွင့္ ေထာင္တြင္း အက်ဥ္းခ်ခံရျခင္းတို႔ႏွင့္ ၾကံဳေတြ႔ဖူးျခင္းရွိၾကမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ သူတို႔ရဲ႕ မ်က္ႏွာဟာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ရဲ႕ အ ေရာင္ေတာက္ပေနေပမဲ့ အယူအဆအလြန္အကၽြံ အစြန္းေရာက္ျခင္း မရွိပါဘူး။ သူတို႔က သူတို႔ဖာသာသူတို႔ ဘာလုပ္ ရမယ္ဆိုတာကို သိၾကပါတယ္။ သူတို႔ဟာ အနာဂတ္အတြက္ စိန္ေခၚမႈေတြကို ၾကည္လင္တဲ့ မ်က္လုံးနဲ႔ လက္ခံထား ၾကသူေတြ ျဖစ္တယ္။ သူတို႔ရဲ႕ လက္နက္ဟာ သူတို႔ရဲ႕ ယုံၾကည္ခ်က္ျဖစ္ၿပီး သူတို႔ရဲ႕ ခ်ပ္ဝတ္တန္ဆာဟာ သူတို႔ရဲ႕ စိတ္အားထက္သန္မႈ၊ က်မတို႔ရဲ႕ စိတ္အားထက္သန္မႈေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။
အဲဒီစိတ္အားထက္သန္မႈဟာ ဘာလဲ၊ အစဥ္အလာအရ တည္ရွိလာတဲ့ သက္ေတာင့္သက္သာရွိမႈကို စြန္႔လႊတ္တဲ့ အ ေနနဲ႔ က်မတို႔က စိတ္အားထက္သန္စြာနဲ႔ ရည္ရြယ္ျပဳလုပ္တဲ့ အေရးေတာ္ပုံဆိုတာ ဘာလဲ၊ သေဘာထား ကြဲလြဲသူေတြ ရဲ႕ အေျခခံက်တဲ့ လုပ္ငန္းရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကို ဖြင့္ဆိုထားတဲ့ Vaclav Havel အဆိုအရဆိုလွ်င္ က်မတို႔ဟာ လူတိုင္းရဲ႕ လြပ္လပ္ခြင့္နဲ႔ စစ္မွန္တဲ့ ဘဝတည္ေဆာက္ခြင့္ကို အကာအကြယ္ေပးဖို႔အတြက္ ရည္စူးလုပ္ေဆာင္ေနျခင္းျဖစ္ပါ တယ္။ အျခားနည္းနဲ႔ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ က်မတို႔ရဲ႕ စိတ္အားထက္သန္မႈဟာ လြတ္လပ္မႈ ရွိပါတယ္။
စိတ္အားထက္သန္မႈကို ဘာသာေရးအျမင္အရ ဒုကၡလို႔ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုထားပါတယ္။ က်မအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး စကားရပ္ အေနနဲ႔ အခိုင္အမာ ေျပာလိုတာကေတာ့ စိတ္အားထက္သန္မႈဆိုတာ ခြက္တခုကို လက္လြတ္အဆုံးအ႐ႈံးခံရတာ ထက္ အမိအရ ရယူဖို႔ တမင္ရည္ရြယ္ဆုံးျဖတ္လိုက္တဲ့ ေရြးခ်ယ္မႈေၾကာင့္ ခံစားရတဲ့ဒုကၡလို႔ သြယ္ဝိုက္ ညႊန္းဆိုလိုပါ တယ္။ ဒါဟာ လြယ္လြယ္ကူကူနဲ႔ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ မဟုတ္ပါဘူး။ က်မတို႔ဟာ ဒုကၡခံစားရမႈကို မလိုလားပါ ဘူး။ က်မတို႔ဟာ ဒုကၡခံစားရမႈကို သာယာတတ္တဲ့ သူေတြမဟုတ္ပါဘူး။ က်မတို႔ စိတ္အားထက္သန္မႈရဲ႕ အေၾကာင္း ျပခ်က္အေပၚမွာ တန္ဖိုး ျမင့္မားစြာထားျခင္းရဲ႕ အေၾကာင္းအရင္းကေတာ့ တခါတရံမွာ က်မတို႔ ကိုယ္တိုင္အတြက္ ထက္ ဒုကၡကို ေရြးခ်ယ္ႏိုင္စြမ္း ရွိပါတယ္။
၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ေမလအတြင္းက ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ ၿမိဳ႕ငယ္ေလးတၿမိဳ႕ျဖစ္တဲ့ ဒီပဲယင္းၿမိဳ႕ကို စည္းရုံးေရး အတြက္ သြားေရာက္တဲ့ ခရီးစဥ္မွာ က်မနဲ႔အတူ လိုက္ပါလာတဲ့ NLD အဖြဲ႔ဝင္မ်ားႏွင့္ ေထာက္ခံသူမ်ားရဲ႕ ယာဥ္တန္း တခုဟာ စစ္အစိုးရရဲ႕ အမိန္႔ေပးမႈႏွင့္ ျပဳလုပ္တဲ့ အမည္မသိ ရန္ျပဳသူမ်ားရဲ႕ ဝိုင္းရံတိုက္ခိုက္ျခင္း ခံခဲ့ရပါတယ္။ တိုက္ ခိုက္သူမ်ားရဲ႕ ကံၾကမၼာကို ဒီေန႔အထိ ဘာမွ် မသိရေသးေပမဲ့ သားေကာင္မ်ားျဖစ္တဲ့ က်မတို႔ဟာ ဖမ္းဆီးျခင္းခံခဲ့ရပါ တယ္။ က်မဟာ နာမည္ဆိုးနဲ႔ ေက်ာ္ၾကားတဲ့ အင္းစိန္ေထာင္ကို ေခၚေဆာင္သြားျခင္း ခံခဲ့ရၿပီး တေယာက္တည္း အ ထီးက်န္စြာ ထိန္းသိမ္း ခံခဲ့ရပါတယ္။ က်မဟာ အျခားအက်ဥ္းသားမ်ားထားရွိရာ အေဆာင္နဲ႔ သီးသန္႔ခြဲျခားေဆာက္ ထားတဲ့ ဘန္ဂလိုငယ္တခုထဲမွာ ေကာင္းမြန္စြာထိန္းသိမ္းခံခဲ့ ရတယ္ဆိုတာကိုေတာ့ ဝန္ခံေျပာၾကားလိုပါတယ္။
တမနက္မွာ က်မဟာ ေန႔စဥ္လုပ္ရမယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ကိုယ္ကာယေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ေနရင္း တန္းလန္းမွာပဲ ငါမဟုတ္ေသး ပါလား၊ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား တေယာက္အေနနဲ႔ ပထမဦးဆုံးလုပ္ရမဲ့ ဝတ္တရားတခုကေတာ့ မိမိ ကိုယ္ကို က်န္းမာေအာင္ တတ္ႏိုင္သမွ် လုပ္ရမယ္ဆိုတာကို သေဘာေပါက္ လာျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလိုနည္းနဲ႔မွ မဟုတ္ရင္ ကိုယ့္ကိုယ္ကို တည္ၿငိမ္ေအာင္လုပ္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူး။ အိပ္ယာထဲမွာ ေခြေခြေလးလွဲေနၿပီး ဒီပဲယင္းမွာ က်မနဲ႔အတူ ရွိခဲ့တဲ့လူေတြရဲ႕ ကံၾကမ္မာအေပၚ စိုးရိမ္ပူပန္ေနလို႔ မျဖစ္ဘူး။ သူတို႔ထဲက လူဘယ္ႏွစ္ေယာက္ အျပင္းအ ထန္ အရိုက္ခံခဲ့ရသလဲ၊ သူတို႔ထဲက လူဘယ္ႏွစ္ေယာက္ က်မမသိတဲ့ေနရာဆီကို အတင္းဆြဲေခၚခံသြားရသလဲ၊ သူ တို႔ထဲက လူဘယ္ႏွစ္ေယာက္ ေသခဲ့ရသလဲ၊ ၿပီးေတာ့ NLD အတြက္ ဘာေတြဆက္ျဖစ္ေနသလဲ၊ က်မက စိုးရိမ္ပူပန္မႈ နဲ႔ မေသခ်ာ မေရရာမႈ ခံစားေနခဲ့ရတယ္။ က်မ ဒီေနရာမွာ ေရာက္ေနရမွာ မဟုတ္ဘူး။
အဲဒီအခ်ိန္မွာ က်မဟာ ‘မဟုတ္ေသးဘူး၊ ဒါဟာ ငါမဟုတ္ဘူး၊ ဒါဟာ တေယာက္ေယာက္ ျဖစ္လိမ့္မယ္၊ ျဖစ္ခဲ့သမွ် အားလုံးဟာ ငါေတြ႔ၾကံဳခဲ့တာ မဟုတ္ဘူး’ လို႔ Akhmatoava ေရးသားခဲ့တဲ့ စာေၾကာင္းကို ျပန္ၿပီး အမွတ္မရခဲ့ေသးဘူး။ အခ်ိိန္မ်ားစြာ ၾကာျမင့္လာသည့္အခါမွသာ က်မရဲ႕ကိုယ္ပိုင္ အိမ္ဆီကို ျပန္သြားႏိုင္ခဲ့ပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ ဆက္လက္ ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းခံထားရဆဲမွာပဲ အဲဒီစကားလုံးေတြကို က်မျပန္ၿပီး အမွတ္ရေနခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလို ျပန္လည္အမွတ္ရ မႈရဲ႕ တခဏတာအခ်ိန္ေလးမွာပဲ က်မဟာ ခြန္အားေတြ တိုးပြားလာခဲ့ရပါတယ္။
ကဗ်ာဟာ ႀကီးက်ယ္တဲ့ေပါင္းစပ္ဖြဲ႔စည္းမႈရွိၿပီး သူ႔မွာ ေနရာႏွင့္ အခ်ိန္တို႔ရဲ႕ ပိုင္းျခားသတ္မွတ္မႈ မရွိဘူးဆိုတာ သိထား ပါတယ္။ အျပာေရာင္ ေထာင္ဝတ္စုံဝတ္ထားတဲ့ ဦးဝင္းတင္ဟာ စစ္ေၾကာေမးျမန္းျခင္း ခံေနစဥ္အခ်ိန္မွာ Henley ရဲ႕ Invictus ဆိုတဲ့ကဗ်ာဟာ အားကိုးအားထားျပဳရာ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ ကဗ်ာဟာ က်မရဲ႕ေဖေဖနဲ႔ လြတ္လပ္ေရးအ တြက္ တိုက္ပြဲဝင္စဥ္ကာလ ေခတ္ၿပိဳင္ပုဂၢိဳလ္မ်ားအတြက္ လြတ္လပ္မႈရရွိေရးတိုက္ပြဲဝင္ရာမွာ လႈံ႕ေဆာ္ေပးတဲ့အရာ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ႀကိဳးစားရုန္းကန္ျခင္းႏွင့္ ဒုကၡခံစားရမႈ၊ ေသြးခ်င္းခ်င္းနီေနၿပီး ဦးမညႊြတ္တဲ့ ဦးေခါင္း၊ ေသဆုံးျခင္း အဲဒါ ေတြအားလုံးဟာ လြတ္ေျမာက္ ေရးအတြက္ ေဖာ္ျပတဲ့အရာမ်ားျဖစ္ၾကပါတယ္။
က်မတို႔ လိုလားေတာင့္တတဲ့ လြတ္လပ္မႈဆိုတာဘာလဲ၊ က်မတို႔ရဲ႕ အာသာဆႏၵျပင္းျပတဲ့ အတိုက္အခံသမားမ်ား လို ခ်င္တဲ့ လြတ္လပ္မႈဟာ ပညာရွင္မ်ားအဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုထားတဲ့ သီအိုရီနဲ႔ အထူး သက္ဆိုင္ျခင္း မရွိပါဘူး။ အဲဒီစကားလုံးရဲ႕အဓိပၸါယ္ ဘာကိုဆိုလိုသလဲဆိုတာ အတင္းအၾကပ္ေမးလာခဲ့မယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ သူတို႔တေတြက ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား မရွိေရး၊ ဒါမွမဟုတ္ လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္၊ သတင္းေဖာ္ျပခြင့္၊ အသင္းအဖြဲ႔ဖြဲ႔စည္းခြင့္၊ ဒါမွမဟုတ္ မိမိတို႔အလိုရွိတဲ့ အစိုးရကို ေရြးခ်ယ္ပိုင္ခြင့္၊ မိမိ ျပဳလုပ္လိုသည့္အရာကို ျပဳလုပ္ႏိုင္ခြင့္ စသည္ျဖင့္ သူတို႔ အလြတ္က်က္ထားတဲ့အတိုင္း ဒိုးဒိုးေဒါက္ေဒါက္ ရြတ္ျပသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ရိုးစင္းတယ္လို႔ ထင္ရေပမယ့္၊ အႏၲရာယ္ရွိတဲ့ ရိုးစင္းမႈ ျဖစ္ ေကာင္း ျဖစ္ႏိုင္ေပမယ့္လည္း အဲဒီေဖာ္ျပခ်က္ေတြဟာ လြတ္လပ္မႈရဲ႕ သေဘာသဘာဝကို ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပလွ်က္ ရွိပါတယ္။
ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ခ်ထားမႈ သက္တမ္းတိုးျမႇင့္မႈ အႀကိမ္တိုင္းမွာ လြတ္ေျမာက္လာတဲ့အခါ ဘယ္လိုခံစားရသလဲလို႔ အေမးခံရမယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ က်မရဲ႕စိတ္ဟာ အျမဲတမ္းလြတ္ေျမာက္ေနတဲ့အတြက္ ထူးျခားတဲ့ခံစားခ်က္မရွိပါဘူးလို႔ အ ခ်ိန္မေရြး ျပန္ေျဖမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တဦးတေယာက္ရဲ႕အတြင္းစိတ္ လြန္ေျမာက္မႈဟာ သူ႔ရဲ႕ ယုံၾကည္ခ်က္ႏွင့္ လိုက္ ေလ်ာညီေထြမႈရွိတဲ့ အေၾကာင္းအရာရဲ႕ေနာက္ ဆက္တြဲအျဖစ္ေပၚထြက္လာျခင္းျဖစ္တယ္။ Isaiah Berlin က အတြင္းသဏၭာန္လြတ္ေျမာက္မႈရဲ႕ အႏၲရာယ္မ်ားအေပၚ သတိေပးေျပာဆိုထားခဲ့ပါတယ္။
ကိုယ္က်င့္တရား ေအာင္ႏိုင္မႈကဲ့သို႔ေသာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာလြတ္ေျမာက္မႈကို လြတ္ေျမာက္မႈရဲ႕ ပိုၿပီး အေျခခံက်တဲ့ သေဘာသဘာဝနဲ႔ ေအာင္ျမင္မႈရဲ႕ ပိုၿပီးရိုးစင္းတဲ့ သေဘာသဘာဝတို႔နဲ႔ ခြဲျခားသိျမင္ ထားရမွာျဖစ္ပါတယ္။ တနည္းအား ျဖင့္ေျပာရမယ္ဆိုရင္ လြတ္ေျမာက္မႈကိုယ္၌မွာပဲ သီအိုရီသေဘာအရ ႐ႈပ္ေထြးမႈႏွင့္ လက္ေတြ႔က်င့္သုံးရာမွာ မွ်တမႈ ရွိေရး အတင္းအၾကပ္ လုပ္ေဆာင္မႈရဲ႕ အႏၲရာယ္တရပ္ ရွိေနမွာ ျဖစ္တယ္။
စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လြတ္ေျမာက္မႈကို အျခားလြတ္ေျမာက္မႈ အားလုံးအတြက္ စိတ္ေက်နပ္စရာ အစားထိုးစရာအျဖစ္ လက္ခံျခင္းဟာ ျပဳသမွ်ကို မတုန္မလႈပ္နဲ႔ သည္းခံမႈဘက္ကို ဦးတည္သြားမယ့္ အႏၲရာယ္ အေသအခ်ာ ရွိေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာလြတ္ေျမာက္မႈဟာ ပိုၿပီးအေျခခံက်တဲ့ လြတ္ေျမာက္မႈမ်ားအတြက္ လက္ေတြ႔က်တဲ့ စိတ္ ဓါတ္ခြန္အားကို အားျဖည့္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာမွာ အဆုံးစြန္လြတ္ေျမာက္္မႈဟာ အလိုဆႏၵအားလုံးကေန လြတ္ ေျမာက္မႈျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗုဒၶရဲ႕မိန္႔ဆိုမႈေတြဟာ လူအခြင့္အေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ နဲ႔ဆိုင္တဲ့ လြတ္လပ္မႈဆိုင္ရာ လႈပ္ရွားမႈေတြနဲ႔ မကိုက္ညီဘူးလို႔ ျငင္းခုံစရာ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ အတြင္း ျမန္မာသံဃာေတာ္ေတြ ေမတၲာသုတ္ရြတ္ဆို ဆႏၵျပခဲ့စဥ္က ေလာင္စာဆီေဈးႏႈန္း ရုတ္တရက္ျမင့္တက္မႈေၾကာင့္ ကုန္ေဈးႏႈန္းအဆမတန္ျမင့္တက္လာမႈကို ဆန္႔က်င္ဆႏၵျပခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္ သူေတြ စားသုံး ႏိုင္ဖို႔အတြက္ သံဃာေတာ္ေတြက စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာစြမ္းအားကို အသုံးခ်ခဲ့တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လူသား ေတြ လူပီသစြာ ေနထိုင္ဖို႔လိုအပ္တဲ့ အေျခခံရပိုင္ခြင့္၊ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြဟာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ တူညီ တယ္လို႔ေျပာလို႔ မရပါဘူး။
က်မအထူးတန္ဖိုးထားတဲ့ အေျခခံလူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာ ေၾကာက္ရြံ႕မႈကေန ကင္းေဝးမႈ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီေရးလႈပ္ရွားမႈ အစျပဳခဲ့ကတည္းက က်မတို႔ ျမန္မာ့လူ႔ေဘာင္တခုလုံး အျမစ္တြယ္ေနတဲ့ အေၾကာက္တရား ကို ရင္ဆိုင္ခဲ့ရပါတယ္။
ျမန္မာျပည္ကို လာေရာက္လည္ပတ္သူေတြက ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြဟာ ေႏြးေထြးေဖာ္ရြေၾကတယ္လို႔ အလ်င္အျမန္ မွတ္ခ်က္ ခ်ေလ့ရွိပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းတာက ႏိုင္ငံေရးကိစၥရပ္ေတြ ေဆြးေႏြးရမွာလည္း ေၾကာက္ တယ္လို႔ မွတ္ခ်က္ခ်ခံခဲ့ရပါတယ္။ လြတ္လပ္မႈအတြက္ စတင္တိုက္ပြဲ ဝင္တဲ့အခါ ေၾကာက္ရြံ႕မႈဆိုတာကို အရင္ဆုံး ေက်ာ္လႊားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဆုံးစြန္ထိလည္း ဒီအတိုင္း တသမတ္တည္း သြားရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေၾကာက္ရြံ႕မႈလုံး လုံးကင္းဖို႔ေတာ့ မလိုပါဘူး။ ေရွ႕ဆက္လုပ္ဖို႔ လုံေလာက္တဲ့ သတၲိရွိရင္ပဲ ရပါၿပီ။
အတိုက္အခံေတြအေနနဲ႔ ၎တို႔တာဝန္ထမ္းေဆာင္ရာတြင္ ေၾကာက္စိတ္မရွိ ဟန္ေဆာင္ေနၾကရၿပီး ၎တို႔၏ ရဲေဘာ္ ရဲဘက္မ်ား ယင္းသို႔ ဟန္ေဆာင္ေနၾကသည္ကိုလည္း မျမင္ဟန္ေဆာင္ေနၾကရသည္။ ဒါဟာ လိမ္လည္ဟန္ေဆာင္မႈ မဟုတ္ပါဘူး။ ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် အားသစ္ေလာင္းသြားရမယ့္ ခြန္အားသတၲိ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစိတ္ဓါတ္နဲ႔ လြတ္ေျမာက္မႈအ တြက္ တိုက္ပြဲဝင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
Akhmatova နဲ႔ Ratushinskaya တို႔က ရုရွားေတြျဖစ္ပါတယ္။ Henley က အဂၤလိပ္လူမ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဖိႏွိပ္မႈေအာက္မွ ရွင္သန္ဖို႔နဲ႔ ကိုယ့္ၾကမ္မာကိုယ္ဖန္တီးႏိုင္ဖို႔ တိုက္ပြဲဝင္ၾကတာေတာ့ လူမ်ဳိးတိုင္းမွာအတူတူပဲ ျဖစ္ပါ တယ္။ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းကစတင္လာတဲ့ လူသားေတြရဲ႕လြတ္ေျမာက္လိုတဲ့ ဆႏၵက ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေရာက္ရွိလာပါၿပီ။
အျခားႏိုင္ငံက လူမ်ဳိးစုေတြလိုပဲ ျမန္မာလူမ်ဳိးတို႔ စိတ္လႈပ္ရွားမႈ ျဖစ္ေနၾကပါၿပီ။ တူနီးရွားႏိုင္ငံရဲ႕ ၂၀၁၀ ဒီဇင္ဘာ ဆူပူမႈနဲ႔ က်မတို႔ရဲ႕ ၁၉၈၈ အေရးအခင္းနဲ႔ တူညီမႈေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ အေရးမႀကီးဘူးလို႔ ထင္ရတဲ့ ေသးငယ္တဲ့ ကိစၥ ရပ္ေတြက အစျပဳျဖစ္ပြားခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
တူနီးရွားႏိုင္ငံမွ သာမန္ သစ္သီးသည္တဦးမွ အစျပဳကာ ေတာ္လွန္မႈႀကီး တရပ္လုံး ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္ ေဒသခံမ်ားအၾကား လက္ဖက္ရည္ဆိုင္တြင္ စကားမ်ားရန္ျဖစ္ရာမွ အစျပဳ၍ ဆူပူမႈႀကီး ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။
ဝန္စည္စလယ္မ်ားစြာ ထမ္းထားရသည့္ ကုလားအုတ္တေကာင္အဖို႔ ကုန္စည္မ်ား ထမ္းထားရစဥ္တြင္ ၎တတ္ႏိုင္ သည့္ ဝန္ပမာဏအတြင္း မသိသာေသာ္လည္း ယင္းပမာဏ ေက်ာ္လြန္သြားခ်ိန္တြင္ ေကာက္ရိုးတမွ်င္ပင္ ထပ္မံ၍ အတင္မခံႏိုင္ေတာ့သည့္ အေနအထားမ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။
တူနီးရွားႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတို႔တြင္ လူငယ္ႏွစ္ဦး ေသဆုံးမႈက ျပည္သူတို႔ထမ္းထားရသည္ မတရားမႈႏွင့္ ဖိႏွိပ္မႈ ဝန္ထုပ္ ဝန္ပိုးႀကီးကို ၎တို႔သည္းခံႏိုင္သည့္ ပမာဏထက္ေက်ာ္လြန္ေနၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း မီးေမာင္းထိုးျပသည့္ ေၾကးမုံမွန္ကဲ့သို႔ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ တူနီးရွားေတာ္လွန္ေရးတပ္ဦးမွာ လူငယ္မ်ားျဖစ္ေနျခင္းမွာ က်မတို႔အတြက္ အံ့ၾသစရာမဟုတ္ပါ။ မိမိတို႔ ကိုယ္ပိုင္ရပ္တည္ခ်က္အတြက္ ဆုံးျဖတ္ခြင့္ရေရး ေတာင္းဆိုၾကသူမ်ားအနက္ ႏိုင္ငံေက်ာ္အဆိုေတာ္တဦးလည္း ပါဝင္ ခဲ့ပါတယ္။
ယေန႔ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္လည္း Generation Wave အဖြဲ႔၏ အမာခံျဖစ္သည့္ လူငယ္အဆိုေတာ္မ်ားမွာ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ လူအခြင့္အေရး အတြက္ အထူး ႏွစ္ျမႇဳပ္ ေဆာင္ရြက္ေနၾကပါတယ္။ေရႊဝါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရးအၿပီးမွာ ယင္းအဖြဲ႔ဝင္ အခ်ဳိ႕ ေထာင္ဒဏ္က်ခံ ခဲ့ရပါတယ္။ ယေန႔တိုင္ အက်ဥ္းက်ခံေနရသူ (၁၅) ဦးရွိပါတယ္။ ယခုအခါ အာဏာ ျဖဳတ္ခ်ခံရသည္ တူနီးရွားအစိုးရကဲ့သို႔ပင္ ျမန္မာ အာဏာပိုင္မ်ားအေနျဖင့္လည္း စိတ္ဓါတ္ျပင္းထန္ေသာ လူငယ္မ်ားကို မႏွစ္သက္ၾကပါ။
အစိုးရက ႏိုင္ငံအေပၚ သူတို႔အုပ္ခ်ဳပ္လိုတဲ့ အာဏာအေပၚ ၿခိမ္းေျခာက္မႈ အႏၲရာယ္တခုအျဖစ္ လူငယ္အဆိုေတာ္ေတြ ကို ႐ႈျမင္လွ်က္ရွိပါတယ္။ လြတ္လပ္မႈကို ယုံၾကည္တဲ့သူေတြအတြက္ လူငယ္အဆိုေတာ္ေတြဟာ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ၊ တ ဘက္သတ္စည္းမ်ဥ္းေတြ၊ ဖိႏွိပ္မႈ၊ မတရားမႈေတြနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္မႈကင္းတဲ့ အနာဂတ္ကို ကိုယ္စားျပဳပါတယ္။
တူနီးရွားနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ တူညီခ်က္က လြတ္လပ္မႈကို လိုလားေတာင့္တေနၾကတဲ့ ကမၻာတဝွမ္းက ျပည္သူေတြကို ေပါင္းစည္းေစမႈ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီႏိုင္ငံ (၂) ခုရဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးရလဒ္ကေတာ့ ျခားနားပါတယ္။ ပထမဆုံးျခားနား ခ်က္တခုက ျမန္မာစပ္တပ္က ျပည္သူေတြကို ပစ္ခတ္ၿပီး၊ တူနီးရွားစစ္တပ္ကေတာ့ ၎ျပည္သူေတြကို ပစ္ခတ္မႈမျပဳ ခဲ့ပါဘူး။ ဒုတိယျခားနားခ်က္ျဖစ္ၿပီး ေရရွည္အတြက္ ပိုအေရးႀကီးတဲ့အခ်က္ကေတာ့ တူနီးရွားေတာ္လွန္ေရးက ဆက္ သြယ္ေရးကြန္ယက္ရဲ႕ အက်ဳိးတရားေတြကို ရရွိခံစားခဲ့ ရတဲ့အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီဆက္သြယ္ေရးကြန္ယက္ေၾကာင့္ တူနီးရွားျပည္သူတို႔ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈေတြကို ပိုမိုေပါင္းစည္းေစၿပီး စည္းရုံးလႈံ႔ေဆာ္မႈကို ပိုမိုလြယ္ကူေစခဲ့ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကပဲ တူနီးရွားႏိုင္ငံအေပၚ တကမၻာလုံးရဲ႕ အာရုံစိုက္မႈ ရရွိေစခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆက္သြယ္ေရး ကြန္ယက္ေကာင္းမြန္မႈေၾကာင့္ ေသဆုံးမႈျဖစ္စဥ္ တခုခ်င္းသာမက ဒဏ္ရာရမႈျဖစ္စဥ္ တခုခ်င္းကိုပါ မိနစ္ပိုင္းအတြင္း ကမၻာကသိေအာင္ လုပ္ေဆာင္ ႏိုင္ပါတယ္။ ယခုအခါ လစ္ဗ်ား၊ ဆီးရီးယားနဲ႔ ယီမင္ႏိုင္ငံတို႔က ေတာ္ လွန္ေရးေတြေၾကာင့္ သူတို႔ႏိုင္ငံက အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ ဆိုးရြားတဲ့လုပ္ရပ္ေတြကို ကမၻာကသိေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ ပါတယ္။ ဆီးရီးယား ႏိုင္ငံမွာ အသက္(၁၃)ႏွစ္အရြယ္ လူငယ္အမ်ဳိးသားတဦးကို အသက္ေသဆုံးသည္အထိ ႏွိပ္စက္ ညွဥ္းပန္းေနတဲ့ပုံက ေဒါသမီးကို ပိုမိုေတာက္ေလာင္ေစခဲ့ၿပီး ကမၻာ့ေခါင္းေဆာင္ေတြဆီက ျပစ္တင္႐ႈံ႕ခ် သံေတြကို ထြက္ေပၚလာေစခဲ့ပါတယ္။ ဆက္သြယ္ေရးဆိုတာ ခ်ိတ္ဆက္မိျခင္းလို႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ေတာ္ လွန္ေရးေတြမွာ လြတ္လပ္စြာ ခ်ိတ္ဆက္ႏိုင္တဲ့ အခြင့္အလမ္းရွိခဲ့တာ ေတြ႔ရပါတယ္။
က်မတို႔ အေနနဲ႔ တူနီးရွားနဲ႔ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံတို႔ကို အားမက်ဘူးလားဆိုရင္ အားက်ပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ လ်င္ျမန္ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အသြင္ကူးေျပာင္းႏိုင္ခဲ့မႈကို က်မတို႔ အားက်ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အားက်ေနရုံနဲ႔ မလုံေလာက္ပါဘူး။ က်မတို႔ လႈပ္ရွားမႈအ တြက္ လူသိက္ခာနဲ႔ လြတ္လပ္မႈကို တန္ဘိုးထားတဲ့ အမ်ဳိးသား/ အမ်ဳိးသမီးအားလုံးရဲ႕ စည္းလုံးမႈ၊ အားသစ္ေလာင္း ကတိကဝတ္ျပဳမႈ လိုအပ္ပါတယ္။ လြတ္လပ္မႈကို ရွာဖြေတဲ့ေနရာမွာ က်မတို႔အေနနဲ႔ လြတ္ေျမာက္ဖို႔ ေလ့လာသင္ယူ ၾကပါတယ္။ က်မတို႔ရဲ႕လြတ္လပ္မႈ အတြက္ ယုံၾကည္ခ်က္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရပါမယ္။ Vaclav Havel ရဲ႕ “Living in Truth” (အမွန္တရားျဖင့္ေနထိုင္ျခင္း) ျဖစ္ပါတယ္။ မလြတ္လပ္တဲ့ႏိုင္ငံအတြင္းမွာ လြတ္လပ္တဲ့ ျပည္သူ ေတြ အျဖစ္ေနထိုင္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းရာမွာ အတားအဆီး၊ အႏၲရာယ္ေတြရွိေနေပမယ့္ က်မတို႔ ဆႏၵအေလွ်ာက္တာ ဝန္ထမ္း ေဆာင္ေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်မတို႔အေနနဲ႔ မွန္ကန္တယ္လို႔ ယူဆတဲ့အရာကို လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္ပိုင္ခြင့္ ရွိပါတယ္။ လြတ္လပ္မႈဟာ ပိုမိုလြတ္လပ္မႈေတြအတြက္ အႏၲရာယ္က်ေရာက္ႏိုင္တယ္လို႔လဲ ယူဆထားပါတယ္။
NLD ရုံးခ်ဳပ္ကိုလာေရာက္ၿပီး လစာမရတဲ့အလုပ္ေတြကို လာေရာက္လုပ္ကိုင္ေပးေနၾကတဲ့ အမ်ဳိးသမီးႀကီးေတြနဲ႔ လူ ငယ္မ်ားဟာ လြတ္ေျမာက္ခြင့္ရေရးခရီးၾကမ္းအတြက္ ၎တို႔၏ ေရြးခ်ယ္ပိုင္ခြင့္ အတိုင္း ေဆာင္ရြက္ေနၾကတာ ျဖစ္ ပါတယ္။
ယေန႔ အစီအစဥ္မွာ ပါဝင္ေျပာၾကားမႈဟာလည္း က်မရဲ႕ လြတ္လပ္စြာ ဆက္သြယ္ ေျပာဆိုပိုင္ခြင့္ကို က်င့္သုံးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အတိအက်ေျပာရရင္ က်မ ကို က်မ ပိုမိုလြတ္လပ္တဲ့ လူတဦးအျဖစ္ ခံစားမိေစတဲ့ အခြင့္အေရးကို က်င့္ သုံးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အတိုက္အခံလုပ္တယ္ ဆိုတာ Max Weber ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးအျမင္အရ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္း လုပ္ငန္းတခု ျဖစ္ပါ တယ္။ က်မတို႔အေနနဲ႔ လြတ္ေျမာက္မႈအတြက္ အတိုက္အခံလုပ္ေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးကို ခုံမင္ျမတ္ႏိုး စိတ္၊ တာဝန္သိစိတ္၊ ခ်င့္ခ်ိန္တတ္မႈတို႔ႏွင့္အတူ ထပ္ခါတလဲလဲ ႀကိဳးပမ္းၾကဖို႔ ျပင္ဆင္ထားပါတယ္။ က်မတို႔ရဲ႕ လြတ္ ေျမာက္ေရး အိပ္မက္ကို အမွန္တကယ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းေနၾကပါတယ္။
ဒီေန႔ပို႔ခ်မႈကို က်မႏွစ္သက္တဲ့ Kipling ရဲ႕ သီခ်င္းစာသားအခ်ဳိ႕နဲ႔ အဆုံးသတ္ခ်င္ပါတယ္။ ဒီစာသားေတြရဖို႔ က်မကို အကူအညီေပးခဲ့တဲ့ Tim Garton-Ash ကို ေက်းဇူး အမ်ားႀကီးတင္ပါတယ္။
“I’d not give room for an Emperor – I’d hold my rood for a King. To the Triple Crown I’d not bow down – but this is a different thing. I’ll not fight with the Power of Air – sentry, pass him through! Drawbridge let fall – He’s the lord of us all – the Dreamer whose dream came true!”
ပရိသတ္မ်ားမွ လက္ခုပ္တီးၾကပါသည္။
………………………………………………
SUE LAWLEY – ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔ ဒီသင္ခန္းစာကို မၾကာေသးမီက အသံသြင္းေပးခဲ့ၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ႕က သူမရဲ႕အသံကို အခုတိုက္ရိုက္ခ်ိတ္ဆက္ေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ႀကိဳဆိုပါတယ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ရွင္ ပရိသတ္ရဲ႕ လက္ခုပ္သံကို ၾကားလိုက္ပါသလား။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ – ဟုတ္ကဲ့၊ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
SUE LAWLEY – ပရိသတ္ရဲ႕ ေမးခြန္းေတြကို ေျဖၾကားဖို႔ အသင့္ျဖစ္ပါၿပီလား။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ – ဟုတ္ကဲ့၊ ေမးခြန္းေကာင္းေတြကို ေျဖၾကားေပးပါမယ္။
SUE LAWLEY – က်မနဲ႔အတူ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ သမိုင္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ တင္ဆက္သူ Tim Garton-Ash လည္း ရွိေနပါ တယ္။ Tim အေနနဲ႔ အေရွ႕ဥေရာပ ကြန္ျမဴနစ္စနစ္ကေန ယေန႔ေခတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံအထိ အာဏာရွင္စနစ္နဲ႔ အတိုက္ အခံေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေရးသားမႈေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လုပ္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ က်မတို႔နဲ႔အတူ ကုလသမဂၢ ႏိုင္ငံ ေရးရာ လက္ေထာက္ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္အျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံသား Sir Kieran Prendergast လည္း ရွိေနပါတယ္။
ယခုအခါ Sir Kieran အေနနဲ႔ ဂ်ီနီဗာအေျခစိုက္ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးပြဲ ဗဟိုဌာနမွာ အၾကံေပးအရာရွိအေနနဲ႔ တာဝန္ထမ္းေဆာင္လွ်က္ ရွိပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ တရုတ္၊ အီဂ်စ္၊ အီရန္၊ ဆီးရီးယားနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ က ႏိုင္ငံေရးသမားေတြ၊ အတိုက္အခံေတြ၊ အစီအစဥ္ တင္ဆက္ သူေတြလည္း ေရာက္ရွိေနၿပီး သူတို႔ဆီက ေမးခြန္းေတြ ထြက္ေပၚလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ပထမဆုံး ေမးခြန္းေမးဖို႔ Timothy Garton-Ash ကို ဖိတ္ေခၚ ပါတယ္။
Timothy Garton-Ash – ပထမဆုံးအေနနဲ႔ အရမ္းေျပာင္ေျမာက္တဲ့ သင္ခန္းစာ ပို႔ခ်ေပးတဲ့အတြက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစု ၾကည္ကို ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း ေျပာၾကားလိုပါတယ္။
က်ေနာ္အေနနဲ႔ ဒီေမးခြန္းက ေမးခြန္းေကာင္းတခုျဖစ္မယ္လို႔ သိပ္မထင္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ တူနီးရွားႏိုင္ငံနဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ ခဲ့တဲ့အေပၚ အနည္းငယ္ ေမးျမန္းလိုပါတယ္။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ကတည္း ကစၿပီး ႏွစ္ေပါင္း (၂၅) ႏွစ္ နီးပါးၾကာတဲ့အထိ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႔ရဲ႕ အတိုက္အခံႀကိဳးပမ္းမႈ ဘာေၾကာင့္ ဒီေလာက္အခ်ိန္ၾကာ ရတယ္ဆိုတာ ေမးျမန္းလိုပါတယ္။
ဒီလိုအခ်ိန္ၾကာျမင့္ရတာဟာ ျမန္မာစစ္တပ္က ျပည္သူေတြကို ေသဆုံးေအာင္ ပစ္ခတ္လို႔လား၊ အၾကမ္းမဖက္အတိုက္ အခံျပဳလုပ္မႈမွာ အခ်ိန္ယူရန္ လိုအပ္လို႔လား၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဆက္သြယ္ေရးေတာ္လွန္မႈ မထြန္းကားႏိုင္ေသးလို႔လား၊ ဒါမွမဟုတ္ ပထဝီႏိုင္ငံေရးအရ တူနီးရွားႏိုင္ငံမွာ လြတ္လပ္တဲ့ ဥေရာပ ရွိသလို ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း အိမ္နီးခ်င္း တရုတ္ ႏိုင္ငံရွိေနလို႔လား၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႔ရဲ႕အတိုက္အခံ လႈပ္ရွားမႈ ဒီေလာက္အခ်ိန္ၾကာျမင့္ၿပီး ခက္ခဲေနရတဲ့ အ ေၾကာင္းအရင္းမ်ားကို သိရွိလိုပါတယ္။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ – ဒါေတြအားလုံးေၾကာင့္လို႔ပဲ ထင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ပထမဆုံးအေၾကာင္းအရင္းကို ေျပာရရင္ က်မ တို႔ ျမန္မာစစ္တပ္က ျပည္သူေတြကို ပစ္ခတ္ခဲ့တာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္တပ္တခုက ဒီလိုလုပ္ေဆာင္လိုက္ရင္ အ ခ်ိန္ကာလတခုအထိေတာ့ ေနာက္ထပ္လႈပ္ရွားမႈေတြ ရပ္တန္႔သြားတတ္ပါတယ္။ ဒါကျမန္မာႏိုင္ငံမွာတင္ မဟုတ္ပါ ဘူး၊ တျခားႏိုင္ငံေတြမွာလည္း ဒီလိုျဖစ္စဥ္ေတြ ရွိပါတယ္။ ဟန္ေဂရီေတာ္လွန္ေရး ႏွိမ္နင္းခံရၿပီးတဲ့ေနာက္ အေရွ႕ ဥ ေရာပက ျပည္သူေတြအေနနဲ႔ လမ္းေပၚထြက္ဆႏၵျပဖို႔ ေတြေဝလာခဲ့ၾကပါတယ္။ ဆက္သြယ္ေရး ေတာ္လွန္မႈကေတာ့ အမ်ားႀကီး အေျပာင္းအလဲျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔ က်မ ထင္ပါတယ္။ အခုဆိုရင္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသႏိုင္ငံတိုင္းမွာ ဘာေတြျဖစ္ေနသလဲဆိုတာ ျမင္ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္က ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အေျခအေနက ပိုမိုဆိုးရြားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူေတြက ဒီအေျခအ ေနကို မသိၾကပါဘူး။ ပထဝီႏိုင္ငံေရး အေနအထားေတြ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမယ္ဆိုတာလဲ မွန္ပါတယ္။ ျပည္သူေတြ ကို ပစ္ခတ္ခဲ့ျခင္းနဲ႔ ကမၻာတဝွမ္းလုံးကို သိရွိေအာင္မျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့ျခင္းက က်မတို႔ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈကို ၾကာျမင့္ေစခဲ့တာပါ။ အဲဒါေၾကာင့္တင္ရယ္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ က်မတို႔အေနနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာလႈပ္ရွားလိုတာေၾကာင့္လည္း ပါပါတယ္။ ဘာလို႔ လဲဆိုေတာ့ တူနီးရွားနဲ႔ အီဂ်စ္တို႔မွာလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ၿပီးဆုံးသြားလို႔ပါပဲ။
SUE LAWLEY – Nelson Mandela ကေတာ့ သူ႔ကိုယ္သူ ေျပာင္းလဲခဲ့တယ္ေနာ္၊ မဟုတ္ဘူးလား
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အၾကမ္းမဖက္တာကို နည္းဗ်ဴဟာတရပ္အေနနဲ႔သုံးတာဟာ ေရရွည္မွာ အလုပ္မျဖစ္ဘူးလို႔ သူကေျပာခဲ့တယ္ေနာ္၊ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေဝဖန္စရာတစုံတခုမ်ား ရွိေနသလား။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ … အဲဒါကျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ က်မ သင္ခန္းစာ ပို႔ခ်တဲ့အထဲမွာ ေျပာၾကားခဲ့တဲ့ အတိုင္း အၾကမ္းမဖက္တဲ့ လႈပ္ရွားမႈကို က်င့္ဝတ္တခုအေနနဲ႔ က်မကိုင္ဆုပ္ခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ လက္ေတြ႔က်တဲ့ အခ်က္တခုအေနနဲ႔ေရာ ႏိုင္ငံေရးအေနအထားတရပ္ အေနနဲ႔ပါ ႏိုင္ငံအတြက္ အေကာင္းဆုံးလို႔ထင္ၿပီး လုပ္ေဆာင္ခဲ့ တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အၾကမ္းမဖက္ဝါဒရဲ႕ ဖခင္ႀကီးျဖစ္တဲ့ ဂႏၵီေတာင္မွ ေျပာၾကားခဲ့တဲ့အခ်က္တခ်က္ရွိပါတယ္။ အဲဒါက ေတာ့ အၾကမ္းဖက္မႈနဲ႔ သတၲိနည္းပါးမႈဟာ ၾကားအေျခအေနမွာရွိၿပီး အၾကမ္းဖက္မႈကို သူ႔အေနနဲ႔ အခ်ိန္မေရြး ေရြး ခ်ယ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။
SUE LAWLEY – က်မတို႔နဲ႔အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံက ဒုကၡသည္တဦးျဖစ္တဲ့ ေဝႏွင္းပြင့္သုန္ လည္း အတူရွိေနပါတယ္။ သူမ က အခုလန္ဒန္မွာ ေက်ာင္းတတ္ေနၿပီး သူမရဲ႕ဖခင္ကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အက်ဥ္းက်ခံေနရဆဲျဖစ္ပါတယ္။ သူမအေနနဲ႔ ေမးခြန္းေမးျမန္းဖို႔ ဖိတ္ၾကားပါရေစ။
ေဝႏွင္းပြင့္သုန္ – ဟုတ္ကဲ့၊ မဂၤလာပါအေမ။ ျမန္မာႏိုင္ငံက လူငယ္တေယာက္အေနနဲ႔ ေမးျမန္းလိုပါတယ္။ က်မတို႔ အားလုံး လႈပ္ရွားမႈမွာ ပါဝင္လိုပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္ေပၚဖို႔၊ ပိုမိုတိုးတက္မႈရရွိဖို႔၊ လူငယ္ေတြ အေနနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္တဲ့ လက္ေတြ႔ဆန္တဲ့ အေကာင္းဆုံးနည္းလမ္းျဖစ္ဖို႔ ဘယ္လိုလုပ္ရမွာဆိုတာ က်မအေနနဲ႔ သိရွိလိုပါတယ္။
SUE LAWLEY – ျမန္မာႏိုင္ငံအျပင္ဘက္မွာ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မယ္လို႔ ဆိုလိုတာလား။
ေဝႏွင္းပြင့္သုန္ – ဟုတ္ကဲ့။
SUE LAWLEY – ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းက ေက်ာင္းသားေတြက လုပ္မွာလား။
ေဝႏွင္းပြင့္သုန္ – ျမန္မာႏိုင္ငံျပင္ပကပဲ ျဖစ္ေစ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းကပဲ ျဖစ္ေစ လူငယ္ေတြ လုပ္ဖို႔ပါ။ အေကာင္းဆုံး လက္ေတြ႔က်တဲ့ လုပ္ငန္းတရပ္အျဖစ္ က်မတို႔ ဘယ္လိုလုပ္ႏိုင္မလဲ။
SUE LAWLEY – ေဒၚစု ေျပာေပးပါဦး
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ … လက္ေတြ႔က်တဲ့ အေကာင္းဆုံးလုပ္ေဆာင္မႈဆိုတာ တခုထဲ ရွိတယ္လို႔ မထင္ပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံျပင္ပက လူငယ္အားလုံးအတြက္ ဆိုရင္ေတာ့ ျပည္တြင္းမွာ ဘာေတြျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာ မ်က္ေျခမျပတ္ဖို႔ အလြန္ပဲ အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒါက သူတို႔ အေနနဲ႔ အေကာင္းဆုံး လုပ္ေဆာင္ ႏိုင္တာျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္တြင္းက လူငယ္ေတြအ တြက္ကေတာ့ လုပ္ႏိုင္တာေတြအမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ေနရာက႑ေပါင္းစုံမွာ အလုပ္လုပ္ရပါမယ္။ ျပည္တြင္းက လူငယ္ေတြမွာ လြတ္ေျမာက္ ေရးအတြက္ တိုက္ပြဲဝင္ရတာ အခက္အခဲရွိပါတယ္။ လက္ေတြ႔ပိုင္းအရ ေရာ၊ သီအိုရီပိုင္းအရေရာ သူတို႔ကို သူတို႔ ပညာေပးဖို႔ ႀကိဳးစားရပါတယ္။ တျခားလူေတြကိုလည္း လႈပ္ရွားမႈမွာ သူတို႔နဲ႔ အတူ ပါဝင္လာဖို႔ ပညာေပးလႈံ႔ေဆာ္ႏိုင္ဖို႔ သင္ယူရပါတယ္။
SUE LAWLEY – Sir Kieran Prendergast ရဲ႕ အျမင္ကို ေမးပါရေစ။ NLD ရဲ႕ ႀကိဳးပမ္း လုပ္ေဆာင္မႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္လိုသေဘာရပါသလဲ။ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ကတည္းက ပုံစံမေျပာင္းလဲဘဲ ရွိေနခဲ့တာ ေျပာင္းသင့္တယ္လို႔ ထင္ျမင္ပါ သလား။
Sir Kieran Prendergast – တခါတေလ က်ေနာ္လည္း ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ေမးမိပါတယ္။ မူဝါဒေတြဟာ အေျပာင္းအလဲ မရွိ ၿငီးေငြ႔စရာ ျဖစ္ေနသလားေပါ့။ အထူးသျဖင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈအေနနဲ႔ ျပင္ပကမၻာကို အၾကံေပးတဲ့အခါ က်ေနာ္တို႔ က်င့္သုံးေနတဲ့ မူဝါဒ (၄) ခုပဲ ရွိပါတယ္။ တခုက ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ၊ ဒုတိယက ပစ္ပယ္ထားတာ၊ ဒါေပ မဲ့ က်ေနာ္ သိသေလာက္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ကတည္းက သူ႔သေဘာနဲ႔သူ သီးျခားေနခဲ့တာပါ။ တတိယ က အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တရုတ္ႏိုင္ငံက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံဖို႔ ေျဗာင္က်က် လုပ္ေဆာင္ေန ပါတယ္။ နံပါတ္ (၄) နည္းလမ္းက တိုက္ခိုက္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။ လတ္တေလာ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ မူဝါဒနဲ႔ေသာ္ လည္း ေကာင္း၊ စစ္ေရးအားျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း ပိုမိုေအာင္ျမင္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္တယ္လို႔ မွားယြင္းစြာ ယူဆခဲ့မႈေတြ အၿပီးမွာေတာ့ ဒါဟာ ျဖစ္လာမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ NLD အေနနဲ႔ ေစ့စပ္ညႇိႏႈိင္းမႈနဲ႔ အေရးယူ ပိတ္ဆို႔မႈဆိုတဲ့ နယ္ပယ္ (၂) ခုကိုပဲ ေတြးစရာရွိတာလား၊ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈကေရာ လြတ္လပ္မႈနဲ႔ ဒီမိုကေရစီကို မေဆာင္က်ဥ္းေပး တဲ့ တရုတ္ႏိုင္ငံလို ႏိုင္ငံရဲ႕အက်ဳိးစီးပြားကိုပဲ ျဖစ္မေနေစဘူးလားလို႔ စဥ္းစားမိပါတယ္။ ဥပမာ-NLD အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈအတြက္ စံသတ္မွတ္ႏိုင္သလား၊ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဗီယက္နမ္နဲ႔ အင္ဒိုနီးရွားတို႔လို စစ္ဘက္အုပ္ ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ တံခါးပိတ္ဝါဒနဲ႔ ေနလာၾကတဲ့ႏိုင္ငံေတြကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားၾကည့္မယ္ဆိုရင္ စစ္ ဘက္ဆိုင္ရာကို ဒီအတိုင္း ဆက္လက္မေနဘဲ၊ တံခါးဖြင့္ဝါဒက်င့္သုံးဖို႔ကို သာယာဝေျပာမႈရွိနဲ႔ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈက တြန္းအားျဖစ္ေစခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
SUE LAWLEY – ေဒၚစု… ရွင့္ကိုေတာ့ ဝိုင္းတိုက္ခိုက္ေနၾကၿပီေနာ္။ ဒါဟာ ေမးခြန္းေကာင္း တခုေတာ့ မဟုတ္ဘူး။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ – က်မ ျပန္ေျဖႏိုင္တဲ့အတြက္ ဒီေမးခြန္းက သိပ္ေတာ့မဆိုးလွပါဘူး။ ပထမဆုံးအေနနဲ႔ Sir Kieran ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ နည္းလမ္း (၄) သြယ္က သူေျပာသလိုေတာ့ မဟုတ္ဘူးလို႔ ထင္ပါတယ္။ က်မတို႔အေနနဲ႔ ေစ့စပ္ညႇိႏႈိင္းဖို႔ အစဥ္အျမဲဆႏၵရွိခဲ့ပါတယ္။ ေစ့စပ္ညႇိႏႈိင္းမႈမလုပ္ဘဲ ဘာမွျဖစ္မလာႏိုင္ဘူးလို႔ ထင္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ က်မတို႔အေနနဲ႔ တံခါးပိတ္ဝါဒကို အယုံအၾကည္ မရွိပါဘူး။ ပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ Blanket Sanction (အလုံးစုံ ပိတ္ဆို႔ေရး) မရွိဘူးလို႔ ထင္ပါတယ္။ ကေနဒါႏိုင္ငံကသာ အလုံးစုံပိတ္ဆို႔ေရးခ်မွတ္ ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥေရာပသမဂ္ဂနဲ႔ အေမရိကန္လိုႏိုင္ငံမ်ဳိးေတြကေတာင္ အလုံးစုံပိတ္ဆို႔မႈ မလုပ္ပါဘူး။ ဒါေတြ အားလုံးကို အလုံးစုံပိတ္ဆို႔မႈလို႔ ေျပာလို႔မရပါဘူး။ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြဟာ ထိေရာက္မႈရွိ/မရွိဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္ လို႔ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီအေနနဲ႔ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြ ပယ္ဖ်က္ေပးဖို႔ လႊတ္ေတာ္ကေနတဆင့္ ေတာင္းဆိုထားတာကို ျပန္လည္ သတိေပးလိုပါတယ္။ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြဟာ ထိေရာက္မႈမရွိရင္ သူတို႔အေနနဲ႔ ဘာေၾကာင့္ ပယ္ဖ်က္ ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုမွာလဲ။ ဒါကိုထည့္သြင္းစဥ္းစားရမယ္လို႔ထင္ပါတယ္။ ေစ့စပ္ ညႇိႏႈိင္းမႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဒီမိုကေရစီ ကြန္ယက္အတြက္ က်မတို႔ကို အေထာက္အကူျဖစ္မဲ့ နည္းလမ္းအတိုင္း ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီနည္းလမ္းက ေအာင္ျမင္မႈရရွိေနပါတယ္။ က်မ လြတ္ေျမာက္လာကတည္းက က်မ ေမွ်ာ္လင့္ထားတာထက္ ပိုမို ေအာင္ျမင္ေနပါတယ္။ ျပည္သူေတြကို လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာပိုေပးၿပီး အစိုးရအေပၚ မွီခိုေနရမႈ ေလ်ာ့ခ်ေပးျခင္းျဖင့္ ျမန္မာျပည္သူေတြရဲ႕ ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားမႈကို နည္းလမ္းသစ္တရပ္အေနျဖင့္ အင္တိုက္အားတိုက္ ကူညီေပးရာေရာက္ ပါတယ္။
SUE LAWLEY – ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ၿဗိတိသွ်သံအမတ္ႀကီးေဟာင္းတဦးျဖစ္တဲ့ Vicky Bowman ကို ဖိတ္ေခၚပါတယ္။ သူမဟာ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ားအတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၿဗိတိသွ်သံတမန္တဦးအေနျဖင့္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၿပီး ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားတဦးျဖစ္ခဲ့ဘူးတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံသားတဦးနဲ႔ အိမ္ေထာင္က်ခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။
Vicky Bowman – က်မရဲ႕ေမးခြန္းက အတိုက္အခံေတြၾကားထဲမွာ သေဘာထားကြဲလြဲမႈနဲ႔ ပတ္သက္ပါတယ္။ အာဏာ ရွင္အစိုးရေတြရဲ႕လက္ေအာက္က အတိုက္အခံလႈပ္ရွားမႈေတြမွာ ျပည္တြင္းအတိုက္အခံေတြနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ေဆာင္ရြက္ ရာမွာ အခက္အခဲရွိတာေတြ႔ရပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံက အတိုက္အခံလႈပ္ရွားမႈမွာလည္း အလားတူျပႆနာမ်ဳိး ရွိတယ္ လို႔ ထင္ပါတယ္။ ၿပိဳကြဲေနမႈေတြကို ျပန္လည္ေပါင္းစည္းေပးႏိုင္တဲ့ မူဝါဒလုပ္ငန္းစဥ္ (သို႔) ခိုင္မာတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပုံထက္စာ လွ်င္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေပၚမွာပဲ မူတည္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်မရဲ႕ေမးခြန္းက အာဏာရွင္အ စိုးရေတြ လက္ေအာက္က အတိုက္အခံလႈပ္ရွားမႈေတြအေနနဲ႔ တဦးခ်င္း တေယာက္ခ်င္း လြတ္လပ္စြာ ရွင္သန္လႈပ္ရွား ႏိုင္ဖို႔၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ပါတီလို အတိမ္းအေစာင္းမျဖစ္ေစဖို႔ ဘယ္လိုမ်ဳိး ထိထိေရာက္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ သလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ – လူအေတာ္မ်ားမ်ားက NLD သက္တမ္း ဘယ္ေလာက္ ႏုေသးတယ္ဆိုတာကို ေမ့ေနၾကတယ္ ထင္ပါတယ္။ သာဓကအားျဖင့္ အိႏၵိယ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ တိုက္ပြဲဝင္တဲ့ကာလအတြင္း အိႏၵိယ အမ်ဳိးသားကြန္ ဂရက္ (သို႔) အာဖရိက အမ်ဳိးသား ကြန္ဂရက္တို႔လို သက္တမ္း ၾကာျမင့္ၿပီျဖစ္တဲ့ ပါတီႀကီးေတြနဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္စဥ္းစားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဘဝဆိုတာ ခက္ခဲတဲ့အတြက္ အတိုက္အခံေတြအၾကား သေဘာထားကြဲလြဲတယ္ဆိုတာ ပုံမွန္ သဘာဝသာ ျဖစ္ပါ တယ္။ က်မတို႔အေနနဲ႔ ႀကိဳးစားရုန္းကန္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပႆနာေတြကို ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔ လူေတြအၾကားမွာ တဦးနဲ႔ တဦး အျမင္မတူညီမႈေတြနဲ႔ စတင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တဦးတေယာက္တည္း (သို႔) ေခါင္းေဆာင္အနည္းစုအေပၚ မွီခို ရတယ္ဆိုတာ သဘာဝမက်ပါဘူး။ ဒီလိုသေဘာသဘာဝမ်ဳိးက သက္တမ္းႏုေသးတဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြမွာသာ ျဖစ္ေလ့ ရွိပါတယ္။ က်မတို႔ အေနနဲ႔ ႏွစ္ေပါင္း (၂၀) ေက်ာ္ ခဲ့ၿပီျဖစ္ေပမဲ့ က်မတို႔လို အျခားလႈပ္ရွားမႈေတြနဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္လိုက္ရင္ သက္တမ္းႏုေနဆဲ၊ သင္ယူေနရဆဲသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပထမမ်ဳိးဆက္ပဲ ရွိပါေသးတယ္။ ဒုတိယမ်ဳိးဆက္ကို ေရာက္တဲ့ အခါမွာေတာ့ ပိုမို ေကာင္းမြန္လာပါလိမ့္မယ္။ ဒုတိယမ်ဳိးဆက္ မေရာက္ခင္ ဒီမိုကေရစီရမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။
SUE LAWLEY – ေဒၚစု.. ရွင္က လြန္ခဲ့တဲ့ (၂၂) ႏွစ္ကထက္စာလွ်င္ ပိုမိုအားႀကီးခိုင္မာတဲ့ အေနအထားကို ေရာက္ေန ၿပီလို႔ မခံစားရဘူးလား။ ႏိုဝင္ဘာလအတြင္း စစ္အစိုးရက ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ေတြကို ေၾကညာၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစု ၾကည္ လြတ္ေျမာက္ခဲ့စဥ္က အခုလိုမ်ဳိး အေနအထားမရွိေသးဘူးလို႔ က်မထင္ပါတယ္။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ … ဟုတ္ပါတယ္။ က်မအခုပိုၿပီးေတာ့ ခြန္အားေတြရေနပါၿပီ။ သူတို႔ (အစိုးရ) အေနနဲ႔ ေတာ့မသိပါ ဘူး။ က်မ အေနနဲ႔ကေတာ့ ေသြးသစ္ (မ်ဳိးဆက္သစ္) ေတြ ရလာတဲ့အတြက္ ပိုၿပီးအားေကာင္း လာတာေသခ်ာပါ တယ္။ NLD ကို ေထာက္ခံတဲ့ လူငယ္ ဒီေလာက္မ်ားမ်ားကို က်မ တခါမွ မျမင္ဖူးပါဘူး။ သူတို႔က NLD အဖြဲ႔ဝင္ေတြ မဟုတ္ၾကပါဘူး။ ဒီအခ်က္ကိုပဲ က်မ တကယ္ႏွစ္ၿခိဳက္တာပါ။ ပါတီဝင္ မဟုတ္ေပမဲ့ က်မတို႔ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈကို တကယ့္ ကို တက္တက္ႂကြႂကြ စိတ္အားထက္သန္စြာနဲ႔ ေထာက္ခံေနၾကပါတယ္။ ေခတ္သစ္ပညာေရးကို လက္လွမ္းမီသူေတြ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ၁၉၈၈ မ်ဳိးဆက္လူငယ္ေတြထက္ အမ်ားႀကီးပိုမိုအရည္အခ်င္း ျပည့္စုံၾကပါတယ္။ အဲဒီ အခ်က္က ဆက္သြယ္ေရးေတာ္လွန္မႈရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္က်မတို႔အေနနဲ႔ မွတ္ပုံတင္ထားတဲ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီ မဟုတ္ေပမဲ့ ခိုင္မာတဲ့အေနအထားတရပ္ကို ရရွိေနတယ္လို႔ ခံစားရပါတယ္။
SUE LAWLEY – လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔တခုအတြက္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနၿပီး ၂၀၁၁ ဇန္နဝါရီလ အဓိကရုဏ္းအတြင္း အီဂ်စ္ႏိုင္ငံ၊ Tahrir ရင္ျပင္မွာရွိေနခဲ့တဲ့ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံသား Heba Morayef ကို ဖိတ္ေခၚပါတယ္။
Heba Morayef – ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္းရဲ႕ တာဝန္ဝတ္တရားေတြအေပၚ ဘယ္ လိုထင္ျမင္ယူတယ္ဆိုတာ သိလိုပါတယ္။ အီဂ်စ္ျပည္သူေတြ မူဘာရက္အစိုးရကို ဆန္႔က်င္ရတဲ့ အဓိကအေၾကာင္း အရင္းတခုက မူဘာရက္အစိုးရအေပၚ အေမရိကန္နဲ႔ ဥေရာပသမဂ္ဂက ခၽြင္းခ်က္ မရွိေထာက္ခံထားခဲ့လို႔ျဖစ္ၿပီး အဲဒီ အတြက္ ဆန္႔က်င္တဲ့ေဒသခံေတြကို ၿဖိဳးခြဲႏွိမ္နင္းျခင္း ခံရခဲ့ပါတယ္။
ေနာက္ေမးခြန္းတခုကေတာ့ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္းရဲ႕ ေထာက္ခံမႈက ဘယ္ေလာက္အတိုင္းအတာ အကန္႔အ သတ္အထိ ရွိသင့္တယ္လို႔ ထင္ပါသလဲ။ လစ္ဗ်ားႏိုင္ငံမွာ ၾကားဝင္ေဆာင္ရြက္ျခင္းခံေနရတဲ့အတြက္ ေဒသခံေတြ အၾကား ပိုမို႐ႈပ္ေထြးမႈျဖစ္ေပၚေစၿပီး ဘာရိန္းႏိုင္ငံလို အျခားတိုင္းျပည္ေတြမွာၾကေတာ့ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ ေဝဖန္မႈမခံရဘဲ ျပည္သူေတြအေပၚ ႏွိမ္နင္းမႈေတြ ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္တာ ေတြ႔ရပါတယ္။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ … ပထမဆုံးအေနနဲ႔ ေျပာခ်င္တာက လူဆိုတာ အာဏာရဲ႕ေက်းကၽြန္ျဖစ္ႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ ဝမ္းနည္းဖြယ္ရာ အခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ရိုးသားတဲ့ ျပည္သူေတြကို အာဏာရ အစိုးရေတြက ေခၽြးသိပ္လိုက္တာနဲ႔ ျပည္သူမ်ားက စိတ္ေပ်ာ့ သြားတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။
ျမန္မာျပည္သူေတြ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံကို လာေရာက္ၾကတဲ့ ႏိုင္ငံျခားသားေတြမွာလည္း ဒီျဖစ္ရပ္ကို ေတြ႔ရပါတယ္။ အတိုက္အခံေတြအတြက္ အာဏာနဲ႔ လႊမ္းမိုးမႈက ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္ေနပါတယ္။ က်မတို႔ မွာ အာဏာမရွိပါဘူး၊ အာဏာရွိတဲ့သူေတြက အေၾကာင္းရွိလို႔ အာဏာရွိေနတယ္လို႔ လူေတြက ယူဆခ်င္ၾကပါတယ္။ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ တကယ့္ကို ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ အေၾကာင္းခံေတြေၾကာင့္ အာဏာရေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်မတို႔ လုပ္ရမွာက မေထာက္ခံသင့္တဲ့ သူကို ေထာက္ခံရင္ ေရရွည္မွာ ဘာျဖစ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာ ျပည္သူေတြကို အသိပညာေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံဟာ အခုခ်ိန္မွာ အဲဒီလိုလုပ္ဖို႔ အေကာင္းဆုံး အေနအ ထားမွာ ရွိပါတယ္။
SUE LAWLEY – ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းရဲ႕ တုံ႔ျပန္မႈေတြအေပၚ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည ္ဘယ္ေလာက္ စိတ္ပ်က္ ေနပါၿပီလဲ။ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္းအေနနဲ႔ ဒီထက္ပိုၿပီး လုပ္ေဆာင္ႏိုင္တယ္၊ လုပ္ေဆာင္ သင့္တယ္လို႔ ထင္ပါ သလား။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ … က်မအေနနဲ႔ စိတ္ပ်က္တယ္ဆိုတဲ့ စကားလုံးကို မသုံးခ်င္ပါဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံတ ကာအသိုင္းအဝိုင္းရဲ႕ အခ်ဳိ႕လုပ္ရပ္ေတြက အရမ္းကို အေထာက္အကူျဖစ္ခဲ့လို႔ပါ။ သာဓကအားျဖင့္ အေမရိကန္အေန နဲ႔ အရမ္းကို အေထာက္အကူျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကို က်မတို႔ ျငင္းပယ္လို႔ မရပါဘူး။ ထို႔အတူပဲ ဥေရာပသမဂၢ အ ေနနဲ႔လည္း အရမ္းကိုအေထာက္အကူ ေပးခဲ့ပါတယ္။ အာရွႏိုင္ငံေတြထဲမွာဆိုရင္ေတာင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီအေရး အတြက္ အေထာက္အပံ့ေပးဖို႔ လိုတယ္ဆိုတာ စတင္သိျမင္လာၾကပါၿပီ။
SUE LAWLEY – ဒါေပမဲ့ တရုတ္၊ အိန္ဒိယနဲ႔ စင္္ကာပူႏိုင္ငံေတြက ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ အဓိက ကုန္သြယ္ ဘက္ႏိုင္ငံႀကီး ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ … ဟုတ္ပါတယ္။ အဓိကကုန္သြယ္ဘက္ႏိုင္ငံေတြျဖစ္ပါတယ္။ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာရရင္ တရုတ္နဲ႔ အိႏၵိႏိုင္ငံေတြက ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ဆက္စပ္စရာေတြမ်ားတဲ့အတြက္ သူတို႔ကို ခဏေလာက္ ေဘးဖယ္ထားခ်င္ပါ တယ္။ စင္္ကာပူႏိုင္ငံကေတာ့ အာဆီယံႏိုင္ငံလည္း ျဖစ္တယ္၊ တႏိုင္ငံခ်င္း နာမည္တပ္မေျပာခ်င္ေပမဲ့ အာဆီယံႏိုင္ငံ ေတြအေနနဲ႔ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ က်မ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ မက်ခံခင္က အေျခအေနထက္စာရင္ ပိုမိုအေထာက္အကူျဖစ္ လာတာ ေတြ႔ရပါတယ္။
SUE LAWLEY – Timothy Garton-Ash အေနနဲ႔ေရာ ဘာမ်ားျဖည့္စြက္ အၾကံျပဳခ်င္ပါလဲ။
Timothy Garton-Ash – အိမ္နီးခ်င္းျဖစ္တဲ့ အိႏၵိယႏိုင္ငံက ကမၻာ့အႀကီးဆုံး ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံဆိုတာကို သတိေပးပါ ရေစ။ ဂႏၵီရဲ႕ ႏိုင္ငံျဖစ္တဲ့ အိႏၵိယႏိုင္ငံအေနနဲ႔ လြတ္လပ္မႈအတြက္ အၾကမ္းမဖက္ အႏုနည္းနဲ႔ လႈပ္ရွားမႈအေပၚ ပိုမို ေထာက္ခံမႈေပးသင့္တယ္လို႔ မထင္ဘူးလား။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ – ေသခ်ာတာေပါ့။ က်မလည္း ဒီလိုပဲ ယူဆပါတယ္။ အိန္ဒိယႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ မဟာဗ်ဴဟာအက်ဳိးစီးပြားေတြကို ေရွ႕တန္းတင္တာထက္ ဒီမိုကေရစီစည္းမ်ဥ္းေတြမွာ နက္နက္နဲနဲ ပါဝင္သင့္တယ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။
SUE LAWLEY … Sir Kieran Prendergast အေနနဲ႔ ကုလသမဂၢနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘာေျပာခ်င္ပါသလဲ။ ကုလသမဂၢ အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ျပည္သူေတြကို တကယ္ထိေရာက္စြာ ကူညီႏိုင္ခဲ့ျခင္း မရွိဘူးလား။
Sir Kieran Prendergast – ျပႆနာက လုံျခံဳေရးနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုင္ရာ မူဝါဒေတြကို လုံျခံဳေရး ေကာင္စီက ခ်မွတ္ၿပီး ရုရွားနဲ႔ တရုတ္တို႔က လုံျခံဳေရးေကာင္စီမွာ ဗီတိုအာဏာရထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အိႏၵိယႏိုင္ငံဘက္က ၾကည့္ရင္လည္း ၎ရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာအက်ဳိးစီးပြားကို ေက်ာခိုင္းလို႔ မရပါဘူး။ တရုတ္ႏိုင္ငံကို အိႏၵိယႏိုင္ငံက ၎ရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာ အ က်ဳိးစီးပြားကို လႊဲေျပာင္းေပးမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ တရုတ္ႏိုင္ငံကလည္း အခုအခ်ိန္မွာ ေလ်ာ့တြက္လို႔ မရပါဘူး။ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ က်ေနာ္ ကုလသမဂၢမွာ လုပ္ကိုင္စဥ္က လုံျခံဳေရးေကာင္စီမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအေရး ေဆြးေႏြးတာ မရွိေသးပါဘူး။ ျပည္တြင္းေရး ကိစၥရပ္လို႔ပဲ ေျပာခဲ့ၾကပါတယ္။ မၾကာေသးမီႏွစ္မ်ားအတြင္းမွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ လုံျခံဳေရးေကာင္စီ ရဲ႕ ေဆြးေႏြးစရာကိစၥရပ္တခု ျဖစ္လာပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လုံျခံဳေရးေကာင္စီမွာ တျဖည္းျဖည္း ေဆြးေႏြးေနေသာ္လည္း မည္သည့္အတိုင္းအတာအထိ သြားမည္ကို ကန္႔သတ္ခ်က္ေလးေတြ ရွိေနပါတယ္။
SUE LAWLEY – တရုတ္ႏိုင္ငံက ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ကုန္သြယ္ျခင္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ႏိုင္ငံတကာအလယ္မွာ အနည္းငယ္ အ ရွက္ရေနၿပီလို႔ ရွင္ေျပာခဲ့တယ္ေနာ္။
Sir Kieran Prendergast – စစ္အစိုးရက အင္အားသုံးတဲ့အျပဳအမူေတြေၾကာင့္ တရုတ္ႏိုင္ငံ အနည္းငယ္အရွက္ရေန တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏိုင္ငံရဲ႕အက်ဳိးစီးပြားက အရွက္တရားကို အႏိုင္ယူလိုက္ပါတယ္။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ … ဒီေနရာမွာ တရုတ္ႏိုင္ငံ၊ ကုလသမဂၢတို႔နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မွတ္ခ်က္တခု ခ်လိုပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ ငံအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းမွာ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ KIA အၾကား ျဖစ္ပြားေနတဲ့ အေနအထားေတြအေပၚ အလြန္ပဲ စိုးရိမ္မ ကင္း ျဖစ္ေနပါတယ္။ အခုဆိုရင္ ျမန္မာစစ္အစိုးရအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံတြင္း တည္ၿငိမ္ေအာင္လုပ္ဖို႔ လိုအပ္ေနၿပီလို႔ တရုတ္ ႏိုင္ငံက ေျပာလာပါၿပီ။ တည္ၿငိမ္မႈကို ဖိႏွိပ္မႈ (အထူးသျဖင့္ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာဖိႏွိပ္မႈ) ကတဆင့္ မရႏိုင္ဘူးဆိုတာ တ ရုတ္ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ျမင္စျပဳလာပါၿပီ။ ကုလသမဂၢနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေျပာရရင္ လုံျခံဳေရးေကာင္စီအျပင္ ကုလသမဂၢတခုလုံး လုပ္ေဆာင္ႏိုင္တာေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ သာဓကအားျဖင့္ ယခင္ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း တဦး ျဖစ္တဲ့ Perez de Cuellar အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကုလသမဂၢလမ္းညႊန္ေျမပုံအေပၚ တင္ႏိုင္ဖို႔ လုပ္ႏိုင္သမွ် လုပ္ခဲ့ပါ တယ္။ လက္ရွိ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္နဲ႔ ရုံးအဖြဲ႔အေနနဲ႔ ၎တို႔ဆႏၵရွိရင္ ဒီနည္းအားျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကူညီ ႏိုင္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။
SUE LAWLEY – ဒါ ရွင္ေပးခ်င္တဲ့ သတင္းစကားလား။ ဒီအေၾကာင္းအရာက က်မတို႔ ပရိသတ္တဦး ေမးခ်င္ေနတဲ့ ေမးခြန္းျဖစ္ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဘန္ကီမြန္းကို ေပးခ်င္တဲ့ သတင္းစကားကို သိလိုပါတယ္။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ – အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္နဲ႔ ၎၏ ရုံးအဖြဲ႔လုပ္ႏိုင္တဲ့ အရာမွန္သမွ်ကို အျမန္ဆုံးလုပ္ ေဆာင္သင့္တယ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။
SUE LAWLEY – Sir Kieran Prendergast အေနနဲ႔ အနည္းငယ္ ျဖည့္စြက္ အၾကံျပဳေစလိုပါတယ္။
Sir Kieran Prendergast – အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ရံဖန္ရံခါ သြားေရာက္လည္ပတ္ မႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ က်ေနာ္အေနနဲ႔ေျပာရရင္ ပိုမိုတိုးတက္မႈရွိတဲ့ ေဆြးေႏြးမႈအတြက္ လမ္းပြင့္ဖို႔ ႀကိဳးစားရာမွာ အလြန္ စိတ္ပ်က္စရာေကာင္းတဲ့ အေတြ႔အၾကံဳရွိခဲ့တယ္လို႔ ဆိုခ်င္ပါတယ္။ သာဓကအားျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ကို လမ္းဖြင့္လိုက္ရင္ အက်ဳိးအျမတ္ေတြ ရလာေစဖို႔ ကမၻာ့ဘဏ္က တေယာက္ေယာက္ကို ေခၚသြားဖို႔ ဆႏၵရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔ မလုပ္ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အေမရိကန္အစိုးရက အဲလိုေခၚသြားရင္ အေမရိကန္အေနနဲ႔ ႐ႈံး နိမ့္သြားမယ္ဆိုၿပီး ဖိအားေပးလာတဲ့အတြက္ ကမၻာ့ဘဏ္ရဲ႕ ရန္ပုံငြေဆုံး႐ႈံးသြားမွာစိုးလို႔ မလုပ္ျဖစ္ခဲ့ပါဘူး။ ဘယ္သူပဲ သြားသြား ျဖန္႔ေဝခ်ထားႏိုင္တဲ့ ယႏၲရားေတြ ရွိသင့္ပါတယ္။
SUE LAWLEY – Geoffrey Alan ကို ဖိတ္ေခၚလိုပါတယ္္။ ဆက္သြယ္မႈေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ ပတ္သတ္လို႔ ေမးျမန္းလို ပါတယ္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ အခုလို စကားေျပာခြင့္ရတာ ဂုဏ္ယူပါတယ္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဒီမိုကေရစီ လႈပ္ရွားမႈနဲ႔ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းက ျဖစ္စဥ္ေတြ ျခားနားမႈ ရွိတယ္လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေျပာၾကားခဲ့တဲ့ အေပၚ က်ေနာ္ အထူး စိတ္ဝင္ စားပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံက ဆက္သြယ္ေရး ေတာ္လွန္မႈကို ဘယ္လိုအသုံးခ် ဖို႔ စီစဥ္ထားပါသလဲ။ ျပည္သူေတြအေနနဲ႔ ျမန္မာျပည္ပက သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို ရႏိုင္မဲ့နည္းလမ္းေတြ ေတြ႔ ေနပါၿပီလား။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ … က်မ အခုပဲ ဒီနည္းလမ္းသုံးၿပီး ရွင္နဲ႔ စကားေျပာေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္အနည္း ငယ္ကဆိုရင္ က်မ ဒီလိုေဆာင္ရြက္ႏိုင္ျခင္း မရွိခဲ့ပါဘူး။ အစိုးရက က်မရဲ႕တယ္လီဖုန္းလိုင္းကို ဖ်က္ထားခဲ့ပါတယ္။ က်မကို ကမၻာနဲ႔အဆက္အသြယ္ ျဖတ္ထားခဲ့ပါတယ္။
SUE LAWLEY – ျမန္မာလူငယ္ေတြရဲ႕ အေျခအေနဘယ္လိုရွိပါသလဲ။ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းက လူငယ္ေတြလိုပဲ မို ဘိုင္းလ္ဖုန္း၊ Twitter အစရွိတဲ့ ဆက္သြယ္ေရးကြန္ယက္ေတြ သုံးႏိုင္ေနပါၿပီလား။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ … ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းထက္စာရင္ မိုဘိုင္းလ္ဖုန္းႏွင့္ ကြန္ျပဴတာ သုံးစြဲမႈ အမ်ားႀကီး နည္းေနေသးတဲ့အတြက္ ဒီအတိုင္းအတာထိေတာ့ မေရာက္ေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ က်မ လြတ္ေျမာက္တဲ့ေန႔က သတိ ထားမိတဲ့ ျခားနားခ်က္တခုက က်မရဲ႕ေနအိမ္ဂိတ္ဝမွာ လာေရာက္ ႀကိဳဆိုႏႈတ္ဆက္ၾကတဲ့ လူငယ္ေတြရဲ႕လက္ထဲမွာ ဟန္းဖုန္းေတြကို ေတြ႔ျမင္ခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ယခင္ကဆိုလွ်င္ က်မရဲ႕ လုံျခံဳေရးအရာရွိေတြကလြဲရင္ ဟန္းဖုန္းကို က်မ မျမင္ခဲ့ရပါဘူး။
SUE LAWLEY … ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ သံဃာေတာ္ေတြ ဆႏၵျပအုံႂကြတဲ့ ေရႊဝါေရာင္ေတာ္လွန္ေရး ကာလက မိုဘိုင္းဖုန္းေတြ ေပၚမွာ ဆႏၵျပတဲ့ပုံေတြ ေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံ Tahrir ရင္ျပင္မွာ ျမင္ေတြ႔ခဲ့ရသလို ျဖစ္မလာခဲ့ပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လို ထင္ပါသလဲ။ မိုဘိုင္းလ္ဖုန္း အလုံအေလာက္မရွိလို႔ ျဖစ္မယ္လို႔ထင္ပါသလား။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ … အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက မိုဘိုင္းလ္ဖုန္းေတြ အလုံအေလာက္မရွိေသးဘူးလို႔ေတာ့ ေျပာသံ ၾကားပါ တယ္။ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ကာလ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အဲဒီလိုပုံကိုလည္း မေတြ႔ခဲ့ရပါဘူး။ ေရဒီယိုက သတင္းေတြဘဲ ၾကားခဲ့ရတာပါ။ ေရဒီယိုသတင္းေတြကလည္း အေရးႀကီးတယ္ဆိုေပမယ့္ ရုပ္ပုံေတြေလာက္ေတာ့ အက်ဳိးသက္ေရာက္ မႈ မရွိပါဘူး။
SUE LAWLEY … ခရီးသြားလုပ္ငန္းႏွင့္ ပတ္သက္လို႔ ေမးျမန္းမယ့္ Cara Bleiman ကို ဖိတ္ေခၚ လိုပါတယ္။
Cara Bleiman … ယခုလိုစကားေျပာခြင့္ရတာ ဂုဏ္ယူပါတယ္၊ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကမၻာလွည့္ ခရီး သည္အေနနဲ႔ လာေရာက္သင့္ပါသလား၊
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ … ကမၻာလွည့္ခရီးသည္ေတြကို အစိုးရနဲ႔ အေပါင္းအပါေတြ ပိုင္ဆိုင္တဲ့ ေနရာေတြကို ေရွာင္ရွားၾကဖို႔ ေျပာၾကားလိုပါတယ္၊ ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြနဲ႔ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းရာမွ ကူညီေပးႏိုင္မဲ့ အစီအစဥ္ေတြ ပါဝင္ တဲ့ေနရာေတြကို သြားေရာက္အသုံးျပဳၾကဖို႔ တိုက္တြန္းလိုပါတယ္၊ ဒီလို အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ အစီအစဥ္ေတြကို လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ ခရီးသြားလုပ္ငန္း ေအဂ်င္စီေတြနဲ႔ ဟိုတယ္မ်ားစာရင္းကို ျပင္ဆင္ေရးဆြဲေနပါတယ္၊ မၾကာခင္ၿပီး မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ရပါတယ္။
SUE LAWLEY- ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္က ဟိုတယ္ႀကီးေတြကိုသြားရင္ အစိုးရအေပါင္းအပါေတြရဲ႕ အိတ္ထဲကို ကမၻာလွည့္ ခရီးသြားေတြရဲ႕ေငြေတြ ေရာက္သြားမယ္လို႔ေျပာခ်င္တာလား။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ … ဟိုတယ္ႀကီးမ်ားအားလုံးကို အစိုးရအေပါင္းအပါမ်ားကသာ ပိုင္ဆိုင္တယ္လို႔ မေျပာႏိုင္ပါဘူး၊ အမ်ားစုကိုေတာ့ သူတို႔က ပိုင္ဆိုင္ထားပါတယ္၊ ကမၻာလွည့္ခရီးသြားေတြအေနနဲ႔ ဘယ္ ဟိုတယ္မ်ဳိးကို အားေပးသင့္ တယ္၊ ဘယ္ဟိုတယ္မ်ဳိးကို အားမေပးသင့္ဘူးဆိုတာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ဆုံးျဖတ္ႏိုင္ေအာင္လို႔ စာရင္းတခု ျပဳစုေနပါ တယ္။
SUE LAWLEY- အီရန္ႏိုင္ငံက Rouhi Shafii ကို ဖိတ္ေခၚလိုပါတယ္။
Rouhi Shafii … ဂ်ီနီဗာမွာျပဳလုပ္တဲ့ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ အစည္းအေဝးပြဲကို မၾကာေသးမီက တက္ေရာက္ခဲ့ပါတယ္၊ အဲဒီ့အစည္းအေဝးမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက NGO အမ်ဳိးသမီးတဦးက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေရြးေကာက္ပြဲမဝင္ဖို႔ ျငင္းဆန္တာထက္ ပူးေပါင္းပါဝင္ျခင္းက အေကာင္းဆုံးျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာသြားပါတယ္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေန နဲ႔ ဘာေၾကာင့္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ပါဝင္ျခင္းမျပဳခဲ့သလဲဆိုတာ သိခ်င္ပါတယ္၊ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ … ေရြးေကာက္ပြဲမဝင္ရတဲ့ အဓိကအေၾကာင္းအရင္း (၃) ခုရွိပါတယ္၊ ပထမအခ်က္က ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္မယ္ဆိုရင္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒကို ေထာက္ခံတယ္လို႔ လက္မွတ္ေရးထိုးရ ပါမယ္၊ ဒီဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒက စစ္တပ္ကို အစိုးရအာဏာေတြအားလုံးမွာ လိုအပ္သလို ပါဝင္အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ခြင့္ ျပဳ ထားပါတယ္၊ ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ အက်ဥ္းက်ေနတဲ့ ပါတီဝင္အားလုံးကို ဖယ္ခ်န္ထားရမယ္ဆိုတဲ့ အေျခအေနကို က်မတို႔ လက္မခံႏိုင္ခဲ့ပါဘူး၊ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ပါဝင္ခ်င္ရင္ ခံယူခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ခံေနရတဲ့ က်မတို႔ ပါတီဝင္ ေတြကို စြန္႔လႊတ္ရမယ္ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္သက္ေရာက္ေနပါတယ္၊ တတိယအခ်က္ကေတာ့ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးလမ္းစဥ္မွာ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲကို က်မတို႔ ပယ္ဖ်က္ရပါမယ္၊ ဒီအခ်က္ကို က်မတို႔ မလိုလားပါဘူး၊ ဒီ အမ်ဳိးသမီးအေနနဲ႔ ေရြး ေကာက္ပြဲမွာ က်မတို႔ ပါဝင္သင့္တယ္လို႔ ဘာေၾကာင့္ ေျပာခဲ့တယ္ဆိုတာ မသိေပမဲ့ က်မတို႔အေနနဲ႔ ဒီအေျခအေန ေတြေအာက္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။
SUE LAWLEY- ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးအတြက္ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာေအာင္ လႈပ္ရွားေဆာင္ ရြက္ေနတဲ့ မင္းသမီးတဦးျဖစ္တဲ့ Maureen Lipman ကို ဖိတ္ေခၚပါတယ္။
Maureen Lipman … ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ စကားေျပာခြင့္ရတာ ဂုဏ္ယူပါတယ္။ ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ ထိန္းသိမ္း ခံရတဲ့ ႏွစ္မ်ားအတြင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔ ဝမ္းနည္းေၾကကြဲမႈ သို႔မဟုတ္ ေပ်ာ္ရႊင္မႈ ျဖစ္ခဲ့ပါသလား။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ … တကယ့္ကို ေပ်ာ္ရႊင္ေစခဲ့ပါတယ္။ က်မက ေပ်ာ္ရႊင္ရယ္ေမာရတာကို အျမဲတမ္း ႏွစ္သက္သူ ျဖစ္ပါတယ္။ က်မ အေမေျပာခဲ့တဲ့ ဝမ္းနည္းေၾကကြဲဖြယ္ ရုပ္ရွင္ဇာတ္လမ္းမ်ားကလည္း က်မအေပၚ ေတာ္ေတာ္လႊမ္း မိုးမႈ ရွိခဲ့ပါတယ္။ က်မအေမရဲ႕ ဘဝမွာ ဝမ္းနည္းေၾကကြဲဖြယ္ ဇာတ္လမ္းေတြ ရွိခဲ့တာေၾကာင့္ အေဆြးရုပ္ရွင္ေတြကို ဘယ္ေတာ့မွ မၾကည့္ခဲ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ က်မလည္း အေဆြး ရုပ္ရွင္ေတြကို ဘယ္ေတာ့မွ မႀကိဳက္ခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ရွိတ္စပီးယားရဲ႕ ဝမ္းနည္းေၾကကြဲဖြယ္ ဇာတ္လမ္းတခ်ဳိ႕ကိုေတာ့ က်မ ႀကိဳက္ပါတယ္။ ေပ်ာ္ရႊင္ၾကည္နူးရမယ့္ ဇာတ္ လမ္းေတြကိုေတာ့ အျမဲတမ္းႀကိဳက္ပါတယ္။
Maureen Lipman – က်မကို ဒုတိယေမးခြန္း ေမးခြင့္မျပဳထားပါဘူး။ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း အေရးအခင္းကို လူေတြ သတိထားမိသလို ျမန္မာႏိုင္ငံအေၾကာင္းကိုလည္း ကမၻာက သိရွိေအာင္လုပ္ဖို႔ အလြန္ပဲ ခက္ခဲပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ပညာေရးစနစ္အေၾကာင္းကို အနည္းငယ္ ေျပာၾကားေစလိုပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ျပည္သူေတြအေနနဲ႔ ပညာေရးလက္ လွမ္းမီဖို႔ ဘယ္ေလာက္ ခက္ခဲတယ္ဆိုတာ ေျပာၾကားေပးေစလိုပါတယ္။
SUE LAWLEY- ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေျဖၾကားေပးေစလိုပါတယ္။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ … ျမန္မာျပည္သူေတြအေနနဲ႔ သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ ပညာေပးဖို႔ ႀကိဳးစားသင္ယူေန ရတယ္လို႔ ထင္ပါ တယ္။ ဒီအေျခအေနအရ အလြန္ဘဲ ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းပါတယ္။ ကေလးငယ္ေတြကို မိမိကိုယ္မိမိ ပညာေပးသင္ၾကား ႏိုင္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္လို႔ မရပါဘူး။ အရြယ္ေရာက္လာၿပီး မိမိကိုယ္မိမိ ပညာေပးႏိုင္သည့္အထိ ေစာင့္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်မ တို႔အေနနဲ႔ တကယ့္ကို အေျခခံကေနစဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အရင္းအျမစ္အားလုံးကေန အကူ အညီေတြ လိုအပ္ပါတယ္။ NLD ႏွင့္ Democracy Network အေနနဲ႔ အခမဲ့ပညာသင္ေက်ာင္းေတြ စတင္တည္ ေထာင္ေနၿပီး ေအာင္ျမင္လ်က္ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အကူအညီေပါင္းစုံလည္း လိုအပ္ေနပါတယ္။
SUE LAWLEY … ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈက အလြန္ပဲ ေလးနက္တဲ့ လုပ္ငန္းျဖစ္တယ္လို႔ ေဟာေျပာ သြားတာ ၾကားရပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးအတိုက္အခံေတြ ၾကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ အႏၲရာယ္ေတြ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႔ လႈပ္ရွားမႈမွာ ေန႔စဥ္ၾကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ အႏၲရာယ္ေတြကို ေျပာၾကားသြားခဲ့ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔ နားထင္ ကို စစ္သားေတြက ရိုင္ဖယ္နဲ႔ ေထာက္ထားၿပီး ကြန္မန္ဒါက ပစ္ခတ္ဖို႔ အခ်က္ေပးေရတြက္ေနတဲ့ အေလ့အထမ်ဳိး ရင္ ဆိုင္ေနရပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔ ဖခင္လိုပဲ မိမိရဲ႕ ခံယူခ်က္နဲ႔ တိုင္းျပည္အတြက္ အသက္ကို စြန္႔ လႊတ္မယ့္ အေနအထားမ်ဳိး ျဖစ္လာႏိုင္ပါသလား။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ … က်မတို႔ အားလုံးအေနနဲ႔ ဒီလိုအေနအထားမ်ဳိးကို အေစာႀကီးကတည္းက ၾကံဳေတြ႔ ၿပီးသားျဖစ္ ပါတယ္။
SUE LAWLEY- တစုံတရာေျပာင္းလဲမႈမ်ား မရွိဘူးလား။ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် တခုခုေပါ့။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ … ျဖစ္ႏိုင္ခ်ေဆိုတာ အျမဲတမ္းရွိေနပါတယ္။ လမ္းေပၚမွာ ဘတ္စ္ကား တိုက္ခံရတဲ့ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်မ်ဳိး လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
SUE LAWLEY- Kieran Prendergast အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အနာဂါတ္အေပၚ ဘယ္လို ထင္ျမင္ပါသလဲ။ အခန္းထဲမွာ ဆင္ေရာက္ေနသလိုမ်ဳိး အလြန္ခက္ခဲတဲ့ အေနအထားမ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆုံးမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဒီမိုကေရစီ စနစ္ ျဖစ္ထြန္းလာမယ့္ အလားအလာမ်ား ဘယ္လိုရွိတယ္ဆိုတာ ေျပာၾကားေပးေစလိုပါတယ္။
Sir Kieran Prendergast … ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းရ အခက္အခဲဆုံးႏိုင္ငံေတြထဲမွာ တခုအပါအဝင္ ျဖစ္ ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ကာလၾကာရွည္စြာ တံခါးပိတ္ဝါဒ က်င့္သုံးခဲ့တဲ့ သမိုင္းေၾကာင္း၊ တဦးတည္းသီးသန္႔ ေနထိုင္ မႈတို႔ေၾကာင့္ အျပင္ထက္စာရင္ အတြင္းပိုင္းမွာသာ ေျပာင္းလဲမႈ ပိုမို ျဖစ္လာမည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ရပါတယ္။
SUE LAWLEY… ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔ တေန႔ေန႔ တခ်ိန္ခ်ိန္မွာ ဒီမိုကရက္တစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဦးေဆာင္ရ မယ္လို႔ ထင္ပါသလား။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ … အမ်ားႀကီး ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
၁၉၈၀ ျပည့္ႏွစ္ ကာလအတြင္း Tim ေရးသား ထုတ္ေဝခဲ့တဲ့ စာအုပ္ တအုပ္ထဲမွာ အေရွ႕ဂ်ာမနီမွာ အခ်ိန္ ေတာ္ေတာ္ၾကာတဲ့အထိ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္မလာႏိုင္ဘူးလို႔ ေရးသားခဲ့ တာကို ျပန္သတိေပး ခ်င္ပါတယ္။
Timothy Garton Ash – ေနပါဦး၊ ေနပါဦး၊
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ … (ရယ္လ်က္) ၁၉၈၉ ခုႏွစ္မွာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးဆိုတာေတြလဲ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ တူနီးရွားနဲ႔ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံ တို႔မွာ ညတြင္းခ်င္း ေျပာင္းလဲမႈျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိသလားဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကို ယမန္ႏွစ္က ေမးခဲ့မယ္ဆိုရင္ ေျပာင္းလဲမႈျဖစ္ႏိုင္ မယ္လို႔ ေျဖမယ့္သူ ရွားမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဘာလာေျပာေနတာလဲလို႔ေတာင္ ျပန္ေျပာႏိုင္တဲ့ အေနအထားပါ။
SUE LAWLEY- Timothy Garton Ash အေနနဲ႔ အေရွ႕ဥေရာပ သေဘာထားကြဲလြဲမႈကို ေလ့လာခဲ့တဲ့သူဆိုေတာ့ ဝင္ေရာက္ ေဆြးေႏြးေပးပါဦး။ မိမိတို႔ခံယူခ်က္အတြက္ လြတ္လပ္ခြင့္သာမက အသက္ကိုပါ စြန္႔လႊတ္ဖို႔ ျပင္ဆင္ထား သူေတြအတြက္ ဒီလိုအရာေတြကိုရင္ဆိုင္ဖို႔ ဘယ္ေနရာက သတၲိေတြရလာလဲဆိုတာ ေျဖၾကားေပးေစလိုပါတယ္။
Timothy Garton Ash … ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ သူရဲေကာင္းအမ်ဳိးသမီးတဦး ျဖစ္တယ္လို႔ က်ေနာ္ ေျပာရဲပါ တယ္။ အာဏာရွင္စနစ္တခုရဲ႕ ေက်းကၽြန္ေတြ၊ ပူးေပါင္းပါဝင္သူေတြ ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္လာရသလဲဆိုတဲ့ေမးခြန္းကို က်ေနာ္ စဥ္းစားေနတာ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀ ေလာက္ရွိပါၿပီ။ သတၲိရွိတဲ့သူေတြ ျဖစ္ဖို႔ထက္ သူရဲေဘာေၾကာင္တဲ့သူေတြ ျဖစ္ဖို႔က အမ်ားႀကီး ပိုမိုလြယ္ကူပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေျပာၾကားခ်က္ထဲက သူမရဲ႕ အတိုက္အ ခံ လူထုနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စာသားတခုကို ျပန္လည္ေျပာၾကားလိုပါတယ္။
“အတိုက္အခံ ျပည္သူေတြအေနနဲ႔ ၎တို႔ တာဝန္မ်ား ထမ္းေဆာင္ရာတြင္ ေၾကာက္စိတ္ မရွိ ဟန္ေဆာင္ေနၾကရၿပီး ၎ တို႔၏ ရဲေဘာ္ရဲဘက္မ်ား ယင္းသို႔ ဟန္ေဆာင္ ေနသည္ကိုလည္း မျမင္ဟန္ေဆာင္ေန ၾကရသည္။”
ဒီစကားရပ္ဟာဆိုလွ်င္ အတိုက္အခံေတြအေပၚ ထိုးထြင္း သိျမင္ႏိုင္စြမ္းရွိတဲ့ စကားရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနအိမ္အက်ယ္ ခ်ဳပ္က လြတ္ေျမာက္လာတဲ့အခါ ေၾကာက္စိတ္က ပိုမ်ားလာသလား၊ ပိုနည္းသြားသလား။ ေၾကာက္စိတ္ကို ေက်ာ္လႊား ႏိုင္မယ္လို႔ ထင္ပါသလား။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ … ဟုတ္ကဲ့၊ ေၾကာက္စိတ္က ပိုနည္းသြားတယ္လို႔ေတာ့ ထင္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ဆက္သြားေန ရသလဲဆိုရင္ ဘယ္လိုရပ္တန္႔ရမယ္ဆိုတာ မသိလို႔ပါ။ (ပရိသတ္ရယ္သံ) က်မတို႔ရဲ႕ ယုံၾကည္ခ်က္ေတြအေပၚ ဘယ္ လိုေနာက္ျပန္လွည့္ရမယ္ ဆိုတာ မသိပါဘူး။ က်မတို႔ရဲ႕ ရဲေဘာ္ ရဲဘက္ေတြ၊ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြကို ဘယ္လိုစြန္႔ ပစ္ထားခဲ့ရမယ္ဆိုတာလည္း မသိပါဘူး၊ ဒီလိုကိစၥရပ္ေတြ မလုပ္ႏိုင္လို႔ က်မတို႔ရဲ႕လမ္းကို ဆက္ေလွ်ာက္ေနတာပါ။
SUE LAWLEY- ဒီေနရာမွာပဲ က်မတို႔ရဲ႕ အစီအစဥ္ကို ရပ္နား ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တပတ္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစု ၾကည္ အေနနဲ႔ သူမရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးပါတီ ဆန္႔က်င္ေနတဲ့ အင္အားစုေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေဆြးေႏြးေျပာၾကားမွာ ျဖစ္ပါ တယ္။ Vaclav Havel က NLD ပါတီကို “အာဏာမဲ့ လူတန္းစားတို႔၏ အာဏာ” တင္စားခဲ့ဖူးပါတယ္။ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ ၊ Radio Theatre ကို လာေရာက္ၾကတဲ့ က်မတို႔ရဲ႕ ပရိသတ္မ်ားကို ေက်းဇူးအထူးတင္ရွိပါတယ္။
ဒီအစီအစဥ္ရဲ႕ ေဟာ ေျပာပို႔ခ်သူ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုလည္း ေက်းဇူးအထူးတင္ရွိပါတယ္။
မွတ္ခ်က္ ။ ။ http://www.naytthit.net မွ တဆင္႔ ကူယူ မွ်ေဝပါသည္။
