ျမန္မာစစ္အစိုးရ ျပဳျပင္ရန္ လုိအပ္သည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႕အခြင့္အေရး ကုိယ္စားလွယ္၏ တုိက္တြန္းခ်က္မ်ား

ပီတာေအာင္ (စုစည္းတင္ျပသည္)

အႀကံျပဳခ်က္ (၁) ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားကို အေျခခံဥပေဒသစ္၊ ႏိုင္ငံတကာ တာ၀န္၀တၱရားမ်ားႏွင့္ အညီ ျပန္္သံုးသပ္ရန္။

အေျခခံဥပေဒသစ္ အခန္း (၁) ႏွင့္ (၈)တို႔တြင္ လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္၊ ေတြးေတာႀကံဆခြင့္ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စု႐ံုးဖြဲ႕စည္းခြင့္ စသည့္အခြင့္အေရးမ်ား ေပးထားသည္ဟု အမ်ဳိးသားညီလာခံက်င္းပေရးေကာ္မရွင္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုရာတြင္ မစၥတာကင္တာနာကို ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ထိုအခြင့္အေရးမ်ားသည္ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းအပုဒ္ (၁၉)၊ (၂၀) တို႔တြင္ ေပးထားသည့္အခြင့္အေရးႏွင့္လည္း ကိုက္ညီသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္သူလူထုအေနျဖင့္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္စဥ္၌ ထိုအခြင့္အေရးမ်ားကို ခံစားပိုင္ခြင့္ရွိေၾကာင္း တင္ျပထားသည္။

အဆိုပါအခြင့္အေရးမ်ားကို ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ထားသည့္ ျပည္တြင္းဥပေဒအခ်ဳိ႕ကို သံုးသပ္ျပင္ဆင္ရန္ အႀကံျပဳ သည္။ ထိုဥပေဒမ်ားအနက္ ႏိုင္ငံေတာ္အား ေႏွာင့္ယွက္ဖ်က္စီးလိုသူမ်ား၏ေဘးအႏၱရာယ္မွာ ကာကြယ္သည့္ ဥပေဒ (၁၉၇၅)၊ အေရးေပၚစီမံခ်က္ဥပေဒ (၁၉၅၀)၊ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ ဥပေဒ (၁၉၆၂)၊ သင္းပင္းဖြဲ႔စည္းခြင့္ဥပေဒ (၁၉၈၈)၊ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားႏွင့္ဗီဒီယို ဥပေဒ (၁၉၈၅) စသျဖင့္ ပါ၀င္သည္။ ထိုဥပေဒမ်ားသည္ အေျခခံလူ႔အခြင့္အေရး၊ အေျခခံ ဥပေဒသစ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္၊ စံညႊန္းမ်ားအၾကား ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္ေနသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္း၊ ကေလးသူငယ္အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္၊ အမ်ဳိး သမီးမ်ားအား ႏွိမ္ခ်ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ ပေပ်ာက္ေရးသေဘာတူညီခ်က္၊ အိုင္အယ္လ္အို သေဘာတူညီခ်က္မ်ား ထုိးထားခဲ့သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔၀င္ျဖစ္သည့္အေလွ်ာက္ ၁၉၄၈ ခု လြတ္လပ္ေရးရၿပီးမၾကာမီကပင္ ကုလသမဂၢ ပဋိညာဥ္စာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ေသာႏိုင္ငံျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံတကာသေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို ေလးစားလိုက္နာရန္ တာ၀န္ရွိသည္။

အႀကံျပဳခ်က္ (၂) ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ခံေနရသည့္ အက်ဥ္းသားမ်ားကို ျပန္လႊတ္ရန္။

၁၉၈၈ ကတည္းက ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေပါင္း (၂,၀၀၀) ေက်ာ္ ျမန္္မာႏိုင္ငံရွိ အက်ဥ္းေထာင္အသီးသီးတြင္ ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ခံေနရသည္။ ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ခံေနရသူမ်ားသည္ လြပ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚခြင့္ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စု႐ံုးဖြဲ႕စည္းခြင့္တို႔ကို ေဆာင္ရြက္ခဲ့သျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ဥပေဒျဖင့္ တရားစြဲခံရသူမ်ားျဖစ္သည္။ ၎တို႔သည့္ တရား႐ံုးတက္ခြင့္မရသလို တရား႐ံုး၌ ဥပေဒ ေၾကာင္းအရ လြပ္လပ္စြာ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ ျငင္းပယ္ခံခဲ့ရသူမ်ားျဖစ္သည္။ ထိုအေျခအေန (၂) ရပ္သည္ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရး၊ ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းတို႔ႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေနသည္။

ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီခရီးလမ္း၌ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲပါ၀င္သည္။ အားလံုးပါ၀င္ျခင္းႏွင့္ လြတ္လပ္၍ တရားမွ်တမႈသည္ ေရြးေကာက္ပြဲ အႏွစ္သာရျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား လြတ္လပ္စြာပါ၀င္ခြင့္မရွိပါက ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ အေပၚ အမ်ားယံုၾကည္မႈအား ထိခုိက္ႏိုင္သည္။ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား လႊတ္ျခင္းသည္ တင္းမာမႈမ်ားကို ေလ်ာ့ခ် ရာေရာက္ၿပီး ႏိုင္ငံေရး၌ ပါ၀င္မႈကို ျမႇင့္တင္ရာေရာက္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ၎တို႔အား လႊတ္ေပးျခင္းသည္ ဒီမိုကေရစီ ခရီးအတြက္ အခရာက်သည့္ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာလိုအပ္ခ်က္ျဖစ္သည္။

ျမန္မာအစိုးရသည္ ယခင္က လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ေပးကာ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားကို လႊတ္ေပးေလ့ရွိသည္။ ထိုသို႔ ေထာင္သက္တမ္း ေလ်ာ့ေပးျခင္း၊ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားျဖင့္ ျပန္လႊတ္ေပးျခင္းတို႔ကို ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည္။ လႊတ္ေပးရာတြင္ သက္ႀကီးရြယ္အိုမ်ား၊ နာမက်န္းသူမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းမွ ထင္ရွားသူမ်ား၊ တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ႏွစ္ရွည္အက်ဥ္းက်ခံေနရသူမ်ား၊ ဘာသာေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွ ပုဂၢိဳလ္မ်ား၊ အမ်ဳိးသမီးႏွင့္ ကေလး ငယ္မ်ား စသည္တို႔ပါ၀င္သင့္သည္။ ၁၉၈၈ခု ၾသဂုတ္လ၊ ၂၀၀၃ ခု ေမလ ၊ ၂၀၀၇ခု စက္တင္ဘာလ၊ ၂၀၀၈ ခု ေမလ အေျခခံဥပေဒဆႏၵခံယူပြဲႏွင့္ ဆိုင္ကလုန္းမုန္တိုင္းႏွင့္ ဆက္စပ္ဖမ္းဆီးထားသူမ်ားကို လႊတ္ေပးသင့္သည္ဟုလည္း ေထာက္ျပထားသည္။

အႀကံျပဳခ်က္ (၃) လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍။

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ စစ္အစိုးရလက္ေအာက္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ က်ေရာက္ခဲ့ရၿပီး အစိုးရ႐ံုးမ်ားႏွင့္ ၀န္ႀကီးဌာနမ်ားသည္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္၌ ရွိေနခဲ့သည္။ အေျခခံဥပေဒသစ္အတိုင္း ပါတီစံုဒီမိုကေရစီႏွင့္ အရပ္သား အစိုးရ ကူးေျပာင္း ရာတြင္ ဒီမိုကေရစီတန္ဖိုးမ်ား အထူးသျဖင့္ ႏိုင္ငံတကာလူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ လူသားခ်င္း စာနာမႈဆိုင္ရာ ဥပေဒမ်ား အတိုင္း အေလးထား ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ရန္ လိုအပ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာ္ပြဲႏွင့္ အျပန္အလွန္ျဖစ္ေန သည့္ ေအာက္ပါအေရးယူေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို ေျပာင္းလဲေဆာင္ရြက္ရမည္။

ႏွိမ္ခ်ခြဲျခားဆက္ဆံထားသည့္ ဥပေဒမ်ားကို ပယ္ဖ်က္ပစ္ရမည္။ အထူးသျဖင့္ မြတ္စလင္ အသိုင္းအ၀န္း အမ်ားအျပား ေနထိုင္ရာ ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပို္င္းတြင္ ခြဲျခားႏွိမ္ခ်ထားသည့္ ဥပေဒမ်ားကိုပယ္ဖ်က္ရန္ႏွင့္ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမ်ားကို ေရွာင္ၾကဥ္ရန္၊ ဆိုင္ကလုန္းနာဂစ္အလြန္ ဖြ႔ံၿဖိဳးတိုးတက္ေရး ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ရန္ႏွင့္ ႏိုင္ငံအတြင္းရွိ အျခားအေရးေပၚလူသားခ်င္းစာနာမႈ ကိစၥမ်ားကိုလည္း အေရးယူေဆာင္ရြက္ရမည္။

အေျခခံဥပေဒသစ္အရ လက္နက္ကိုင္တပ္မေတာ္သည္ အစိုးရသစ္တြင္ အေရးပါသည့္ အခန္း႑မွ ပါ၀င္ေပ လိမ့္မည္။ ထို႔ေၾကာင့္ စစ္တပ္အေနျဖင့္ ေအာက္ပါ အေရးုယူေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကိုေဆာင္ရြက္ရမည္။

လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡျဖစ္ပြားေနသည့္ ေဒသမ်ား၌ စစ္တပ္သည္ ႏိုင္ငံတကာလူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ လူသားခ်င္း စာနာမႈ ဥပေဒမ်ားကို ေလးစားရမည္။ ကေလးစစ္သားစုေဆာင္းျခင္းမလုပ္ရ။ ေျမျမႇဳပ္မိုင္းသံုးမႈတားျမစ္ရမည္။ ႏိုင္ငံဥပေဒ မ်ားႏွင့္မညီဘဲ စြပ္စြဲၿပီး ဖမ္းဆီးျခင္းမလုပ္ရ။ ရဲႏွင့္ေထာင္အာဏာပိုင္တို႔ပါလိုက္နာရမည္။ စစ္တပ္၊ ရဲႏွင့္ ေထာင္ အာဏာပိုင္တို႔အား ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈႏွင့္အတူ အဓိပၸာယ္ျပည့္၀သည့္ လူ႔အခြင့္အေရးသင္တန္း မ်ား အၿမဲတမ္းေပးသြားရမည္။

အႀကံျပဳခ်က္ (၄) တရားစီရင္ေရးႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တရားဥပေဒေဘာင္သည္ တရားဥေပေဒစိုးမိုးမႈ အသြင္သ႑ာန္ျဖင့္ လုပ္ေဆာင္္ရန္ ရည္ရြယ္ထား ေသာ္လည္း လက္ရွိလုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ေနပံုသည္ တရားစီရင္ရာ၌ လြပ္လပ္မႈမရွိဘဲ အစိုးရႏွင့္ စစ္တပ္၏ တိုက္႐ိုက္ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ ရွိေနသည္။

အေျခခံဥပေဒသစ္သည္ ဥပေဒထံုးတမ္းအတိုင္း ေဆာင္ရြက္ရန္ႏွင့္ လြတ္လပ္၍ တရားမွ်တသည့္ တရားစီရင္ေရး ျဖစ္ရမည္ဟုပါရွိသည္။ ယင္းအခ်က္သည္ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္း အပုဒ္ (၈)ႏွင့္ (၁၀) ၌ အသိမွတ္ျပဳ ထားသည့္အတိုင္း လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ ဒီမိုကေရစီက်င့္သံုးသည့္ အသိုင္းအ၀န္းအတြက္ အေျခခံျဖစ္သည္။

လက္ရွိအေျခအေနတြင္ ျဖစ္ေပၚေနေသာ လက္မခံႏိုင္သည္ တရားဥပေဒေဘာင္တြင္းေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားႏွင့္ အေျခခံ ဥပေဒသစ္၌ ပါရွိသည့္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ားအၾကား ကြာဟခ်က္ကို ခ်က္ခ်င္းေျပာင္းလဲရန္ႏွင့္ အေျခခံ လူ႔အခြင့္ အေရးမ်ား တိုးတက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရန္ လိုအပ္သည္။

ထိုအခ်က္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တရားေရးအာဏာပိုင္ တရားသူႀကီးအဖြဲ႔အေနျဖင့္ ေအာက္ပါ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္လိုသည္။

တရားစီရင္ရာ၌ အျပည့္အ၀ လြတ္လပ္၍ မ်က္ႏွာမလုိက္ဘဲ ေဆာင္ရြက္ရန္၊ အထူးသျဖင့္ ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ခံေနရသူမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ သမာသမတ္က်က် ေဆာင္ရြက္ရန္၊ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားအား တရားစြဲဆိုရာတြင္ တရားခြင္၌ အမ်ားျပည္သူ ၾကားနာခြင့္အပါအ၀င္ တရားဥပေဒ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ားအတိုင္း ေဆာင္ရြက္ရန္၊ ဥပေဒမ်ားႏွင့္ မညီဘဲ စြပ္စြဲၿပီး တရားစြဲဆိုျခင္း မျပဳမလုပ္ရန္၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားကို စံုစမ္းစစ္ေဆးရန္ ထိေရာက္ေသာ တရားစီရင္ေရးယႏၱရား တည္ေထာင္ရန္၊ ႏိုင္ငံတကာ စံႏႈန္းႏွင့္ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းမ်ားႏွင့္ ညီၫြတ္သည့္ လြတ္လပ္၍ သမာသမတ္က်သည့္ တရားစီရင္ေရးစနစ္ ထူေထာင္ရန္အတြက္ ႏိုင္ငံတကာမွ နည္းပညာအကူညီ ရွာေဖြရယူရန္၊ တရားသူႀကီးမ်ားႏွင့္ ေရွ႕ေနမ်ား၏ လြတ္လပ္စြာ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေရး အကူအညီေပးရန္၊ ဗဟိုတရား႐ံုးခ်ဳပ္အေနျဖင့္ လူ႔အခြင့္အေရးအထူးကိုယ္စားလွယ္ႏွင့္ ညိႇႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ရန္တို႔ အႀကံျပဳထားသည္။

ေခတ္ၿပိဳင္... မွ ကူးယူတင္ျပပါ၏ ။