(၂) တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္မႈ မၿပိဳကြဲေရး
တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုေတြ စုေ၀းေနထိုင္တဲ့ တိုင္းျပည္တခုမွာ စည္းလံုးညီညြတ္မႈ ရွိေရးက အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရး ေလ့လာသူေတြက တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးအေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး က႑ႏွစ္ခု ခြဲျခားေလ့လာၾကပါတယ္။ ပထမ က႑ကေတာ့ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုေရးရာ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းမ်ားနဲ႔ ပဋိပကၡေျဖရွင္းနည္းမ်ားကို ေလ့လာျခင္းျဖစ္ၿပီး၊ ဒုတိယက႑ကေတာ့ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုေရးရာ ပဋိပကၡေတြ ရွိေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ တရားမွ်တ တဲ့ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ေတြကို ေဖာ္ေဆာင္မႈေတြကို ေလ့လာျဖင္းျဖစ္ပါတယ္။ ပထမက႑ဟာ ႏိုင္ငံေရးအေဆာက္အံု (political institutions) ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံပညာက ျမစ္ဖ်ားခံလာၿပီး၊ ဒုတိယက႑ကေတာ့ လူမ်ဳိးစု၊ တရားမွ်တမႈ ႏွင့္ ဒီမိုကေရစီေရးရာ ႏိုင္ငံေရး သီအိုရီမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးဒႆနိက အေတြးအေခၚမ်ားကေန ျမစ္ဖ်ားခံလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။
တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုေရးရာ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းမ်ားမွာ ေရွးပေ၀သဏီ အစဥ္အဆက္ကေန အျမစ္ တြယ္ ေနခဲ့တဲ့ ဘိုးစဥ္ေဘာင္ဆက္အမုန္းတရားေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ကမၻာတ၀ွမ္းမွာ ျဗိတိသွ်၊ ျပင္သစ္၊ ေပၚတူဂီ ကိုလို နီနယ္ခ်ဲ႕ ၀ါဒေတြ မႀကီးစိုးခဲ့စဥ္က အင္အားႀကီး စစ္ဘုရင္မ်ားရဲ႕ စစ္အင္အားသံုးၿပီး နယ္ေျမေဒသ သိမ္းသြင္းမႈေတြ၊ တိုင္းႏိုင္ငံ တည္ေထာင္ရန္ ၾကိဳးပမ္းမႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ နယ္ေျမေဒသ နီးစပ္ရာမွာ အေျခခ်ေနထိုင္ၾကတဲ့ လူမ်ဳိးစုေတြ အၾကား စစ္ပြဲေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီစစ္ပြဲေတြကေန အမုန္းတရားေတြ၊ မယံုၾကည္မႈေတြနဲ႔ အာဃာတ တရားေတြ ေပၚ ထြက္ခဲ့ပါတယ္။
ဒီလို ဘိုးစဥ္ေဘာင္ဆက္ အမုန္းတရားေတြဟာ ဖိႏွိပ္မႈ တစံုတရာေအာက္မွာ ေခတၱေပ်ာက္ကြယ္ေနၿပီး၊ ဖိႏွိပ္မႈကေန လြတ္လပ္လာစဥ္မွာ အသြင္တမ်ဳိးနဲ႔ ျပန္လည္ေပၚထြက္လာတတ္ပါတယ္။ ဒါေတြကို အသြင္ကူးေျပာင္းကာလေတြမွာ တာ၀န္ယူရတဲ့ အစိုးရေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ပဋိပကၡေရးရာ ေလ့လာသူေတြက ေသခ်ာ နားလည္သိရွိ ထားဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီလိုနားလည္သိရွိမွလဲ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးၿပီး အေျဖရွာႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြကို အင္ အားသံုးေျဖရွင္းမႈ နည္းလမ္းေတြထက္ ပိုၿပီး အေလးထားစဥ္းစားႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုမ်ားအၾကား ေသြးစည္းမႈမွာ သယံဇာတအရင္းအျမစ္မ်ား၊ လူ႕စြမ္းအား အရင္းအျမစ္မ်ားနဲ႔ ပတ္ သက္ၿပီး ရိုးသားပြင့္လင္းစြာ သတင္းအခ်က္အလက္ ဖလွယ္မႈ၊ စီးပြားေရးၿပိဳင္ဆိုင္မႈမ်ား အၾကားမွာ တရားမွ်တစြာ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈ စတာေတြကလဲ အေရးႀကီးပါတယ္။ လူမ်ဳိးစုပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြထဲမွာ လူမ်ဳိးစုေတြ အၾကား ဆက္ဆံေရး အားနည္းမႈနဲ႔ စီးပြားေရးၿပိဳင္ဆိုင္မႈေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ စီးပြားေရးအရ အင္အားႀကီးၿပီး၊ သ ယံဇာတ အေျမာက္အျမားကို နယ္ေျမထဲမွာ ပိုင္ဆိုင္ထားတဲ့ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုေတြက စီးပြားေရးအရ အင္အား နည္းၿပီး၊ သယံဇာတ ပိုင္ဆိုင္မႈနည္းတဲ့ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုေတြနဲ႔ အတူတကြ ယွဥ္တြဲေနထိုင္ျခင္းျဖင့္ ဘ႑ာေရး အရ ခြဲေ၀သံုးစြဲရတာေၾကာင့္ နစ္နာတယ္လို႔ ယူဆတာေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ စီးပြားေရးအရ ေစ်းကြက္ကို အၿပိဳင္အ ဆိုင္လုၾကရင္း၊ သယံဇာတေတြရွိတဲ့ နယ္ေျမေတြကို လုၾကရင္း ျဖစ္လာတဲ့ ပဋိပကၡေတြလဲ ရွိပါတယ္။
ဒီလို စီးပြားေရးအေၾကာင္းအရာေတြအျပင္ လံုျခံဳေရးအေၾကာင္းအရာေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံကို အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ အစိုး ရဟာ တိုင္းရင္းသားျပည္သူတရပ္လံုးရဲ႕ လံုျခံဳေရးကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္ျခင္း မရွိတဲ့အခါ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိး စု ေခါင္းေဆာင္အခ်ဳိ႕က သူတို႔ရဲ႕ေဒသ လံုျခံဳေရးအတြက္ လက္နက္ကိုင္ထားဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ ယူဆလာၿပီး လက္ ကိုင္ကိုင္အင္အားစုေတြ ဖြဲ႔စည္းလာၾကပါတယ္။ ဒီအခါမွာ လက္နက္ကိုင္အင္အားစု မရွိတဲ့ တျခားလူမ်ဳိးစုေတြကလဲ လက္နက္ကိုင္အင္အားစုေတြ ထပ္မံ ဖြဲ႔စည္းလာၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံအစိုးရကလဲ ဒီလို လက္နက္ကိုင္အင္အားစုေတြ စုဖြဲ႔လာမႈအေပၚေတြမွာ ပုန္ကန္ထႂကြဖို႔ ျပင္ဆင္တယ္လို႔ ယူဆၿပီး စစ္အင္အားသံုး ႏွိမ္နင္းဖို႔ ႀကိဳးပမ္းျပန္ပါတယ္။
ဒီလိုအေျခအေနကို ႏိုင္ငံေရးေလ့လာသူေတြကေတာ့ တိုင္းျပည္ရဲ႕ security dilemma လို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။ တခါ တရံမွာ တိုင္းရင္းသားျပည္သူတရပ္လံုးရဲ႕ အသက္၊ အိုးအိမ္၊ စည္းစိမ္ကို ကာကြယ္ဖို႔ တာ၀န္ရွိတဲ့ တပ္မေတာ္ကိုယ္ တိုင္က လူတစုရဲ႕ ျခယ္လွယ္မႈကို ခံေနရၿပီး တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုမ်ားရဲ႕ အသက္၊ အိုးအိမ္၊ စည္းစိမ္ လံုျခံဳေရးကို ၿခိမ္းေခ်ာက္ေနသလို ျပန္ျဖစ္ေနတာေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ဒီလိုတိုင္းျပည္ေတြဟာ ျပည္တြင္းစစ္ျပႆနာ၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ျပႆနာနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး မတည္ၿငိမ္မႈ ျပႆနာေတြအၾကားမွာ ႏြံနစ္ေနတတ္ပါတယ္။
ေနာက္ထပ္အေၾကာင္းရင္းတခုကေတာ့ multi-ethnic societies ေတြမွာ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိတဲ့ ပဋိပကၡကေတာ့ ဘိုး ဘြားအေမြ နယ္ေျမပိုင္ဆိုင္မႈ ဆိုတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုေတြမွာ သူတို႔ရဲ႕ ethno-symbolism ကို ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔အတြက္ ေရွးအစဥ္အဆက္ကေန သူတို႔ရဲ႕ နယ္ေျမလို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ နယ္ေျမေဒသေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေတြကို ဘိုးဘြားအေမြ နယ္ေျမေတြလို႔ သတ္မွတ္ယူဆၾကပါတယ္။ ဒီနယ္ေျမေတြဟာ တခါတရံမွာ အ ျခားလူမ်ဳိးစုေတြက ပိုင္ဆိုင္တယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားၾကတဲ့ နယ္ေျမေတြလဲ ျဖစ္ေနတတ္ျပန္ပါတယ္။ ဒီလို နယ္ေျမေတြ သီးျခားသတ္မွတ္ ထားႏိုင္ျခင္း မရွိတဲ့အခါ နယ္ေျမလုရာကေန ျဖစ္ပြားလာတတ္တဲ့ လူမ်ဳိးစုပဋိပကၡေတြလဲ ရွိတတ္ ပါတယ္။
အခ်ဳိ႕ေသာ ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ေတြကေတာ့ လူမ်ဳိးစုပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြထဲမွာ ေခါင္းေဆာင္ေတြ ရဲ႕ အေတြးအေခၚ၊ အယူအဆေတြကလဲ အေၾကာင္းရင္းတရပ္အေနနဲက ပါ၀င္တယ္လို႔ သံုးသပ္ၾကပါတယ္။ သူတို႔ ရဲ႕အယူအဆ အရ ethnic identity ေတြဟာ သူ႕ဘာသာသူ ရွိေနၿပီးသား ျဖစ္ေနတဲ့ အေပၚမွာ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ ေတြနဲ႔ သမိုင္းဆရာေတြက အမ်ဳိးသားေရးအျမင္ေတြနဲ႔ ထပ္ေလာင္းပံုေဖာ္ၿပီး မ်က္ကန္းမ်ဳိးခ်စ္စိတ္ေတြ၊ လူမ်ဳိးႀကီး ၀ါ ဒေတြ၊ လူနည္းစု သိမ္ငယ္စိတ္ ေတြကို ရိုက္သြင္းရာကေန လူမ်ဳိးစုပဋိပကၡေတြ ေပၚထြက္လာတာလို႔ ရွဳျမင္ၾကပါ တယ္။
ethnic identity ေတြကို လိုသလို ျဖည့္ဆည္းထည့္သြင္းသတ္မွတ္လို႔ေတာ့ မရႏိုင္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံသား (citizenship) နဲ႔ လူမ်ဳိးဆိုတာ ကြဲျပားျခားနားပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္ ရွိၿပီးသား ethnic identity ကို ထပ္ေလာင္းပံုေဖာ္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးအရ manipulate လုပ္တာမ်ဳိးေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ ဥပမာ- အသြင္ကူးေျပာင္းကာလေတြမွာ တာ၀န္ယူရတဲ့ အစိုးရေခါင္း ေဆာင္ေတြက သူတို႔ရဲ႕ အာဏာတည္ျမဲေရးအတြက္ လူမ်ဳိးစုတခုရဲ႕ အတိတ္သမိုင္းေတြကို အသံုးခ်ၿပီး လူမ်ဳိးႀကီး ၀ါဒကို ရိုက္သြင္းလာတဲ့အခါ၊ အျခားလူမ်ဳိးစုေတြကို အႏွိမ္ခံရတယ္ဆိုတဲ့ သိမ္ငယ္စိတ္ေတြ ၀င္လာေအာင္ ျပဳလုပ္ လိုက္သလို ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
လူမ်ဳိးေရးမွာမွ ဘာသာေရးအရပါ ကြဲျပားမႈေတြ ျဖစ္ေနရင္ အေျခအေနေတြက ပိုၿပီး ဆိုး၀ါးသြားတတ္ပါတယ္။ မ်ဳိးခ်စ္ စိတ္ဟာ ေကာင္းမြန္ပါတယ္။ ဘာသာ၊ သာသနာကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္တာကလဲ ေကာင္းမြန္ပါတယ္။ သို႔ေပ မယ့္ လြန္ကဲသြားၿပီး မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ကေန မ်က္ကန္းမ်ဳိးခ်စ္၀ါဒကို ကိုင္စြဲလာတဲ့ အခါ၊ ဒါမွ မဟုတ္ ကိုးကြယ္ရာဘာသာ၊ သာသနာကိုပဲ ဦးထိပ္တင္ၿပီး အျခား ဘာသာ၊ သာသနာကို ခြဲျခားမႈ ရွိလာတဲ့အခါ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစု အမ်ားအ ျပားေနထိုင္ရာ တိုင္းျပည္တခုမွာ ပဋိပကၡနဲ႔ စစ္ပြဲေတြကို ဦးတည္သြားေစေတာ့တာပါပဲ။ ဒီအခ်က္ဟာ အသြင္ကူး ေျပာင္းကာလေတြမွာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာရယူထားသူမ်ားရဲ႕ အေျမာ္အျမင္နဲ႔ လုပ္ရည္ကိုင္ရည္ေပၚမွာ မူတည္တတ္ပါတယ္။
ဒီလို အေၾကာင္းရင္းေတြေၾကာင့္ လူမ်ဳိးစု ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္လာတဲ့အခါ ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းပံုေတြေပၚ မူတည္ၿပီး ျပည္ တြင္းစစ္မီးေတာက္ေတြ ႀကီးထြားလာျခင္း၊ စစ္မွန္ေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္ႏိုင္ျခင္းဆိုတဲ့ ရလဒ္ေတြ ထြက္ ေပၚလာႏိုင္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစု ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္လာတဲ့အခါ Hegemonic Control နည္းလမ္းကို သံုးၿပီး၊ လူမ်ဳိးစုမ်ား ေနထိုင္ရာ ေဒသေတြကို အစိုးရက ထိုးစစ္ဆင္ တိုက္ခိုက္ျခင္း၊ လူသားခ်င္း စာနာမႈကင္းေသာ လုပ္ရပ္ မ်ားျဖင့္ ျခိမ္းေခ်ာက္ျခင္း၊ ဗိုလ္က်စိုးမိုးျခင္း၊နယ္ေျမသိမ္းပိုက္ျခင္း၊ လူမ်ဳိးတံုးသတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ေက်းရြာမ်ားနဲ႔ ၿမိဳ႕မ်ားကို ေျပာင္းေရႊ႕ ေနရာခ်ထားျခင္း၊ အတင္းအဓမၼ လက္နက္ခ်ခိုင္းျခင္း၊ လက္နက္ျဖဳတ္သိမ္းျခင္း စတာေတြကို အခ်ဳိ႕အ စိုးရေတြက က်င့္သံုးေလ့ရွိၾကပါတယ္။
ဒီနည္းလမ္းဟာ လူမ်ဳိးစု ပဋိပကၡေတြကို မေျဖရွင္းႏိုင္ပဲ လူမ်ဳိးစုမ်ားအၾကား အာဃာတ တရားေတြ၊ အမုန္းတရားေတြ ကိုသာ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ လူမ်ဳိးႀကီး၀ါဒကို က်င့္သံုးသူမ်ားက စစ္တပ္ကို ၾကိဳးကိုင္ျခယ္လွယ္ထားခဲ့ရင္ စစ္တပ္ထဲမွာ ပါ၀င္တာကလဲ လူမ်ဳိးစု မ်ဳိးစံု ျဖစ္ေပမယ့္ လူမ်ဳိးႀကီး တခုရဲ႕ လုပ္ရပ္လို႔ပဲ ထင္သြားတတ္ပါတယ္။ ဥပ မာ- ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ တပ္မေတာ္မွာ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးေပါင္းစံု ပါ၀င္ပါတယ္။ ကရင္ေဒသကို ထိုးစစ္ဆင္ ေနတဲ့ တပ္ရင္းရဲ႕ တပ္ရင္းမွဴးဟာလဲ ခ်င္းအမ်ဳိးသား ျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။
ကခ်င္ေဒသကို ထိုးစစ္ဆင္တဲ့ တပ္မ်ားရဲ႕ အႀကီးအကဲဟာလဲ မြန္အမ်ဳိးသား ျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။ ရွမ္းေဒသကို ထိုးစစ္ ဆင္တဲ့ တပ္မ်ားရဲ႕ အႀကီးအကဲဟာလဲ ရခိုင္အမ်ဳိးသား ျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။ ဗဟိုအစိုးရထဲမွာလဲ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိး ေပါင္းစံု ပါ၀င္ႏိုင္ပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္လဲ ပဋိပကၡေတြကို စစ္အင္အားသံုး ေျဖရွင္းေနတဲ့ ဗဟိုအစိုးရဟာ ဗမာနယ္ေျမ ထဲမွာ အေျခစိုက္ထားတာေၾကာင့္ ဗမာစစ္တပ္၊ ဗမာနဲ႔ တိုင္းရင္းသားမ်ားအၾကားက ပဋိပကၡအေနနဲ႔ ထင္ျမင္ယူဆ သြားမႈ ဆိုတဲ့ အထင္အျမင္ လြဲမႈေတြ၊ သံသယျဖစ္ထြန္းမႈေတြ၊ မုန္းတီးမႈေတြ ျဖစ္သြားေစတတ္ပါတယ္။
အင္အားသံုး ေျဖရွင္းမႈနဲ႔ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရးကို မည္သည့္အခါမွ တည္ေဆာက္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ညီအစ္ကိုခ်င္းမွာေတာင္ အင္အားသံုးၿပီး ျပႆနာေျဖရွင္းမႈေတြ ရွိလာတဲ့အခါ ေသြးကြဲမႈေတြ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ တ ဘက္ကို ေခါင္းမေထာင္ႏိုင္ေအာင္ ဖိႏွိပ္ထားမႈေၾကာင့္ ျပႆနာေျဖရွင္းႏိုင္မယ္လို႔ ယူဆမႈေတြဟာ မွားယြင္းတဲ့ အယူ အဆေတြပါပဲ။ ဖိႏွိပ္ေလ၊ ျပႆနာ ပိုၿပီး ႀကီးထြားေလ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ (၁၉၉၄) ခုႏွစ္တုန္းက ကမၻာတ၀ွမ္းလံုး ကို တုန္လွဳပ္ေခ်ာက္ခ်ား ေစခဲ့တဲ့ ရ၀မ္ဒါ လူမ်ဳိးတုန္း သတ္ျဖတ္မႈႀကီး ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။
လူသန္းေပါင္းမ်ားစြာ အခ်ိန္အနည္းငယ္အတြင္းမွာလဲ တဦးနဲ႔ တဦးသတ္ျဖတ္မႈေတြ ျဖစ္ပြားေစေအာင္ ဘာေတြက လွံဳ႕ေဆာ္ေပးခဲ့ပါသလဲ။ အဓိကကေတာ့ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အျမစ္တြယ္ခဲ့တဲ့ ဖိႏွိပ္မႈပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအ တြင္းမွာ Tutsi ဆိုရင္ ပါ၀ါပိုရွိၿပီး၊ Hutu ဆိုၿပီး ဖိႏွိပ္ခံ လို႔ သတ္မွတ္ၿပီး အျမစ္တြယ္ခဲ့တဲ့ ဖိႏွိပ္မႈဟာ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ ရာ လူသတ္ပြဲႀကီးကို ျဖစ္ပြားေစခဲ့ပါတယ္။ ဒီအျဖစ္အပ်က္ကို ျပန္ေျပာင္းေျပာမိၾကတဲ့အခါတိုင္း အခ်ဳိ႕ပညာရွင္ေတြက When Victims become Killers လို႔ စိတ္မေကာင္စြာ မွတ္ခ်က္ျပဳၾကပါတယ္။ အင္အားသံုးမႈ၊ အေၾကာက္တရားနဲ႔ ဖိႏွိပ္မႈေတြဟာ ပဋိပကၡေတြကို မေျဖရွင္းႏိုင္ပါဘူး။ ပဋိပကၡေတြကိုသာ ပိုၿပီး ႀကီးထြားေစတတ္ပါတယ္။ Hegemonic Control ဟာ ေရရွည္ႏိုင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မႈကို ဘယ္လိုမွ ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။
ေနာက္ထပ္ အင္အားသံုး ေျဖရွင္းမႈတခုကေတာ့ တိုင္းရင္းသားျပည္သူတရပ္လံုးဟာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ နယ္နိမိတ္အတြင္း မွာ လြတ္လပ္စြာ ေရႊ႕ေျပာင္းသြားလာခြင့္ေတြကို ပိတ္ပင္တားဆီးတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လူမ်ဳိးစုေတြကို သူတို႔ရဲ႕ သက္ ဆိုင္ရာ နယ္ေျမေဒသေတြမွာ ေနထိုင္ဖို႔ အတင္းအၾကပ္ ေရႊ႕ေျပာင္းခိုင္းတာေတြ၊ အျခားေဒသမွာ ေရာက္ရွိေနထိုင္ သူေတြကို သက္ဆိုင္ရာ ေဒသေတြကို အတင္းအၾကပ္ ျပန္ခိုင္းတာေတြ၊ သက္ဆိုင္ရာ ေဒသမဟုတ္ပဲ ေရာက္ေနတဲ့ လူမ်ဳိးေတြ အခ်င္းအခ်င္း အလဲအလွယ္ျပဳၿပီး ေရႊ႕ေျပာင္းေနရာခ်ထားတာေတြဟာ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္ ေရးကို ၿပိဳကြဲေစတဲ့ အင္အားသံုးမႈေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
လူမ်ဳိးေရးပဋိပကၡေတြကို transcendent identity တခုကို သတ္မွတ္ၿပီး ေျဖရွင္းၾကတာေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ဒီလို သတ္ မွတ္ရာမွာ သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတြင္းမွာ ရွိတဲ့ လူမ်ဳိးစုမ်ား ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးၿပီး၊ အားလံုးရဲ႕ ethnic identity ကို ေရွ႕တန္း မတင္ေတာ့ဘဲ ႏိုင္ငံမွာ မွီတင္းေနထိုင္ၾကတဲ့ ျပည္သူတရပ္လံုးဟာ လူမ်ဳိးတခုတည္းအျဖစ္ လက္ခံသတ္မွတ္ျခင္း ျဖစ္ ပါတယ္။ ဒီလို ျပဳလုပ္ရာမွာ လူမ်ဳိးစုမ်ား အားလံုးက ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးၿပီးမွ ညီညီညြတ္ညြတ္ စုေပါင္းသတ္မွတ္ၾကဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အစိုးရတရပ္တည္းကပဲ အတင္းအၾကပ္ အမည္နာမေပး သတ္မွတ္လို႔ မရႏိုင္ပါဘူး။
ဒီနည္းလမ္းဟာ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ့ထံုးစံ ဆင္တူတဲ့ လူမ်ဳိးစုမ်ား ရွိေနတဲ့ ႏိုင္ငံ (သို႔မဟုတ္) ေနရာေဒသတခုမွာ ႏိုင္ ငံေပါင္းစံုက လူမ်ား အေျခခ်ေနထိုင္လာၾကၿပီး ႏိုင္ငံတည္ေထာင္မႈ ျပဳလုပ္တဲ့ အေျခအေနမ်ဳိးေတြ အတြက္သာ ပိုမို သင့္ေလ်ာ္ၿပီး စာေပ၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ့ထံုးတမ္းစဥ္စာ ကြဲျပားတဲ့ လူမ်ဳိးစုမ်ား ရွိေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ အလြန္သ တိထားၿပီး စဥ္းစားျပဳလုပ္ၾကရမယ့္ နည္းလမ္းတခု ျဖစ္ပါတယ္။ အတင္းအၾကပ္ျပဳလုပ္မႈေတြ ရွိလာခဲ့ရင္ ပဋိပကၡကို ပိုမိုႀကီးသြားေစတတ္ပါတယ္။
လူမ်ဳိးစု ပဋိပကၡေတြကို ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းမ်ား (သို႔မဟုတ္) အင္အားႀကီးႏိုင္ငံမ်ားက ၀င္ေရာက္ၿပီး ထိန္းခ်ဳပ္ေျဖ ရွင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းမႈေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ဒီလို ထိန္းခ်ဳပ္ေျဖရွင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းမႈေတြမွာ third party ျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံတကာ အ ဖြဲ႔အစည္း (သို႔မဟုတ္) ေဒသတြင္းအင္အားႀကီးႏိုင္ငံမ်ားဟာ လူမ်ဳိးစုအားလံုးက ယံုၾကည္လက္ခံေပးႏိုင္တဲ့ အဖြဲ႔အ စည္း (သို႔မဟုတ္) ႏိုင္ငံ ျဖစ္ဖို႔ အေရးႀကီးသလို သက္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္း (သို႔မဟုတ္) ႏိုင္ငံကလဲ လူမ်ဳိးစုေတြအ ၾကားမွာ neutral ျဖစ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီလိုမဟုတ္ပဲ အက်ဳိးစီးပြားေတြပါ ပါ၀င္လာၿပီး ပါ၀ါဂိမ္းေတြ ကစားလာခဲ့ရင္ လူ မ်ဳိးစုပဋိပကၡျဖစ္ပြားေနတဲ့ ႏိုင္ငံအတြက္ ပိုၿပီး ထိခိုက္မႈေတြ ရွိလာႏိုင္ပါတယ္။
လူမ်ဳိးစုပဋိပကၡနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေနာက္ထပ္ေျဖရွင္းနည္းတခုကေတာ့ federal arrangements ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ federal arrangements ဆိုရာမွာ quasi-federal arrangements, constitutional federal arrangements စတာေတြအျပင္ autonomy နဲ႔ cantonisation စတာေတြပါ ပါ၀င္ပါတယ္။ cantonisation ဆိုတာကေတာ့ အာဏာခြဲေ၀မႈကို လူမ်ဳိးစု၊ လူမ်ဳိးစုကေန မ်ဳိးႏြယ္စုေလးေတြအထိ အဆင့္ဆင့္ ခြဲျခားၿပီး homogeneous units ေလးေတြအထိ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ ၿပီးမွာ အာဏာခြဲေ၀တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပညာရွင္အမ်ားစုကေတာ့ ဒါဟာ လက္ေတြ႔မွာ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်နည္းပါးတဲ့ ႏိုင္ငံေရး အစီအမံလို႔ သတ္မွတ္ထားၾကပါတယ္။
constitutional federal arrangements မွာ ဖယ္ဒရယ္ ယူနစ္ေတြ အားလံုးဆီမွာ တူညီတဲ့ အာဏာေတြ ရွိၿပီး၊ ဖယ္ဒ ရယ္အစိုးရနဲ႔ ျပည္နယ္အစိုးရၾကားမွာ အာဏာခြဲေ၀မႈသ႑န္ေတြ စနစ္တက် ရွိပါတယ္။ အာဏာကို အလြဲသံုးစား ျပဳ လို႔ မရပါဘူး။ သက္ဆိုင္ရာ ျပည္နယ္ေတြမွာ ေနထိုင္ၾကတဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြမွာ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ (self- determination) နဲ႔ တန္းတူညီမွ်ခြင့္ ရွိတဲ့အတြက္ ေရရွည္ႏိုင္ငံေရး တည္ၿငိမ္မႈအတြက္ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးအစီ အမံ တခုအျဖစ္ ပညာရွင္မ်ားက သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။
ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ (autonomy) ဆိုတာမွာက်ေတာ့ ေဒသဆိုင္ရာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ (territorial autonomy) နဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ (cultural autonomy) ဆိုၿပီး ရွိပါတယ္။ ေဒသဆိုင္ရာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ကေတာ့ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးေတြကို သူ႔သက္ဆိုင္ရာ ေဒသအလိုက္ နယ္ေျမခြဲေ၀ၿပီး ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ေပးအပ္ ျခင္း ျဖစ္ၿပီး၊ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ဆိုတာကေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ ေဒသအလိုက္ cultural institutions မ်ားကို ကိုယ္ပိုင္ဖန္တီးစီမံခြင့္ေပးအပ္ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ ခ်ဳပ္ခြင့္နဲ႔ လူနည္းစု အခြင့္အေရးေပးတာနဲ႔ မတူပါဘူး။ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ဆိုတာကေတာ့ သက္ ဆိုင္ရာ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုမ်ားက သူတို႔ဘာသာ cultural institutions မ်ားကို တည္ေဆာက္ယူျခင္းျဖစ္ၿပီး၊ လူ နည္းစုအခြင့္အေရး (minority rights) ကို ေပးတာမွာက်ေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္က cultural institutions မ်ားကို တည္ ေဆာက္ေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။
လူမ်ဳိးစု ပဋိပကၡမ်ားကို ေျဖရွင္းတဲ့ ေနာက္ထပ္ နည္းလမ္းတခုကေတာ့ consociationalism ျဖစ္ပါတယ္။ consociationalism ဆိုတာကို ပါ၀ါရွယ္ယာျပဳလုပ္ျခင္းလို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ consociationalism နည္းလမ္းကို အသံုး ျပဳၿပီး ပဋိပကၡေတြကို ေျဖရွင္းျခင္းမွာ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစု ေခါင္းေဆာင္မ်ားအားလံုး ပူးေပါင္းၿပီး အာဏာခြဲေ၀ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ federalism မွာ အာဏာခြဲေ၀မႈက (vertical division between different levels) ျဖစ္ၿပီး၊ consociationalism မွာ အာဏာခြဲေ၀မႈက (horizontal division between different pillars) ျဖစ္ပါတယ္။
consociationalism ႏိုင္ငံေရး အစီအမံမွာ ထင္ရွားတဲ့ ႏိုင္ငံေရး သြင္ျပင္လကၡဏာ ေလးမ်ဳိး ရွိပါတယ္။ ပထမသြင္ျပင္ လကၡဏာကေတာ့ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုမ်ားရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မ်ား အားလံုးဟာ အစိုးရအဖြဲ႔မွာ ပါ၀င္ပါတယ္။ အစိုးရ အဖြဲ႔ဟာ ညြန္႔ေပါင္းအစိုးရျဖစ္ၿပီး၊ လူမ်ဳိးစု ေခါင္းေဆာင္မ်ား (သို႔မဟုတ္) ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအားလံုးက အစိုးရအဖြဲ႔မွာ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒုတိယ သြင္ျပင္လကၡဏာ ကေတာ့ လူမ်ဳိးစုအားလံုးမွာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ရွိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ တတိ ယ သြင္ျပင္လကၡဏာကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးကိုယ္စားျပဳမႈဟာ proportionality ေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။ စတုတၳ သြင္ျပင္ လကၡဏာကေတာ့ လူနည္းစုတိုင္းရင္းသားေတြအေနနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ အေျခခံ အက်ဳိးစီးပြားေတြကို ထိခိုက္လာခဲ့ရင္ ဗီတို အာဏာ အသံုးျပဳခြင့္ ရွိပါတယ္။ ဒီ နည္းလမ္းဟာ လူမ်ဳိးစုအေရအတြက္ နည္းပါးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြအတြက္ ပိုၿပီး သင့္ေလ်ာ္ ပါတယ္။
တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္မႈ မၿပိဳကြဲေရးဆိုတာမွာ လူမ်ဳိးေရးပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ပြားေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြကို ေဖာ္ထုတ္ၿပီး၊ ေျဖရွင္းႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြ ရွာေဖြဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီလို ရွာေဖြရာမွာလဲ ပိုမိုဆိုး၀ါးသြားေစႏိုင္တဲ့ Hegemonic Control လို နည္းလမ္းေတြကို ေရွာင္ၾကဥ္ဖို႔ လိုအပ္ၿပီး၊ transcendent identity, federal arrangements (including autonomy), consociationalism နည္းလမ္းေတြထဲက အသင့္ေလ်ာ္ဆံုး ျဖစ္ႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြကို ျငင္းခုန္မႈ၊ အျပန္အလွန္ စြပ္စြဲမႈ မဟုတ္ေသာ အေျဖရွာျခင္း အသြင္နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ၀ိုင္း၀န္းေဆြးေႏြး အေျဖရွာၾကဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါမွလဲ စစ္မွန္တဲ့ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရးကို တည္ေဆာက္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါ တယ္။ လူမ်ဳိးစု ပဋိပကၡမ်ား ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အျမစ္တြယ္လာတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး ျဖစ္စဥ္ (National Reconciliation Process) ဆိုတာ မလြဲမေသြ အေကာင္အထည္ေဖာ္ၾကရမယ့္ ျဖစ္စဥ္တခုပါ။
ဒီလို တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရး တည္ေဆာက္ရာမွာ တရားမွ်တမႈ ရွိေရးဟာ စံထားၾကရမယ့္ တန္ဖိုးတခု ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၉၀ ေနာက္ပိုင္းကာလေတြမွာ ကမၻာတ၀ွမ္းမွာ ႀကီးထြားလာခဲ့တဲ့ လူမ်ဳိးေရး အေျခခံ ပဋိပကၡေတြ ေၾကာင့္ ethno-cultural justice ဆိုတဲ့ သေဘာတရား ေပၚထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒီသေဘာတရားကို ေဖာ္ထုတ္ခဲ့တဲ့ Kymlicka ဆိုသူက စစ္မွန္တဲ့ ဒီမိုကေရစီ စနစ္ဟာ လူမ်ဳိးနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈေရးရာ ကြဲျပားမႈေတြကို မ်က္ကြယ္ျပဳထားလို႔ မရႏိုင္ေၾကာင္း၊ ယဥ္ေက်းမွုဆိုတာ လူတဦးခ်င္းစီ ရွင္သန္ေနထိုင္တဲ့ လူမႈဘ၀ (social life) ေတြေပၚမွာ သက္ေရာက္ မႈရွိတဲ့ framework တခု ျဖစ္ေၾကာင္း ဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဒါေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး civic republicanism နဲ႔ liberal multi-culturalism ကို လက္ခံသူ တို႔အၾကားမွာ အျငင္းပြားမႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ civic republicanism ကို လက္ခံသူမ်ားက ႏိုင္ငံေရးပါ၀င္ပတ္သက္မႈဟာ လူ႕အဖြဲ႔အစည္းေရးရာ အကန္႔အသတ္ေတြကို အဆံုးအျဖတ္ေပးႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုၾကၿပီး၊ liberal multi-culturalism ကို လက္ခံသူမ်ားကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးပါ၀င္ပတ္သက္မႈဟာ ရွိေနၿပီးသား လူ႔အဖြဲ႔အစည္း အေပၚမွာ အေျခခံတယ္လို႔ ဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။
တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္မႈ တည္ေဆာက္ေရးမွာ ဘာသာစကားဆိုင္ရာ အခြင့္အေရးအေရးမ်ား (language rights) ကိုလဲ ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ျပည္သူ႕၀န္ေဆာင္မႈေတြကို ျပည္သူေတြက အျပည့္အ၀ အသံုးျပဳ ႏိုင္ေရးအတြက္ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ ဘာသာစကားဆိုင္ရာ မူ၀ါဒေတြ ခ်မွတ္ႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဘာသာစကားဆိုင္ရာ မူ ၀ါဒေတြမွာ linguistic affairs နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္က လံုး၀ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္း မရွိတဲ့ benign- neglect policy၊ လူအမ်ားသံုးတဲ့ ဘာသာစကားကို official language အျဖစ္သတ္မွတ္တဲ့ nation-building policy စသည္ ျဖင့္ မူ၀ါဒမ်ားစြာ ရွိၿပီး၊ ဒီအေရးဟာ အမ်ဳိးသားျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးအတြက္ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးပြဲမ်ားမွာ ထည့္သြင္း ေဆြးေႏြးဖို႔ လိုအပ္တဲ့ အေရးတခု ျဖစ္ပါတယ္။ multi-bilingualism ကို အသံုးျပဳျခင္းျဖင့္ မည္သည့္အခ်ိန္၊ မည္သည့္ ေနရာမွာ မည္သို႔ အသံုးျပဳမည္နည္း စတဲ့ procedures ေတြဟာ ညီညြတ္မႈ တည္ေဆာက္ေရးအတြက္ အေရးႀကီးပါ တယ္။
ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ အစိုးရေတြက တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္မႈ မၿပိဳကြဲေရးလို႔ အစဥ္ အဆက္ ေႂကြးေၾကာ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္လဲ လူမ်ဳိးစု ပဋိပကၡျဖစ္ပြားေစတဲ့ အေၾကာင္းတရားေတြ ျဖစ္တဲ့ ဘိုးစဥ္ ေဘာင္ဆက္ အမုန္းတရား၊ အာဃာတ တရားေတြကို မရွိရင္ေတာင္ ရွိလာေအာင္ လုပ္ၿပီး ေသြးခြဲမႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ သမိုင္းထဲက ဗမာသူရဲေကာင္းေတြရဲ႕ အခန္းက႑ေတြကို အလြန္အမင္း ျမွင့္တင္မႈဟာ ေရွးက ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အျခား လူမ်ဳိးစုမ်ားနဲ႔ စစ္ပြဲေတြကို ျပန္ေျပာင္းသတိရစရာေတြ ျဖစ္ေစပါတယ္။ အစိုးရတရပ္အေနနဲ႔ conflict accommodation လုပ္ႏိုင္ပါရက္ ႀကီးထြားလာေအာင္ လုပ္ေနတာေတြနဲ႔ အတူတူပါပဲ။ ဥပမာ- မြန္-ျမန္မာစစ္ပြဲ စတာ ေတြဟာ သမိုင္းသင္ရိုးညႊန္းတန္းမွာ အေသးစိတ္ ထည့္သြင္းေရးဆြဲဖို႔ မသင့္ေလ်ာ္တဲ့အရာ ေတြျဖစ္ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ အစိုးရအဆက္ဆက္ရဲ႕ လူမ်ဳိးႀကီး၀ါဒ ဆန္ဆန္ ျပဳမူမႈေတြဟာလဲ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရးကို ထိ ခိုက္ေစခဲ့ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရး စစ္မ်က္ႏွာေတြမွာ လူမ်ဳိးစုေတြ ေနထိုင္တဲ့ ရြာေတြကို မီးရွိဳ႕ၿပီး ” ဒါ- ဗမာကြ” လို႔ ေႂကြးေၾကာ္ခဲ့မႈေတြ အေျမာက္အမ်ား ရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။ တပ္မေတာ္မွာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစံု ပါ၀င္ေနပါရက္နဲ႔ ဗမာစစ္ တပ္လာၿပီ ဆိုတာနဲ႔ ရြာသားေတြ ပုန္းၾကေရွာင္ၾက ျဖစ္ရတဲ့ အေျခအေနေတြ၊ ဗမာစစ္သားဆိုတာနဲ႔ ကေလးအငိုတိတ္ သြားတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြ ျမန္မာျပည္က စစ္မ်က္ႏွာေတြမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ စစ္တပ္တြင္းနဲ႔ ၀န္ထမ္းတာ၀န္ ထမ္း ေဆာင္မႈေတြမွာ ဗမာ မဟုတ္တဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြကို ရာထူးတိုးတက္ခြင့္ ေႏွာင့္ေႏွးေစတာေတြ၊ ႏွိမ့္ခ်ဆက္ဆံတာ ေတြ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ၀န္ထမ္းေလာကမွာ ရွိေနခဲ့ပါတယ္။ ဘာသာတရား ကိုးကြယ္မႈေပၚမွာ မူတည္ၿပီး ခြဲျခား ဆက္ဆံမႈ ေတြဟာလဲ ျမန္မာျပည္မွာ ျဖစ္ပြားေနခဲ့ပါတယ္။
လူမ်ဳိးေရးပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားမႈေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ရာမွာလဲ Hegemonic Control ကို အသံုးျပဳၿပီး စစ္အင္အားနဲ႔ ထိုးစစ္ ဆင္ တိုက္ခိုက္ျခင္း၊ လူသားခ်င္း စာနာမႈကင္းေသာ လုပ္ရပ္မ်ားျဖင့္ ျခိမ္းေခ်ာက္ျခင္း၊ ဗိုလ္က်စိုးမိုးျခင္း၊ နယ္ေျမသိမ္း ပိုက္ျခင္း၊ လူမ်ဳိးတံုးသတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ေက်းရြာမ်ားနဲ႔ ၿမိဳ႕မ်ားကို ေျပာင္းေရႊ႕ ေနရာခ်ထားျခင္း၊ အတင္းအဓမၼ လက္နက္ ခ်ခိုင္းျခင္း၊ လက္နက္ျဖဳတ္သိမ္းျခင္း၊ လူမ်ဳိးစု ေခါင္းေဆာင္မ်ားအား သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ၿပိဳကြဲေစရန္ ေသြးထိုးလႈံ႕ေဆာ္ျခင္း စတဲ့ ဖိႏွိပ္မႈ နည္းေပါင္းစံုကို အသံုးျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။ ယေန႔လက္ရွိ အရပ္သားအစိုးရလို႔ ေၾက ညာတဲ့ ဗိုလ္သိန္းစိန္ အစိုးရလက္ထက္မွာ အစိုးရအာဏာလႊဲေျပာင္းရယူထားတဲ့ လ အနည္းငယ္အတြင္းမွာတင္ ရွမ္း၊ ကခ်င္၊ ကရင္ စတဲ့ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစု လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြကို ထိုးစစ္ဆင္ တိုက္ခိုက္ပါေတာ့တယ္။
တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးမ်ား အတူတကြ ယွဥ္တြဲေနထိုင္ႏိုင္ေရး၊ တန္းတူညီမွ်ေရးနဲ႔ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ ရရွိေရးေတြအ တြက္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္တဲ့ ႏိုင္ငံေရး အခင္းအက်င္းေတြကို အသိအမွတ္မျပဳပဲ ဖ်က္ဆီးေႏွာင့္ယွက္မႈေတြကို ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ကတည္းက တစိုက္မိုက္မိုက္ ျပဳလုပ္လာခဲ့တာဟာ ေနာက္ဆံုး သမိုင္းကေတာင္းဆိုထားတဲ့ ၂၁ ရာစု ပင္လံု ႏိုင္ငံ ေရး ပလက္ေဖာင္းအထိ အသိအမွတ္ျပဳၿပီး ပူးေပါင္းပါ၀င္မႈ မရွိခဲ့ပါဘူး။ ၁၉၉၀ အလြန္ကာလေတြမွာ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး အင္အားစုေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရယူထားေသာ္လည္း ေရရွည္ခံ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္ရန္ အား ထုတ္ႀကိဳးပမ္းမႈ မရွိဘဲ နယ္ေျမစိုးမိုးေရး၊ ရင္ဆိုင္ထိန္းခ်ဳပ္ေရး၊ နယ္ျခားေစာင့္တပ္အျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းေရး၊ လက္ နက္ျဖဳတ္သိမ္းေရး၊ တပ္မ်ားျဖင့္ ပိတ္ဆို႔၀န္းရံျခိမ္းေခ်ာက္ေရး၊ ထိုးစစ္ဆင္ေရး စတာေတြကိုပဲ ႀကိဳးပမ္းမႈေတြ ရွိလာပါ တယ္။
ဒီလို Hegemonic Control နဲ႔ တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးကို မတည္ေဆာက္ႏိုင္ပါဘူး။ အျပန္အလွန္ ေလး စားမႈ၊ ယံုၾကည္မႈေပၚမွာ အေျခခံတဲ့ စစ္မွန္ေသာ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြး အေျဖရွာေရး၊ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးေပါင္းစံု ပါ၀င္ေသာ ညီလာခံႀကီး က်င္းပေရး၊ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးျဖစ္စဥ္အတြက္ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား က်င္းပေရး စတာေတြနဲ႔သာ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရးကို တည္ေဆာက္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ၊ မလဆ၊ န၀တ၊ နအဖ၊ ဗိုလ္သိန္းစိန္ ၾကံ့ဖြတ္ အစိုးရ လက္ထက္ေတြမွာ တိုင္းရင္းသား စည္း လံုး ညီညြတ္ေရး မၿပိဳကြဲေရးကို ဦးထိပ္ထားတယ္လို႔ ဘယ္လိုပဲ ဆိုဆို လက္ေတြ႔လုပ္ရပ္မ်ားကေတာ့ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုး ညီညြတ္ေရး ၿပိဳကြဲေစမယ့္ လုပ္ရပ္မ်ားသာ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ျပည္တြင္းစစ္ျပႆနာေတြဟာ ေရရွည္ျဖစ္ပြား ေနျခင္းဟာ ေနာင္မ်ဳိးဆက္ေတြ လက္ထက္မွာ တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရး တည္တံ့ခိုင္ျမဲေရးအတြက္ ဆိုး က်ဳိးမ်ားစြာ ေပၚထြန္း ေစႏိုင္ပါတယ္။ ေရရွည္ျပည္တြင္းစစ္ ျပႆနာဟာ တိုင္းျပည္အနာဂတ္အတြက္ ေကာင္းမြန္ ေသာ လကၡဏာ မဟုတ္ပါ။
ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။
ခင္မမမ်ဳိး
