ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အာရွအင္အားၾကီးႏိုင္ငံၾကီးေတြ ျဖစ္တဲ့ တရုတ္နဲ႕ အိႏၵိယ ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကားမွာ တည္ရွိေနတဲ့ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကား စစ္အင္အားအသံုးျပဳ (The use of force) ရတဲ့ ပ႗ိပကၡေတြ ျဖစ္လာခဲ့ရင္ အိႏၵိယသမုဒၵရာ စစ္မ်က္ႏွာမွာ မဟာဗ်ဴဟာတန္ဖိုး (strategic value) အျမင့္ဆံုးႏိုင္ငံတႏိုင္ငံအေနနဲ႕ သတ္မွတ္ထားျခင္း ခံရတဲ့ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံလဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာ့အေရးကို စစ္အာဏာရွင္စနစ္ဆန္႕က်င္ေရး၊ လူ႕အခြင့္အေရး၊ ျပည္တြင္းစစ္ ရပ္စဲေရး၊ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရး စတဲ့ အခ်က္ေတြေပၚမွာပဲ မူတည္ျပီး တြက္ခ်က္စဥ္းစားမွဳ လုပ္လို႕ မရႏိုင္ပါ။ ပထ၀ီ၀င္ႏိုင္ငံေရး (Geopolitical factors) နဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကိုလဲ ဆက္စပ္စဥ္းစားမွဳ လုပ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ သို႕မွသာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ အနာဂတ္အတြက္ အက်ိဳးရွိမယ့္ ခ်ဥ္းကပ္မွဳသ႑ာန္သစ္ေတြ၊ မဟာဗ်ဴဟာအခင္းအက်င္းေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ခ်မွတ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရးခ်ိန္ခြင္လွ်ာ
၀ါရွင္တန္က ထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ National Military Strategy မွာ အာရွ-ပစိဖိတ္ေဒသရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာအက်ိဳးစီးပြား (strategic interests) တိုးျမွင့္ေရး ပါရွိျပီး၊ ေတာင္အာရွနဲ႕ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံေတြနဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးကို အာရံုစိုက္ေရး အခ်က္ေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ေခတ္မွီဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေသာ တပ္မေတာ္တည္ေဆာက္ရး (military modernization) နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး စိုးရိမ္ဖြယ္ရာ အခ်က္ေတြကိုလဲ ထည့္သြင္းထားပါတယ္။
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ အာရွႏိုင္ငံေတြအၾကားက ကာကြယ္ေရးညႊန္ၾကားခ်က္ (defence guidelines) ေတြကလဲ ျပဳျပင္တိုးခ်ဲ႕မွဳေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံက ေရငုပ္သေဘၤာ၊ ဖ်က္သေဘၤာ၊ ကင္းေထာက္ေလယာဥ္နဲ႕ ရဟတ္ယာဥ္အေျမာက္အျမား ၀ယ္ယူဖို႕ စီမံထားပါတယ္။ ေတာင္ကိုးရီးယားနဲ႕ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံေတြကလဲ ေရငုပ္သေဘၤာ၀ယ္ယူဖို႕ စီမံခ်က္ေတြရွိျပီး၊ မေလးရွားႏိုင္ငံရဲ႕ လက္နက္တင္သြင္းမွဳက ရာခိုင္ႏွဳန္းတက္လာပါတယ္။ စင္ကာပူႏိုင္ငံကလဲ ေရငုပ္သေဘၤာ ႏွစ္စီး ထပ္ျပီး ၀ယ္ယူအင္အားျဖည့္လာပါတယ္။ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံကလဲ ေရငုပ္သေဘၤာ၊ ဖ်က္သေဘၤာနဲ႕ တိုက္ေလယာဥ္ေတြ တိုးခ်ဲ႕ဖို႕ စီမံလာခဲ့ပါတယ္။
၂၀၁၀ ခုႏွစ္မွာ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ စစ္အသံုးစရိတ္ဟာ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၇၈ ဘီလီယံရွိျပီး၊ လက္နက္တင္သြင္းမွဳကိန္းဂဏန္းေတြကို ထပ္ျဖည့္လိုက္ရင္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၅၀ ဘီလီယံ အထက္မွာ ရွိႏိုင္ေၾကာင္း စစ္ေရးေလ့လာသူေတြက ဆိုထားခဲ့ပါတယ္။ high seas operations အတြက္ နယူးကလီးယား ပါ၀ါသံုး ေလယာဥ္တင္သေဘၤာ သံုးစီးကို ၂၀၁၇ ခုႏွစ္မွာ အျပီးတည္ေဆာက္ဖို႕ ျပဳလုပ္ထားတဲ့ စီမံခ်က္အရ ပထမဦးဆံုး ေလယာဥ္တင္သေဘၤာကို ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ အျပီးတည္ေဆာက္ႏိုင္မယ္လို႕ ခန္႕မွန္းခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ အေမရိကန္ရဲ႕ F-22 ဂ်က္တိုက္ေလယာဥ္ဒီဇိုင္းကို ပံုစံတူယူထားတဲ့ J-20 stealth jet fighter ကို ဇန္န၀ါရီလမွာ စမ္းသပ္ခဲ့ပါတယ္။
အင္အားၾကီးႏိုင္ငံျဖစ္တဲ့ အိႏိၵယႏိုင္ငံရဲ႕ စစ္အသံုးစရိတ္ဟာလဲ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃၂ ဘီလီယံအထိရွိျပီး၊ ၃၃ ရာခိုင္ႏွဳန္း ထပ္မံတိုးျမွင့္ဖို႕ စီမံခ်က္ရွိပါတယ္။ scorpene submarines တည္ေဆာက္မွဳမ်ား ရွိျပီး၊ anti-aircraft submarine နဲ႕ စစ္လက္နက္ပစၥည္းအမ်ားအျပား ၀ယ္ယူမွဳေတြ ရွိပါတယ္။ ဘိုအင္းေလေၾကာင္းကုမၸဏီအပါအ၀င္ ေလေၾကာင္းကုမၸဏီေတြမွာ ဂ်က္တိုက္ေလယာဥ္ ၁၂၆ စင္း မွာယူထားဆဲပါ။
အာရွအင္အားၾကီးႏိုင္ငံႏွစ္ႏိုင္ငံျဖစ္တဲ့ တရုတ္နဲ႕ အိႏၵိယႏွစ္ႏိုင္ငံ အၾကားက စစ္အင္အားအျပိဳင္အဆိုင္ တိုးခ်ဲ႕မွဳ (arms race) ဟာ အာရွ-ပစိဖိတ္ေဒသမွာ ရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ စစ္ေရးတာ၀န္ရွိသူေတြ၊ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကီးအကဲေတြနဲ႕ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြအတြက္ မလြဲမေသြ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမယ့္ အခ်က္အလက္ေတြျဖစ္ပါတယ္။
တရုတ္- အိႏိၵယ ဆက္ဆံေရး (Sino- Indian Relations)
၁၉၅၀ ကာလေတြမွာ တရုတ္နဲ႕ အိႏိၵယ ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကားမွာ တတိယကမၻာရဲ႕ လြတ္လပ္ေရးလွဳပ္ရွားမွဳေတြကို ေထာက္ခံအားေပးရင္းနဲ႕ ေကာင္းမြန္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တိဘက္ေခါင္းေဆာင္ ဒလိုင္လားမားကို အိႏၵိယသမၼတ ေနရူးက ခိုလွံဳခြင့္ေပးမွဳနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကားက သံတမန္ဆက္ဆံေရး ပ်က္ယြင္းလာခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္မွာ အိႏိၵယအုပ္ခ်ဳပ္ခံ နယ္ေတြကို တရုတ္တပ္ေတြ ၀င္ေရာက္တပ္စြဲလာတဲ့အခါမွာ အိႏိၵယက Forward Policy ကို က်င့္သံုးျပီး၊ တရုတ္တပ္ေတြကို ျပန္ဆုတ္ခိုင္းခဲ့ပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံကလဲ armed co-existence policy ကို က်င့္သံုးျပီး၊ စစ္ေရးအရ ထိပ္တိုက္ေျဖရွင္းမွဳေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ စစ္ပြဲျပီးဆံုးသြားခဲ့ေပမယ့္ အိႏၵိယဘက္က humiliating defeat အေနနဲ႕ သတ္မွတ္ထားဆဲပါ။
၁၉၆၄ခုႏွစ္မွာ တရုတ္ႏိုင္ငံက နယူးကလီးယားလက္နက္ႏိုင္ငံ (nuclear weapon state) ျဖစ္လာခ်ိန္မွာ အိႏိၵယက စစ္ေရးအရ ျခိမ္းေခ်ာက္မွဳအေနနဲ႕ သတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဆယ္ႏွစ္အၾကာမွာ အိႏၵိယႏိုင္ငံကလဲ နယူးကလီးယား လက္နက္ ပိုင္ဆို္ငတဲ့ ႏိုင္ငံ ျဖစ္လာခဲ့ပကါတယ္။ ၁၉၇၀၊ ၁၉၈၀ ကာလတေလွ်ာက္မွာ ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကား nuclear arms race ေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့ျပီး၊ ၁၉၈၀ ေႏွာင္းပိုင္းမွာမွ ႏွစ္ႏိုင္ငံဆက္ဆံေရး တိုးတက္လာခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္မွာ fair and reasonable settlement ျပဳလုပ္ဖို႕အတြက္ ပူးတြဲအလုပ္အဖြဲ႕ကို ဖြဲ႕စည္းႏိုင္ခဲ့ျပီး၊ ဒီအလုပ္အဖြဲ႕ရဲ႕ ေထာက္ခံခ်က္ေတြျဖစ္တဲ့ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ Maintenance of Peace and Tranquillity နဲ႕ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ Confidence Building Measures ဆိုင္ရာ စာခ်ဳပ္ေတြကို လက္မွတ္ေရးထိုးႏိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒီလိုအျပဳသေဘာဆက္ဆံေရးေတြ ရွိေနေပမယ့္ ႏွစ္ႏိုင္ငံဆက္ဆံေရးဟာ ပါကစၥတန္အေရး၊ တိဘက္အေရးနဲ႕ ဟိမ၀ႏၱာေတာင္တန္း ေတာင္ပိုင္းနဲ႕ Aksai Chin Plateau တို႕မွာရွိေနတဲ့ နယ္နိမိတ္အျငင္းပြား ေဒသ ႏွစ္ခုနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ေျပလည္မဳေတြ မရွိခဲ့ပါဘူး။ အိႏိၵယဘက္က မဟာဗ်ဴဟာ အျမင္မွာ တရုတ္ႏိုင္ငံဟာ အိႏၵိယကို ျခိမ္းေခ်ာက္ႏိုင္တယ္ ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားမွဳေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္က အိႏၵိယႏိုင္ငံ နယူးကလီးယား စမ္းသပ္မွဳေတြ ျဖစ္ပြားေနခ်ိန္မွာ၊ ကာကြယ္ေရး၀န္ၾကီးက တရုတ္ဟာ အိႏႎၵယရဲ႕ ရန္သူနံပါတ္ (၁) လို႕ သတ္မွတ္ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
တရုတ္ႏိုင္ငံက မဟာဗ်ဴဟာေလ့လာသူေတြကလဲ ဂ်ပန္၊ ၾသစေၾတးလ်နဲ႕ အိႏိၵယႏိုင္ငံေတြဟာ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အေရွ႕ေျမာက္ပိုင္း၊ အေရွ႕ေတာင္ပိုင္းနဲ႕ အေနာက္ေတာင္ပိုင္းမွာ ရွိေနျပီး၊ ပစိဖိတ္မွာကလဲ အေမရိကန္ရဲ႕ ပါ၀ါရွိေနတာေၾကာင့္ မဟာမိတ္တန္ဖိုး (alliance values) ေျပာင္းသြားခဲ့ရင္ တရုတ္ရဲ႕ လံုျခံဳေရးကို ထိခိုက္ေစႏိုင္တယ္လို႕ တြက္ဆထားၾကပါတယ္။ အာရွႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းမွာ ေပၚထြက္လာတဲ့ အေမရိကန္၊ ဂ်ပန္နဲ႕ ၾသစေၾတးလ် ႏိုင္ငံတို႕အၾကားက trilateral security dialogue အခင္းအက်င္းေတြ၊ အင္ဒို- ဂ်ပန္ မဟာမိတ္ အခင္းအက်င္းေတြ ပါ၀င္ေနတဲ့ Asian-Pacific trilateralism ဟာ တရုတ္ႏိုင္ငံကို စစ္ေရးအရ ၀ိုင္း၀န္းပိတ္ဆို႕မွဳ ျပဳလာႏိုင္တယ္လို႕ ယူဆထားၾကပါတယ္။
၂၁ ရာစုမွာ တရုတ္နဲ႕ အိႏၵိယ ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကားမွာ စစ္ေရးအျပိဳင္အဆိုင္အင္အားတိုးခ်ဲ႕မွဳေတြ ၾကီးမားလာျခင္းရဲ႕ အဓိက အေရးကေတာ့ အိႏၵိယသမုဒၵရာကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မွဳပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အိႏိၵယ သမုဒၵရာနဲ႕ ပတ္သက္ရင္ တရုတ္နဲ႕ အိႏၵိယကို two scorpions in a bottle လို႕ စစ္မဟာဗ်ဴဟာ အသိုင္းအ၀ိုင္းက သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ အိႏိၵယ ႏိုင္ငံရဲ႕ အမ်ိဳးသားလံုျခံဳေရးရဲ႕ survival ဟာ အိႏၵိယ သမုဒၵရာရဲ႕ အေရွ႕ေျမာက္ပိုင္းေဒသ ပဲျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိ အိႏိၵယႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးအင္အား (economic power) ဟာ ေရနံတင္သြင္းမွဳေပၚမွာ မူတည္ေနပါတယ္။ လက္ရွိမွာ ႏိုင္ငံတြင္းလိုအပ္ခ်က္ရဲ႕ ၆၅ ရာခိုင္ႏွဳန္းက ပင္လယ္ေကြ႕ေဒသကေန အိႏၵိယသမုဒၵရာကို ျဖတ္ျပီးတင္သြင္းရတာပါ။ ၂၀၁၅ မွာဆိုရင္ ၇၅ ရာခိုင္ႏွုန္း အထိ တင္သြင္းဖို႕ လိုအပ္လာမယ္လို႕ သတ္မွတ္ထားၾကပါတယ္။
တျပိဳင္နက္တည္းမွာပဲ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ေရနံတင္သြင္းမွာ ရွစ္ဆယ္ရာခိုင္ႏွဳန္းေက်ာ္ကလဲ အိႏိၵိယသမုဒၵရာကို တည္မွီေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာမွ တရုတ္ႏိုင္ငံက ဆိပ္ကမ္းေတြကို အ၀င္အထြက္လုပ္ေနတဲ့ သေဘၤာေတြရဲ႕ ငါးဆယ္ရာခိုင္ႏွုန္းေက်ာ္ဟာ မလက္ကာ ေရလက္ၾကားကေန ျဖတ္သန္းရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Malacca Dilemma ဟာ တရုတ္မဟာဗ်ဴဟာ ကၽြမ္းက်င္သူေတြနဲ႕ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြအတြက္ ၾကီးမားလွတဲ့ ကိစၥတရပ္ျဖစ္ပါတယ္။ မလကာေရလက္ၾကားနဲ႕ အိႏၵိယသမုဒၵရာကို အိႏိၵယနဲ႕ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြက ထိန္းခ်ဳပ္သြားႏိုင္ခဲ့ရင္ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးအင္အားျပိဳလဲသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္ဖို႕အတြက္ အိႏၵိယသမုဒၵရာကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ေရးကို စတင္စီမံလာခဲ့ၾကပါတယ္။
အိႏၵိယသမုဒၵရာႏွင့္ အျပိဳင္အဆိုင္ စစ္အင္အားတိုးခ်ဲ႕မွဳမ်ား
တရုတ္ႏိုင္ငံ People's Liberation Army Navy (PLAN) ရဲ႕ ေရရွည္မဟာဗ်ဴဟာျဖစ္တဲ့ အိႏၵိယသမုဒၵရာကို ျဖန္႕က်က္ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏုိင္ေရးမွာ ပုလဲသြယ္မဟာဗ်ဴဟာက အဓိက က်ပါတယ္။ ဒီဗ်ဴဟာအရ တရုတ္ျပည္မကေန ပါရွန္းပင္လယ္ေကြ႕အထိ SLOC (Sea Lines of Communication) တေလွ်ာက္မွာရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေတြနဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာအရ ပူးတြဲျခင္း၊ ဆိပ္ကမ္းတည္ေဆာက္ျခင္း စတာေတြ ျပဳလုပ္အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ပါတယ္။ ဟိုင္နန္ကၽြန္းက military facilities ေတြ တိုးျမွင့္မွဳ၊ ဗီယက္နမ္အေရွ႕ပိုင္းက Woody ကၽြန္းေပၚမွာ airstrip တိုးခ်ဲ႕မွဳ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ စစ္တေကာင္းမွာ container shipping facility တည္ေဆာက္မွဳ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ၊ ရခိုင္ေဒသမွာ ေရနက္ဆိပ္ကမ္းတည္ေဆာက္မွဳ၊ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံ ၊ ဂ်ီ၀ါဒါဆိပ္ကမ္း စေတာေတြဟာ ဒီဗ်ဴဟာရဲ႕ အခင္းအက်င္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
တရုတ္ေရတပ္ကို offshore waters (Green Water) Navy Status ကေန High Seas (Blue Water) Navy Status အထိ ျမွင့္တင္ရန္ ၾကိဳးပမ္းမွဳေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ရာကေန nuclear-powered aircraft carrier တည္ေဆာက္ေရး စီမံကိန္းေတြ ေပၚထြက္လာခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဟိုင္နန္ကၽြန္းေတာင္ပိုင္းက Sanya ေရတပ္စခန္းမွာ nuclear-powered ballistic missile submarines (SSBNs) တည္ေဆာက္မွဳေတြ ရွိေနပါတယ္။
အိႏၵိယ ႏိုင္ငံကလဲ light aircraft carrier တည္ေဆာက္မွဳ၊ missile-armed submarines တည္ေဆာက္မွဳ ေတြ ျပဳလုပ္ျပီး three dimensional nuclear strategic capability ကို တိုးျမွင့္ဖို႕ ၾကိဳးပမ္းလာခဲ့ပါတယ္။ ႏွစ္သံုးဆယ္ေရငုပ္သေဘၤာတည္ေဆာက္မွဳ စီမံကိန္းကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ျပီး၊ project-15 B လို႕ေခၚတဲ့ စစ္သေဘၤာ တည္ေဆာက္မွဳစီမံကိန္းေတြကိုလဲ ျပဳလုပ္ေနပါတယ္။ Land-based naval aviation ဗ်ဴဟာကို ထိထိေရာက္ေရာက္ အသံုးျပဳႏိုင္ဖို႕အတြက္ ၾကိဳးပမ္းျပင္ဆင္မွဳေတြ ရွိေနပါတယ္။
စစ္အင္အား အျပိဳင္အဆိုင္ တိုးခ်ဲ႕ရံုမက အေရးၾကီးတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာ ေဒသေတြ ထိန္းခ်ဳပ္ေရးေတြကိုလဲ ျပဳလုပ္ေနၾကပါတယ္။
မဟာဗ်ဴဟာေဒသမ်ား
အိႏိၵယနဲ႕ တရုတ္ႏိုင္ငံအၾကားမွာ စစ္ေရးပ႗ိပကၡေတြ ျဖစ္လာခဲ့ရင္ အေရးၾကီးတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာ ေဒသ သံုးခုရွိပါတယ္။ ပထမတခုက အမ္ဒမန္ကၽြန္းစုေပၚက Port Blair ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေဒသဟာ မလကၠာေရလက္ၾကားနဲ႕ ေရမိုင္ (၅၀၀) အကြာမွာ ရွိျပီး၊ India's East Command အတြက္ အခ်က္အခ်ာအက်ဆံုး ေနရာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒုတိယတခုက တိဗက္ေဒသ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၀၊ ၾသဂုတ္လမွာ Qinghai- Tibet ရထားလမ္းကတဆင့္ တရုတ္ေလတပ္အတြက္ အေရးၾကီးတဲ့ combat readiness materials ေတြကို ေနရာေရႊ႕ေျပာင္း ခ်ထားမွဳေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ တိဘက္မွာ တရုတ္ရဲ႕ ေလတပ္အေျခစိုက္စခန္း ေလးခုရွိရာက၊ ေအာက္တိုဘာလမွာ ေလတပ္အေျခစိုက္စခန္းတခုကို ထပ္မံ တည္ေဆာက္ထားခဲ့ပါတယ္။
တတိယတခုက ျမန္မာႏိုင္ငံျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္နဲ႕ အိႏိၵယ- အေနာက္အုပ္စုေတြရဲ႕ အၾကားမွာ အေရးၾကီးဆံုး ျဖစ္တဲ့ Burma factor ဆိုတာကို စစ္မဟာဗ်ဴဟာ ရွဳေထာင့္ကေန မျဖစ္မေန ထည့္သြင္းစဥ္းစားၾကပါတယ္။ အန္ဒမန္ကၽြန္းစုေတြနဲ႕ ေရမိုင္ သံုးဆယ္အကြာမွာရွိတဲ့ ကိုးကိုးကၽြန္းနဲ႕ ျမန္မာ့ပင္လယ္ေရပိုင္နက္ထဲက ဟိုင္းၾကီးကၽြန္းေတြက အိႏိၵယသမုဒၵရာမွာ ျဖစ္ပြားလာႏိုင္ေခ်ရွိတဲ့ future conflicts ေတြရဲ႕ decisive victory ကို အဆံုးအျဖတ္ေပးႏိုင္တဲ့ ေဒသေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီကၽြန္းေတြေပၚမွာ တရုတ္ေရတပ္ရဲ႕ naval facilities, radars နဲ႕ signal-intelligence posts ေတြသာ ရွိေနမယ္ဆိုရင္ အိႏိၵယတပ္နဲ႕ အေနာက္အုပ္စုတပ္ေတြရဲ႕ လွဳပ္ရွားမွဳေတြအားလံုးကို တရုတ္က မ်က္ေခ်မျပတ္ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမွဳေတြ ျပဳလုပ္ေနႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္ေရတပ္ကို carrier strike force, land-based naval aviation ဗ်ဳဟာေတြနဲ႕ ထိထိေရာက္ေရာက္တိုက္ခိုက္ႏိုင္ဖို႕ ဆိုတာကလဲ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေလတပ္စခန္းေတြကို အေျချပဳတဲ့ air cover မရွိမွ ျဖစ္ႏိုင္မွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ Burma factor ဟာ ၂၁ရာစု strategic challenges ဗဟိုခ်က္မမွာ ရိွတဲ့ အိႏိၵယသမုဒၵရာတြင္းက strategic rivalries ေတြရဲ႕ အေရးအၾကီးဆံုး strategic decisive factor ျဖစ္ေနပါတယ္။
နိဂံုး
အခုလို စစ္ေရးအရ၊ ႏိုင္ငံတကာ လံုျခံဳေရးအရ စိုးရိမ္မွဳေတြ ျမင့္မားလာၾကတဲ့ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ၊ တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲေတြကလဲ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ မၾကာခင္မွာ အေမရိကန္၊ အိႏၵိယနဲ႕ တရုတ္ႏိုင္ငံတို႕ရဲ႕ အစိုးရသစ္ကို က်ယ္က်ယ္တမ်ိဳး၊ တိုးတိုးတဖံု ခ်ဥ္းကပ္မွဳမ်ိဳးစံုေတြ အျပိဳင္အဆိုင္ ေပၚထြက္လာေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုကမၻာ့စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး အခင္းအက်င္းေတြအၾကားမွာ တိုင္းျပည္တိုးတက္ေရး၊ စစ္ေရးအရ ၾကားမညပ္ေစေရး၊ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အသက္အိုးအိမ္စည္းစိမ္ လံုျခံဳေရးကို ဦးတည္တဲ့ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းေတြလဲ ေပၚထြက္လာသင့္ျပီ ျဖစ္ပါတယ္။
ၾကားညပ္ျပီး စုပ္ျပတ္သပ္ခ်ံဳးခ်ံဳးက်ေနတဲ့ ျမန္မာျပည္ကို ကယ္တင္ႏိုင္သူေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြပါပဲ။ အျပန္အလွန္ စြပ္စြဲမွဳေတြ၊ စိန္ေခၚမွဳေတြ၊ တဘက္နဲ႕ တဘက္ အႏိုင္ယူလိုမွဳေတြ၊ ဗိုလ္က်စိုးမိုးမွဳေတြ၊ ရလဒ္ထြက္ေပၚလာေရးကို မစဥ္းစားပဲ ရလဒ္ျဖစ္ေအာင္ ဦးေဆာင္သူအေနနဲ႕ သတ္မွတ္ခံခ်င္မွဳေတြ၊ နဖားၾကိဳးထိုးခံမွဳေတြကေန ေဖာက္ထြက္ျပီး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ အခ်င္းခ်င္းၾကားမွာ အျပန္အလွန္ နားလည္မွဳ၊ အသိအမွတ္ျပဳမွဳ၊ ဘံုအက်ိဳးစီးပြား ရွာေဖြႏိုင္မွဳေတြ ေပၚထြက္လာတဲ့ တေန႕မွာ ၾကားညပ္ေနေသာ္လည္း ဘက္မလိုက္တဲ့ မူ၀ါဒကို အေျခခံေသာ ေခတ္မွီႏိုင္ငံေတာ္သစ္ၾကီးကို တည္ေဆာက္လာႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါေၾကာင္း ေရးသား တင္ျပအပ္ပါတယ္။
ခင္မမမ်ိဳး (၆၊ ၄၊ ၂၀၁၁)
(စာေရးသူသည္ ယူေကႏိုင္ငံ အေျခစိုက္၊ စစ္ေရးေလ့လာသူတဦးျဖစ္ျပီး China and Indian Ocean: Strategic Interests in the 21st Century စာအုပ္ကို ေရးသားခဲ့သူ ျဖစ္ပါသည္။)
၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရးခ်ိန္ခြင္လွ်ာ
၀ါရွင္တန္က ထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ National Military Strategy မွာ အာရွ-ပစိဖိတ္ေဒသရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာအက်ိဳးစီးပြား (strategic interests) တိုးျမွင့္ေရး ပါရွိျပီး၊ ေတာင္အာရွနဲ႕ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံေတြနဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးကို အာရံုစိုက္ေရး အခ်က္ေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ေခတ္မွီဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေသာ တပ္မေတာ္တည္ေဆာက္ရး (military modernization) နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး စိုးရိမ္ဖြယ္ရာ အခ်က္ေတြကိုလဲ ထည့္သြင္းထားပါတယ္။
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ အာရွႏိုင္ငံေတြအၾကားက ကာကြယ္ေရးညႊန္ၾကားခ်က္ (defence guidelines) ေတြကလဲ ျပဳျပင္တိုးခ်ဲ႕မွဳေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံက ေရငုပ္သေဘၤာ၊ ဖ်က္သေဘၤာ၊ ကင္းေထာက္ေလယာဥ္နဲ႕ ရဟတ္ယာဥ္အေျမာက္အျမား ၀ယ္ယူဖို႕ စီမံထားပါတယ္။ ေတာင္ကိုးရီးယားနဲ႕ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံေတြကလဲ ေရငုပ္သေဘၤာ၀ယ္ယူဖို႕ စီမံခ်က္ေတြရွိျပီး၊ မေလးရွားႏိုင္ငံရဲ႕ လက္နက္တင္သြင္းမွဳက ရာခိုင္ႏွဳန္းတက္လာပါတယ္။ စင္ကာပူႏိုင္ငံကလဲ ေရငုပ္သေဘၤာ ႏွစ္စီး ထပ္ျပီး ၀ယ္ယူအင္အားျဖည့္လာပါတယ္။ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံကလဲ ေရငုပ္သေဘၤာ၊ ဖ်က္သေဘၤာနဲ႕ တိုက္ေလယာဥ္ေတြ တိုးခ်ဲ႕ဖို႕ စီမံလာခဲ့ပါတယ္။
၂၀၁၀ ခုႏွစ္မွာ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ စစ္အသံုးစရိတ္ဟာ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၇၈ ဘီလီယံရွိျပီး၊ လက္နက္တင္သြင္းမွဳကိန္းဂဏန္းေတြကို ထပ္ျဖည့္လိုက္ရင္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၅၀ ဘီလီယံ အထက္မွာ ရွိႏိုင္ေၾကာင္း စစ္ေရးေလ့လာသူေတြက ဆိုထားခဲ့ပါတယ္။ high seas operations အတြက္ နယူးကလီးယား ပါ၀ါသံုး ေလယာဥ္တင္သေဘၤာ သံုးစီးကို ၂၀၁၇ ခုႏွစ္မွာ အျပီးတည္ေဆာက္ဖို႕ ျပဳလုပ္ထားတဲ့ စီမံခ်က္အရ ပထမဦးဆံုး ေလယာဥ္တင္သေဘၤာကို ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ အျပီးတည္ေဆာက္ႏိုင္မယ္လို႕ ခန္႕မွန္းခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ အေမရိကန္ရဲ႕ F-22 ဂ်က္တိုက္ေလယာဥ္ဒီဇိုင္းကို ပံုစံတူယူထားတဲ့ J-20 stealth jet fighter ကို ဇန္န၀ါရီလမွာ စမ္းသပ္ခဲ့ပါတယ္။
အင္အားၾကီးႏိုင္ငံျဖစ္တဲ့ အိႏိၵယႏိုင္ငံရဲ႕ စစ္အသံုးစရိတ္ဟာလဲ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃၂ ဘီလီယံအထိရွိျပီး၊ ၃၃ ရာခိုင္ႏွဳန္း ထပ္မံတိုးျမွင့္ဖို႕ စီမံခ်က္ရွိပါတယ္။ scorpene submarines တည္ေဆာက္မွဳမ်ား ရွိျပီး၊ anti-aircraft submarine နဲ႕ စစ္လက္နက္ပစၥည္းအမ်ားအျပား ၀ယ္ယူမွဳေတြ ရွိပါတယ္။ ဘိုအင္းေလေၾကာင္းကုမၸဏီအပါအ၀င္ ေလေၾကာင္းကုမၸဏီေတြမွာ ဂ်က္တိုက္ေလယာဥ္ ၁၂၆ စင္း မွာယူထားဆဲပါ။
အာရွအင္အားၾကီးႏိုင္ငံႏွစ္ႏိုင္ငံျဖစ္တဲ့ တရုတ္နဲ႕ အိႏၵိယႏွစ္ႏိုင္ငံ အၾကားက စစ္အင္အားအျပိဳင္အဆိုင္ တိုးခ်ဲ႕မွဳ (arms race) ဟာ အာရွ-ပစိဖိတ္ေဒသမွာ ရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ စစ္ေရးတာ၀န္ရွိသူေတြ၊ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကီးအကဲေတြနဲ႕ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြအတြက္ မလြဲမေသြ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမယ့္ အခ်က္အလက္ေတြျဖစ္ပါတယ္။
တရုတ္- အိႏိၵယ ဆက္ဆံေရး (Sino- Indian Relations)
၁၉၅၀ ကာလေတြမွာ တရုတ္နဲ႕ အိႏိၵယ ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကားမွာ တတိယကမၻာရဲ႕ လြတ္လပ္ေရးလွဳပ္ရွားမွဳေတြကို ေထာက္ခံအားေပးရင္းနဲ႕ ေကာင္းမြန္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တိဘက္ေခါင္းေဆာင္ ဒလိုင္လားမားကို အိႏၵိယသမၼတ ေနရူးက ခိုလွံဳခြင့္ေပးမွဳနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကားက သံတမန္ဆက္ဆံေရး ပ်က္ယြင္းလာခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္မွာ အိႏိၵယအုပ္ခ်ဳပ္ခံ နယ္ေတြကို တရုတ္တပ္ေတြ ၀င္ေရာက္တပ္စြဲလာတဲ့အခါမွာ အိႏိၵယက Forward Policy ကို က်င့္သံုးျပီး၊ တရုတ္တပ္ေတြကို ျပန္ဆုတ္ခိုင္းခဲ့ပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံကလဲ armed co-existence policy ကို က်င့္သံုးျပီး၊ စစ္ေရးအရ ထိပ္တိုက္ေျဖရွင္းမွဳေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ စစ္ပြဲျပီးဆံုးသြားခဲ့ေပမယ့္ အိႏၵိယဘက္က humiliating defeat အေနနဲ႕ သတ္မွတ္ထားဆဲပါ။
၁၉၆၄ခုႏွစ္မွာ တရုတ္ႏိုင္ငံက နယူးကလီးယားလက္နက္ႏိုင္ငံ (nuclear weapon state) ျဖစ္လာခ်ိန္မွာ အိႏိၵယက စစ္ေရးအရ ျခိမ္းေခ်ာက္မွဳအေနနဲ႕ သတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဆယ္ႏွစ္အၾကာမွာ အိႏၵိယႏိုင္ငံကလဲ နယူးကလီးယား လက္နက္ ပိုင္ဆို္ငတဲ့ ႏိုင္ငံ ျဖစ္လာခဲ့ပကါတယ္။ ၁၉၇၀၊ ၁၉၈၀ ကာလတေလွ်ာက္မွာ ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကား nuclear arms race ေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့ျပီး၊ ၁၉၈၀ ေႏွာင္းပိုင္းမွာမွ ႏွစ္ႏိုင္ငံဆက္ဆံေရး တိုးတက္လာခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္မွာ fair and reasonable settlement ျပဳလုပ္ဖို႕အတြက္ ပူးတြဲအလုပ္အဖြဲ႕ကို ဖြဲ႕စည္းႏိုင္ခဲ့ျပီး၊ ဒီအလုပ္အဖြဲ႕ရဲ႕ ေထာက္ခံခ်က္ေတြျဖစ္တဲ့ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ Maintenance of Peace and Tranquillity နဲ႕ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ Confidence Building Measures ဆိုင္ရာ စာခ်ဳပ္ေတြကို လက္မွတ္ေရးထိုးႏိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒီလိုအျပဳသေဘာဆက္ဆံေရးေတြ ရွိေနေပမယ့္ ႏွစ္ႏိုင္ငံဆက္ဆံေရးဟာ ပါကစၥတန္အေရး၊ တိဘက္အေရးနဲ႕ ဟိမ၀ႏၱာေတာင္တန္း ေတာင္ပိုင္းနဲ႕ Aksai Chin Plateau တို႕မွာရွိေနတဲ့ နယ္နိမိတ္အျငင္းပြား ေဒသ ႏွစ္ခုနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ေျပလည္မဳေတြ မရွိခဲ့ပါဘူး။ အိႏိၵယဘက္က မဟာဗ်ဴဟာ အျမင္မွာ တရုတ္ႏိုင္ငံဟာ အိႏၵိယကို ျခိမ္းေခ်ာက္ႏိုင္တယ္ ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားမွဳေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္က အိႏၵိယႏိုင္ငံ နယူးကလီးယား စမ္းသပ္မွဳေတြ ျဖစ္ပြားေနခ်ိန္မွာ၊ ကာကြယ္ေရး၀န္ၾကီးက တရုတ္ဟာ အိႏႎၵယရဲ႕ ရန္သူနံပါတ္ (၁) လို႕ သတ္မွတ္ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
တရုတ္ႏိုင္ငံက မဟာဗ်ဴဟာေလ့လာသူေတြကလဲ ဂ်ပန္၊ ၾသစေၾတးလ်နဲ႕ အိႏိၵယႏိုင္ငံေတြဟာ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အေရွ႕ေျမာက္ပိုင္း၊ အေရွ႕ေတာင္ပိုင္းနဲ႕ အေနာက္ေတာင္ပိုင္းမွာ ရွိေနျပီး၊ ပစိဖိတ္မွာကလဲ အေမရိကန္ရဲ႕ ပါ၀ါရွိေနတာေၾကာင့္ မဟာမိတ္တန္ဖိုး (alliance values) ေျပာင္းသြားခဲ့ရင္ တရုတ္ရဲ႕ လံုျခံဳေရးကို ထိခိုက္ေစႏိုင္တယ္လို႕ တြက္ဆထားၾကပါတယ္။ အာရွႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းမွာ ေပၚထြက္လာတဲ့ အေမရိကန္၊ ဂ်ပန္နဲ႕ ၾသစေၾတးလ် ႏိုင္ငံတို႕အၾကားက trilateral security dialogue အခင္းအက်င္းေတြ၊ အင္ဒို- ဂ်ပန္ မဟာမိတ္ အခင္းအက်င္းေတြ ပါ၀င္ေနတဲ့ Asian-Pacific trilateralism ဟာ တရုတ္ႏိုင္ငံကို စစ္ေရးအရ ၀ိုင္း၀န္းပိတ္ဆို႕မွဳ ျပဳလာႏိုင္တယ္လို႕ ယူဆထားၾကပါတယ္။
၂၁ ရာစုမွာ တရုတ္နဲ႕ အိႏၵိယ ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကားမွာ စစ္ေရးအျပိဳင္အဆိုင္အင္အားတိုးခ်ဲ႕မွဳေတြ ၾကီးမားလာျခင္းရဲ႕ အဓိက အေရးကေတာ့ အိႏၵိယသမုဒၵရာကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မွဳပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အိႏိၵယ သမုဒၵရာနဲ႕ ပတ္သက္ရင္ တရုတ္နဲ႕ အိႏၵိယကို two scorpions in a bottle လို႕ စစ္မဟာဗ်ဴဟာ အသိုင္းအ၀ိုင္းက သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ အိႏိၵယ ႏိုင္ငံရဲ႕ အမ်ိဳးသားလံုျခံဳေရးရဲ႕ survival ဟာ အိႏၵိယ သမုဒၵရာရဲ႕ အေရွ႕ေျမာက္ပိုင္းေဒသ ပဲျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိ အိႏိၵယႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးအင္အား (economic power) ဟာ ေရနံတင္သြင္းမွဳေပၚမွာ မူတည္ေနပါတယ္။ လက္ရွိမွာ ႏိုင္ငံတြင္းလိုအပ္ခ်က္ရဲ႕ ၆၅ ရာခိုင္ႏွဳန္းက ပင္လယ္ေကြ႕ေဒသကေန အိႏၵိယသမုဒၵရာကို ျဖတ္ျပီးတင္သြင္းရတာပါ။ ၂၀၁၅ မွာဆိုရင္ ၇၅ ရာခိုင္ႏွုန္း အထိ တင္သြင္းဖို႕ လိုအပ္လာမယ္လို႕ သတ္မွတ္ထားၾကပါတယ္။
တျပိဳင္နက္တည္းမွာပဲ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ေရနံတင္သြင္းမွာ ရွစ္ဆယ္ရာခိုင္ႏွဳန္းေက်ာ္ကလဲ အိႏိၵိယသမုဒၵရာကို တည္မွီေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာမွ တရုတ္ႏိုင္ငံက ဆိပ္ကမ္းေတြကို အ၀င္အထြက္လုပ္ေနတဲ့ သေဘၤာေတြရဲ႕ ငါးဆယ္ရာခိုင္ႏွုန္းေက်ာ္ဟာ မလက္ကာ ေရလက္ၾကားကေန ျဖတ္သန္းရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Malacca Dilemma ဟာ တရုတ္မဟာဗ်ဴဟာ ကၽြမ္းက်င္သူေတြနဲ႕ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြအတြက္ ၾကီးမားလွတဲ့ ကိစၥတရပ္ျဖစ္ပါတယ္။ မလကာေရလက္ၾကားနဲ႕ အိႏၵိယသမုဒၵရာကို အိႏိၵယနဲ႕ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြက ထိန္းခ်ဳပ္သြားႏိုင္ခဲ့ရင္ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးအင္အားျပိဳလဲသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္ဖို႕အတြက္ အိႏၵိယသမုဒၵရာကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ေရးကို စတင္စီမံလာခဲ့ၾကပါတယ္။
အိႏၵိယသမုဒၵရာႏွင့္ အျပိဳင္အဆိုင္ စစ္အင္အားတိုးခ်ဲ႕မွဳမ်ား
တရုတ္ႏိုင္ငံ People's Liberation Army Navy (PLAN) ရဲ႕ ေရရွည္မဟာဗ်ဴဟာျဖစ္တဲ့ အိႏၵိယသမုဒၵရာကို ျဖန္႕က်က္ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏုိင္ေရးမွာ ပုလဲသြယ္မဟာဗ်ဴဟာက အဓိက က်ပါတယ္။ ဒီဗ်ဴဟာအရ တရုတ္ျပည္မကေန ပါရွန္းပင္လယ္ေကြ႕အထိ SLOC (Sea Lines of Communication) တေလွ်ာက္မွာရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေတြနဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာအရ ပူးတြဲျခင္း၊ ဆိပ္ကမ္းတည္ေဆာက္ျခင္း စတာေတြ ျပဳလုပ္အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ပါတယ္။ ဟိုင္နန္ကၽြန္းက military facilities ေတြ တိုးျမွင့္မွဳ၊ ဗီယက္နမ္အေရွ႕ပိုင္းက Woody ကၽြန္းေပၚမွာ airstrip တိုးခ်ဲ႕မွဳ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ စစ္တေကာင္းမွာ container shipping facility တည္ေဆာက္မွဳ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ၊ ရခိုင္ေဒသမွာ ေရနက္ဆိပ္ကမ္းတည္ေဆာက္မွဳ၊ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံ ၊ ဂ်ီ၀ါဒါဆိပ္ကမ္း စေတာေတြဟာ ဒီဗ်ဴဟာရဲ႕ အခင္းအက်င္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
တရုတ္ေရတပ္ကို offshore waters (Green Water) Navy Status ကေန High Seas (Blue Water) Navy Status အထိ ျမွင့္တင္ရန္ ၾကိဳးပမ္းမွဳေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ရာကေန nuclear-powered aircraft carrier တည္ေဆာက္ေရး စီမံကိန္းေတြ ေပၚထြက္လာခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဟိုင္နန္ကၽြန္းေတာင္ပိုင္းက Sanya ေရတပ္စခန္းမွာ nuclear-powered ballistic missile submarines (SSBNs) တည္ေဆာက္မွဳေတြ ရွိေနပါတယ္။
အိႏၵိယ ႏိုင္ငံကလဲ light aircraft carrier တည္ေဆာက္မွဳ၊ missile-armed submarines တည္ေဆာက္မွဳ ေတြ ျပဳလုပ္ျပီး three dimensional nuclear strategic capability ကို တိုးျမွင့္ဖို႕ ၾကိဳးပမ္းလာခဲ့ပါတယ္။ ႏွစ္သံုးဆယ္ေရငုပ္သေဘၤာတည္ေဆာက္မွဳ စီမံကိန္းကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ျပီး၊ project-15 B လို႕ေခၚတဲ့ စစ္သေဘၤာ တည္ေဆာက္မွဳစီမံကိန္းေတြကိုလဲ ျပဳလုပ္ေနပါတယ္။ Land-based naval aviation ဗ်ဴဟာကို ထိထိေရာက္ေရာက္ အသံုးျပဳႏိုင္ဖို႕အတြက္ ၾကိဳးပမ္းျပင္ဆင္မွဳေတြ ရွိေနပါတယ္။
စစ္အင္အား အျပိဳင္အဆိုင္ တိုးခ်ဲ႕ရံုမက အေရးၾကီးတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာ ေဒသေတြ ထိန္းခ်ဳပ္ေရးေတြကိုလဲ ျပဳလုပ္ေနၾကပါတယ္။
မဟာဗ်ဴဟာေဒသမ်ား
အိႏိၵယနဲ႕ တရုတ္ႏိုင္ငံအၾကားမွာ စစ္ေရးပ႗ိပကၡေတြ ျဖစ္လာခဲ့ရင္ အေရးၾကီးတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာ ေဒသ သံုးခုရွိပါတယ္။ ပထမတခုက အမ္ဒမန္ကၽြန္းစုေပၚက Port Blair ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေဒသဟာ မလကၠာေရလက္ၾကားနဲ႕ ေရမိုင္ (၅၀၀) အကြာမွာ ရွိျပီး၊ India's East Command အတြက္ အခ်က္အခ်ာအက်ဆံုး ေနရာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒုတိယတခုက တိဗက္ေဒသ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၀၊ ၾသဂုတ္လမွာ Qinghai- Tibet ရထားလမ္းကတဆင့္ တရုတ္ေလတပ္အတြက္ အေရးၾကီးတဲ့ combat readiness materials ေတြကို ေနရာေရႊ႕ေျပာင္း ခ်ထားမွဳေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ တိဘက္မွာ တရုတ္ရဲ႕ ေလတပ္အေျခစိုက္စခန္း ေလးခုရွိရာက၊ ေအာက္တိုဘာလမွာ ေလတပ္အေျခစိုက္စခန္းတခုကို ထပ္မံ တည္ေဆာက္ထားခဲ့ပါတယ္။
တတိယတခုက ျမန္မာႏိုင္ငံျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္နဲ႕ အိႏိၵယ- အေနာက္အုပ္စုေတြရဲ႕ အၾကားမွာ အေရးၾကီးဆံုး ျဖစ္တဲ့ Burma factor ဆိုတာကို စစ္မဟာဗ်ဴဟာ ရွဳေထာင့္ကေန မျဖစ္မေန ထည့္သြင္းစဥ္းစားၾကပါတယ္။ အန္ဒမန္ကၽြန္းစုေတြနဲ႕ ေရမိုင္ သံုးဆယ္အကြာမွာရွိတဲ့ ကိုးကိုးကၽြန္းနဲ႕ ျမန္မာ့ပင္လယ္ေရပိုင္နက္ထဲက ဟိုင္းၾကီးကၽြန္းေတြက အိႏိၵယသမုဒၵရာမွာ ျဖစ္ပြားလာႏိုင္ေခ်ရွိတဲ့ future conflicts ေတြရဲ႕ decisive victory ကို အဆံုးအျဖတ္ေပးႏိုင္တဲ့ ေဒသေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီကၽြန္းေတြေပၚမွာ တရုတ္ေရတပ္ရဲ႕ naval facilities, radars နဲ႕ signal-intelligence posts ေတြသာ ရွိေနမယ္ဆိုရင္ အိႏိၵယတပ္နဲ႕ အေနာက္အုပ္စုတပ္ေတြရဲ႕ လွဳပ္ရွားမွဳေတြအားလံုးကို တရုတ္က မ်က္ေခ်မျပတ္ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမွဳေတြ ျပဳလုပ္ေနႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္ေရတပ္ကို carrier strike force, land-based naval aviation ဗ်ဳဟာေတြနဲ႕ ထိထိေရာက္ေရာက္တိုက္ခိုက္ႏိုင္ဖို႕ ဆိုတာကလဲ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေလတပ္စခန္းေတြကို အေျချပဳတဲ့ air cover မရွိမွ ျဖစ္ႏိုင္မွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ Burma factor ဟာ ၂၁ရာစု strategic challenges ဗဟိုခ်က္မမွာ ရိွတဲ့ အိႏိၵယသမုဒၵရာတြင္းက strategic rivalries ေတြရဲ႕ အေရးအၾကီးဆံုး strategic decisive factor ျဖစ္ေနပါတယ္။
နိဂံုး
အခုလို စစ္ေရးအရ၊ ႏိုင္ငံတကာ လံုျခံဳေရးအရ စိုးရိမ္မွဳေတြ ျမင့္မားလာၾကတဲ့ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ၊ တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲေတြကလဲ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ မၾကာခင္မွာ အေမရိကန္၊ အိႏၵိယနဲ႕ တရုတ္ႏိုင္ငံတို႕ရဲ႕ အစိုးရသစ္ကို က်ယ္က်ယ္တမ်ိဳး၊ တိုးတိုးတဖံု ခ်ဥ္းကပ္မွဳမ်ိဳးစံုေတြ အျပိဳင္အဆိုင္ ေပၚထြက္လာေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုကမၻာ့စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး အခင္းအက်င္းေတြအၾကားမွာ တိုင္းျပည္တိုးတက္ေရး၊ စစ္ေရးအရ ၾကားမညပ္ေစေရး၊ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အသက္အိုးအိမ္စည္းစိမ္ လံုျခံဳေရးကို ဦးတည္တဲ့ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းေတြလဲ ေပၚထြက္လာသင့္ျပီ ျဖစ္ပါတယ္။
ၾကားညပ္ျပီး စုပ္ျပတ္သပ္ခ်ံဳးခ်ံဳးက်ေနတဲ့ ျမန္မာျပည္ကို ကယ္တင္ႏိုင္သူေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြပါပဲ။ အျပန္အလွန္ စြပ္စြဲမွဳေတြ၊ စိန္ေခၚမွဳေတြ၊ တဘက္နဲ႕ တဘက္ အႏိုင္ယူလိုမွဳေတြ၊ ဗိုလ္က်စိုးမိုးမွဳေတြ၊ ရလဒ္ထြက္ေပၚလာေရးကို မစဥ္းစားပဲ ရလဒ္ျဖစ္ေအာင္ ဦးေဆာင္သူအေနနဲ႕ သတ္မွတ္ခံခ်င္မွဳေတြ၊ နဖားၾကိဳးထိုးခံမွဳေတြကေန ေဖာက္ထြက္ျပီး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ အခ်င္းခ်င္းၾကားမွာ အျပန္အလွန္ နားလည္မွဳ၊ အသိအမွတ္ျပဳမွဳ၊ ဘံုအက်ိဳးစီးပြား ရွာေဖြႏိုင္မွဳေတြ ေပၚထြက္လာတဲ့ တေန႕မွာ ၾကားညပ္ေနေသာ္လည္း ဘက္မလိုက္တဲ့ မူ၀ါဒကို အေျခခံေသာ ေခတ္မွီႏိုင္ငံေတာ္သစ္ၾကီးကို တည္ေဆာက္လာႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါေၾကာင္း ေရးသား တင္ျပအပ္ပါတယ္။
ခင္မမမ်ိဳး (၆၊ ၄၊ ၂၀၁၁)
(စာေရးသူသည္ ယူေကႏိုင္ငံ အေျခစိုက္၊ စစ္ေရးေလ့လာသူတဦးျဖစ္ျပီး China and Indian Ocean: Strategic Interests in the 21st Century စာအုပ္ကို ေရးသားခဲ့သူ ျဖစ္ပါသည္။)
