အျပည့္အစုံကို မသင္းသီရိက တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတ၀န္းက အက်ဥ္းေထာင္ေတြထဲမွာ ယုံၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ေနတဲ့ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေပါင္း ၂,၂၀၀ ေက်ာ္ ရွိေနသလို လတ္တေလာမွာ အက်ဥ္းသားေပါင္း ၁၄၀ ေလာက္ဟာ က်န္းမာေရး ခ်ဳိ႕တဲ့တဲ့ ဒဏ္ေတြကို ခံေနရတယ္လို႔ AAPPB အဖြဲ႕က တြဲဖက္ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး ကိုဘုိၾကည္က ေျပာပါတယ္။
“က်န္းမာေရး မေကာင္းတဲ့သူရယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ သိထားတာေတာ့ ၁၄၀ ေက်ာ္ရွိတယ္။ ဒီအထဲမွာ က်န္းမာေရး စိုးရိမ္ရတဲ့ အေနအထားကေတာ့ ေလးငါးဆယ္ေယာက္ေတာ့ အနိမ့္ဆုံး ရွိမယ္ထင္တယ္။ ဥပမာ ဟုိတေလာကမွ ေထာင္ေျပာင္းလာတဲ့ ကုိႏုိင္မင္းဆုိ ေသြးကင္ဆာ ျဖစ္ေနတယ္။ သူ႕ကုိ အင္းစိန္ေထာင္မွာ ထားမယ္ဆုိရင္ေတာ့ အျပင္ေဆး႐ုံကိုထြက္ၿပီး ကုသလို႔ လြယ္တဲ့ေနရာေပါ့။ အဲဒီလို ေနရာမ်ဳိးကေန ကေလးေထာင္ကို ေျပာင္းရတဲ့ အခါက်ေတာ့ သူ႔ရဲ႕ က်န္းမာေရး အေျခအေနကလည္း ေတာ္ေတာ္စိုးရိမ္ရပါတယ္။
“အဲဒီလုိပဲ မစႏၵာဆုိရင္လည္း အင္းစိန္ေထာင္ကေနပဲ ရပ္ေ၀းေထာင္ကုိ ၿပီးခဲ့တဲ့ တပတ္၊ ႏွစ္ပတ္ေလာက္ကမွ ေျပာင္းသြားတာ ရွိတယ္။ သူဆုိရင္လည္း ႏွလုံးနဲ႔ တျခား က်န္းမာေရး အေျခအေနေတြ ခံစားေနရတာ ရွိတယ္။ အဲဒီလုိပဲ ေလျဖတ္သလုိ ျဖစ္ေနတဲ့ ကိုေအာင္သူတို႔လိုမ်ဳိး၊ ေနာက္ ဦးသန္းလြင္တို႔လို အသက္ႀကီးတဲ့ သူမ်ဳိးေတြေပါ့၊ ဒီလုိမ်ဳိးေတြကလည္း ရွိေနပါတယ္။ ရွိေနေတာ့ ဒီလိုလူမ်ဳိးေတြရဲ႕ က်န္းမာေရး အေျခအေနကေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလးကို စိုးရိမ္ရတယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။”
အထူးသျဖင့္ေတာ့ ဖမ္းဆီးစဥ္ ကာလေတြ အတြင္းမွာ စစ္ေၾကာေရးအတြင္း ႏွိပ္စက္ညႇဥ္းပန္း ခံရမႈေတြကလည္း သူတို႔အတြက္ ေနာက္ပုိင္းမွာ ဆိုးရြားတဲ့ က်န္းမာေရး ထိခုိက္မႈေတြကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ ေနာက္တခါ မိသားစုနဲ႔ ေ၀းကြာလွတဲ့ နယ္ေထာင္ေတြက ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ ဆုိရင္လည္း မိသားစုေတြက ပုံမွန္မသြားႏုိင္တဲ့ အခက္အခဲေတြေၾကာင့္ ေနာက္ပုိင္းမွာ အာဟာရ ခ်ဳိ႕တဲ့မႈက ျဖစ္လာတဲ့ ေရာဂါမ်ဳိးေတြနဲ႔အတူ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ထိခုိက္မႈမ်ဳိးေတြအထိ ႀကဳံေနရတာ ရွိတယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။
“ဖမ္းဆီးခံရတဲ့ သူတုိင္းက ႏွိပ္စက္ညႇဥ္းပန္းမႈကုိ ေတာ္ေတာ္ေလး ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ခံစားရတာ ရွိတယ္။ ဒီဟာက ေတာ္ေတာ္ဆုိးတဲ့ အခ်က္ပါ။ ဒီလို ႏွိပ္စက္ညႇဥ္းပန္းခံရတဲ့အတြက္ ေနာက္ပုိင္းမွာ က်န္းမာေရး အေျခအေန ဆက္ၿပီးေတာ့ ဆုိးသြားတာေတြ ရွိတယ္။ အဲဒီလိုမ်ဳိး က်န္းမာေရး အေျခအေန ဆုိးသြားတဲ့ အခါမွာ အက်ဥ္းေထာင္ထဲမွာလည္း လုံေလာက္တဲ့ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္ခြင့္၊ လုံေလာက္တဲ့ ေဆး၀ါးေတြ မရွိတဲ့ အခါၾကေတာ့ အက်ဥ္းသားေတြရဲ႕ ႐ုပ္ပုိင္း၊ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ က်န္းမာေရး အေျခအေနေတြကုိ ပိုၿပီး ဆုိး၀ါးလာတဲ့ အေနအထားမ်ဳိးေတြ ရွိပါတယ္။
“ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြကုိ မိသားစုေတြနဲ႔ ေ၀းလံတဲ့ ေနရာေတြကို ေျပာင္းေရႊ႕ထားတာ ရွိတယ္။ ဒီလုိေျပာင္းေရႊ႕တဲ့အတြက္ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားကိုတင္ ျပစ္ဒဏ္ေပးတာ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ သူ႔မိသားစုကိုပါ ေရာၿပီး ျပစ္ဒဏ္ေပးတဲ့ ပုံစံမ်ဳိး ျဖစ္တယ္။ အဲဒီအတြက္ မိသားစုေရာ၊ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေရာ ႐ုပ္ပုိင္း စိတ္ပုိင္းေရာ စီးပြားေရး အေျခအေနေရာ အေတာ္ ခၽြတ္ၿခဳံက်သြားတဲ့ အေနအထားမ်ဳိးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ေတာ္ေတာ္ ဆုိးဆုိး၀ါး၀ါး ခံစားေနရတဲ့ အေနအထားပါ။”
AAPPB အဖြဲ႔က တြဲဖက္ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး ကုိဘုိၾကည္ ေျပာျပခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
၈၈ မ်ဳိးဆက္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ကုိမင္းကိုႏုိင္ ဆုိရင္လည္း က်ဳိင္းတုံေထာင္မွာ ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ ခံထားရတာျဖစ္ၿပီး အခုဆုိရင္ ရာသီဥတု ေအးတဲ့ဒဏ္ေၾကာင့္ သူ႔ရဲ႕ဇက္က်ီးေပါင္းတက္လို႔ ကိုက္ခဲတဲ့ ေ၀ဒနာဟာ အေတာ္ေလး ခံစားေနရတယ္လို႔ အမျဖစ္သူ ေဒၚၾကည္ၾကည္ၫြန္႔က ေျပာပါတယ္။
“ဇက္က်ီးေပါင္းတက္တာကေတာ့ ျပန္ျဖစ္ေနတယ္ေပါ့။ ဇက္က်ီးေပါင္းတက္တာ ေတာက္ေလွ်ာက္ေပါ့ေလ။ အဲဒါက မသက္သာဘူး။ အဲဒါ လိမ္းေဆးလိမ္းတယ္၊ ေဆးေတြ ေသာက္ေနတယ္။ အခုျပန္လာၿပီး စာလာတာကေတာ့ က်ဳိင္းတုံမွာ တအားေအးေနေတာ့ ကိုက္တာေတြ ျပန္ျဖစ္ေနတယ္၊ လက္ေတြ ေျခေထာက္ေတြ ကိုက္တာ။ အကုိက္အခဲက်ေတာ့ ဆရာ၀န္ေျပာတဲ့အတုိင္း ေဆးေတြ၀ယ္ၿပီး ေသာက္ရတာေပါ့။
“ဒါေပမဲ့ အတတ္ႏုိင္ဆုံးေတာ့ အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္ေဆးေတြ သိပ္မေသာက္ဖို႔ေတာ့ သူ႔ကုိ မွာထားတယ္။ အပ္ထားတဲ့ ပုိက္ဆံနဲ႔ သူတို႔ကုိ ၀ယ္ခုိင္းလုိက္တာေပါ့။ ဒီကေန ပို႔ရတာ ပါဆယ္က ခက္လုိ႔ေလ။ ေရခ်ဳိးခါနီးေလးပဲ အေရွ႕က ေရကန္ေလးေရွ႕မွာ ခဏေလးပဲ လမ္းေလွ်ာက္ခြင့္ရတယ္။ အထဲမွာ လမ္းေလွ်ာက္ရတာေတြ ဘာေတြ မရွိဘူး။ အျပင္မွာ အားကစားေတြ ဘာေတြလည္း လုပ္ခြင့္ မရွိဘူး။”
၈၈ မ်ဳိးဆက္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ကိုမင္းကုိႏုိင္ရဲ႕ ေနာက္ဆုံး က်န္းမာေရး အေျခအေနကို အမျဖစ္တဲ့ ေဒၚၾကည္ၾကည္ၫြန္႔ ေျပာျပခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
အထူးသျဖင့္ေတာ့ လူငယ္အရြယ္ တက္တက္ႂကြႂကြနဲ႔ ဘ၀ရဲ႕ တုိးတက္လမ္းကို ရွာေဖြရမယ့္အခ်ိန္ အက်ဥ္းေထာင္ေတြအတြင္း အခ်ိန္ကုန္ေနၾကရတာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူငယ္ေတြဟာ စိတ္ဓာတ္ က်မသြားဘဲနဲ႔ ယုံၾကည္ခ်က္နဲ႔ ရပ္တည္မႈေတြဟာ ပိုၿပီး ခုိင္မာလာတာမ်ဳိး ေတြ႕ရတယ္လုိ႔ ဘားအံေထာင္မွာ အက်ဥ္းက်ခံထားရတဲ့ ဘေလာ့ဂ္ဂါ ကိုေနဘုန္းလတ္ရဲ႕ မိခင္ ေဒၚေအးေအးသန္းက ေျပာပါတယ္။
“ပထမပုိင္း အင္းစိန္မွာ ေနတုန္းကေတာ့ သူ႔ရဲ႕ တန္ဖုိးရွိတဲ့ အခ်ိန္ေတြကို ဒီလို ျဖဳန္းတီးပစ္ရတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ သူ စိတ္မေကာင္းဘူးေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ေနာက္ပုိင္း ဘားအံေရာက္တဲ့ အခါၾကေတာ့ သူေျပာပါတယ္၊ သူတုိ႔ အခု ေထာင္ထဲမွာ ေနေနရတာ တာ၀န္တခု ထမ္းေဆာင္ေနရတာနဲ႔ အတူတူပါပဲတဲ့။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆုိရင္ သူတို႔ကို အျပစ္မရွိဘဲ ေထာင္ခ်ထားတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ သူတုိ႔ကို သက္ေသထားၿပီး ကမၻာကို တင္ျပလို႔ ရတယ္တဲ့။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္ သူတို႔ အလုပ္တခု လုပ္ေနတာနဲ႔ အတူတူပါပဲတဲ့။ အဲဒီလို သူ ခံယူခ်က္ ေျပာင္းသြားတယ္။”
ဘေလာ့ဂ္ဂါ ကိုေနဘုန္းလတ္ရဲ႕ မိခင္ ေဒၚေအးေအးသန္း ေျပာျပခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံက ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ကုလသမဂၢရဲ႕ ႏွစ္စဥ္ လူ႔အခြင့္အေရး အစီရင္ခံစာထဲမွာ ထည့္သြင္း ေျပာဆုိေနတာ ျဖစ္သလို ျမန္မာစစ္အစိုးရကုိလည္း ဖိအားေပးေနတာေတြ ရွိေပမဲ့ တုိးတက္တဲ့ လိုက္ေလ်ာမႈမ်ဳိးေတြ မရွိခဲ့ဘူးလို႔လည္း သုံးသပ္ၾကပါတယ္။
တခါ မၾကာေသးခင္ ရက္ကေတာ့ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား မိသားစု၀င္ေတြ ေထာင္၀င္စာ ေတြ႔ရာမွာ အခက္အခဲ ႀကဳံေနရတာေတြကုိ ဘယ္လုိဥပေဒေတြနဲ႔ ကန္႔ကြက္ ေတာင္းဆုိႏုိင္သလဲ ဆုိတဲ့ ေထာင္စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းဆုိင္ရာ စာအုပ္တအုပ္ကို ျဖန္႔ေ၀သြားဖို႔ စီစဥ္ေနတယ္လို႔ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာပါတယ္။
