ေျမာက္ကိုရီးယား အင္ဂ်င္နီယာနဲ႔ ဗမာစစ္မႈထမ္းေတြ ပူးေပါင္းၿပီး ေျမေအာက္လက္နက္စက္ရံု တည္ေဆာက္ေနေၾကာင္း ရန္ကုန္ အေမရိကန္သံရံုးရဲ႕ ၂၀၀၄ ၾသဂုတ္လ (၂၇) ရက္ေန႔ လ်ွဳိ႕ဝွက္ ေပးစာကို လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္က WikiLeaks မွာ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဒီကိစၥကို ျမန္မာ့ေရးရာသုေတသီ Bertil Lintner က ဆက္လက္စံုစမ္းတဲ့အခါမွာ မေကြးတိုင္း၊ မင္းလွၿမိဳ႕နယ္က ကာကြယ္ေရးပစၥည္းစက္ရံု - ကပစ (၂) နဲ႔ ကပစ (၁၀) ျဖစ္ေနတာ ေတြ႔ရေၾကာင္း မတ္လ (၂) ရက္ေန႔ထုတ္ Asia Times မွာ ေရးထားပါတယ္။ အေမရိကန္ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္မွာလည္း ဒီကိစၥကို စိုးရိမ္စရာအျဖစ္ တင္ျပၾကပါတယ္။
မင္းလွၿမိဳ႕နယ္၊ ကုန္းႀကီးရြာအနီးက ေျမဧက (၆၀၀) မွာ ကပစ (၁၀) ကို ၁၉၉၃ ခုႏွစ္မွာ စတင္တည္ေဆာက္ခဲ့တာ မၾကာခင္ကမွ ၿပီးစီးသြားတဲ့အတြက္ ဒံုးလက္နက္မ်ဳိးစံု ထုတ္လုပ္ေနတယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ ပထမပိုင္းမွာ တရုတ္ နဲ႔ ရုရွားေတြကို ကပစ (၁၀) မွာ ေတြ႔ႏိုင္ေပမယ့္ အခုေတာ့ ေျမာက္ကိုရီးယားေတြပဲ က်န္ေတာ့တယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ မင္းလွၿမိဳ႕နယ္ မလြန္ေက်းရြာအနီးက ေျမဧက တသိန္းမွာေတာ့ ကပစ (၂) ကို တည္ေဆာက္ထားၿပီး ေမာ္တာက်ည္ဆံနဲ႔ အေျမာက္က်ည္ဆံ ထုတ္လုပ္ေနတယ္လို႔ ေဖာ္ျပပါတယ္။ စကၤာပူကလည္း သူ႔လက္နက္ပစၥည္းေတြကို ကပစ (၂) မွာ စမ္းသပ္ေၾကာင္း သိရပါတယ္။
ေခတ္မီလက္နက္ကိုင္တပ္မေတာ္ တည္ေဆာက္ေရးဟာ အစိုးရရဲ႕ ေၾကြးေၾကာ္သံတခု ျဖစ္ပါတယ္။ သမၼတသစ္ ဦးသိန္းစိန္ကလည္း ကမာၻ႔အဆင္မီ တပ္မေတာ္ရွိဖို႔ လိုအပ္ေၾကာင္း ပထမဦးဆံုး မိန္႔ခြန္းမွာ ေျပာသြားခဲ့ပါတယ္။ ေခတ္မီလက္နက္ဆိုတာ ေနာက္ဆံုးေပၚ လက္နက္ႀကီးေတြကို ဆိုလိုတာျဖစ္ပါတယ္။ လိုခ်င္သလို ပစ္ခတ္လို႔ရတဲ့ ဒံုးလက္နက္စနစ္ ျမန္မာျပည္မွာ ထုတ္လုပ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ အကူအညီေပးဖို႔ ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးေမာင္ေအး တုိ႔အဖြဲ႔က၂၀၀၆ ဧၿပီလ ရုရွားခရီးစဥ္မွာ တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဒံုးလက္နက္ ထုတ္လုပ္ သံုးစြဲႏိုင္တဲ့ အစိုးရတပ္ဟာ အၿမဲတမ္းအေပၚစီးရေနမယ္လို႔ ယူဆထားပံု ရပါတယ္။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ကစၿပီး သင္တန္းသား တေထာင္ေက်ာ္ ႏွစ္စဥ္ ရုရွားကို ေစလႊတ္ေနေၾကာင္း သိရပါတယ္။
တပ္မေတာ္ဟာ နည္းပညာပိုင္ဆိုင္ရာမွာ ေခတ္ေနာက္က်ေနတာမို႔ ရုရွားစစ္လက္နက္ အတတ္ပညာကို ရယူေနေၾကာင္း ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေဖေဖၚဝါရီလ (၁၉) ရက္ေန႔ ဘုရင့္ေနာင္ရိပ္သာမွာ က်င္းပၿပီး ေပါက္ၾကားသြားခဲ့တဲ့ လွ်ဳိ႕ဝွက္အစည္းအေဝး မွတ္တမ္းအရ သိရွိရပါတယ္။ အဲဒီ ရုရွား-ျမန္မာ လွ်ဳိ႕ဝွက္ အစည္းအေဝးကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးသူရေရႊမန္း နဲ႔ ရုရွားဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး စီမီနီခင္ တုိ႔က ဦးေဆာင္ၾကပါတယ္။ ဗမာစစ္တပ္ဟာ ရုရွား နဲ႔ တရုတ္ တို႔ကို အဓိကအားကိုးေနတဲ့အတြက္ ရုရွားနဲ႔ တရုတ္မွာ သင္တန္းတက္ေနတဲ့ စစ္မႈထမ္းဦးေရ မ်ားျပားလာပါတယ္။ ရုရွား၊ ယူကရိန္း၊ ဆာဘီးယား၊ အစၥေရး နဲ႔ အိႏိၵယတုိ႔ကလည္း ဗမာအစိုးရကို လက္နက္ပစၥည္းေရာင္းေပမယ့္ တရုတ္က အမ်ားဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ ဗမာအစိုးဝယ္ထားတဲ့ တရုတ္စစ္ပစၥည္း တန္းဖိုးေတြဟာ အနည္းဆံုး ေဒၚလာသန္းေလးေထာင္ေလာက္ ရွိေနၿပီလို႔ သိရပါတယ္။ ရုရွား နဲ႔ တရုတ္ စစ္ပစၥည္းမ်ားကို ကိုင္တြယ္ရာမွာ ကၽြမ္းက်င္ၿပီး ေဒၚလာေငြအစား ေကာက္ပဲသီးႏံွနဲ႔ ဆန္ကို လက္ခံတဲ့အတြက္ ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနတာလို႔ ယူဆၾကပါတယ္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးသန္းေရႊ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ျဖစ္လာတဲ့ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းကစၿပီး ဒံုးလက္နက္အသံုးျပဳေရး စီမံကိန္းကို စတင္အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေၾကာင္းသိရပါတယ္။ ဒံုးလက္နက္မ်ဳိးစံု ထုတ္လုပ္ဖို႔ ရည္ရြယ္ပါတယ္။ လိုအပ္တဲ့ပစၥည္းနဲ႔ အတတ္ပညာကို တရုတ္၊ ရုရွား နဲ႔ ကိုရီးယား ႏွစ္ႏိုင္ငံက တင္သြင္းပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သူရေရႊမန္းနဲ႔ အရာရွိ (၁၆) ဦး ပါဝင္တဲ့ စစ္မစ္ရွင္း (military mission) အဖြဲ႔ဟာ ေျမာက္ကိုရီးယားကို ၂၀၀၈ ႏိုဝင္ဘာလမွာ သြားေရာက္ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ ဥမင္လိႈဏ္ေခါင္းစနစ္နဲ႔ igia ဒံုးက်ည္၊ Scud ဒံုးက်ည္ေတြကို စိတ္ဝင္စားေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ရန္သူကပစ္မွတ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ႏိုင္တဲ့ အေရးႀကီးတဲ့ စစ္ဌာနအားလံုးကို ဥမင္လိႈဏ္ေခါင္းထဲထားႏုိင္ဖို႔အတြက္ တျဖည္းျဖည္းတဆင့္ၿပီးတဆင့္ စီမံကိန္းခ်ၿပီး ေဆာင္ရြက္ရမယ္လို႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးသူရေရႊမန္းတုိ႔အဖြဲ႔က တင္ျပထားေၾကာင္း သိရပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အၿမဲတမ္း တိုးတက္ႀကီးထြားေနတာ လက္နက္ခဲယမ္း ထုတ္လုပ္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။ လက္နက္ခဲယမ္းကို ကကထုတ္ လုိ႔ေခၚတဲ့ ကာကြယ္ေရးပစၥည္း ထုတ္လုပ္မႈၫႊန္ၾကားေရးမွဴးရံုးက ခ်ဳပ္ကိုင္ ထားပါတယ္။ ကကထုတ္ လက္ေအာက္မွာ ကပစ ေခၚ ကာကြယ္ေရးပစၥည္းစက္ရံုေတြရွိၿပီး ပဲခူးတုိင္း၊ မေကြးတိုင္း နဲ႔ ရန္ကုန္တုိင္းတုိ႔မွာ တည္ေဆာက္ထားပါတယ္။ အခုအခ်ိန္အထိ ကပစ (၂၀) ေလာက္ ရွိမယ္လို႔ ခန္႔မွန္းၾကပါတယ္။
ဧရာဝတီျမစ္ရိုး အေနာက္ဘက္က ပဲခူးတိုင္း၊ ပန္းေတာင္ၿမိဳ႕နယ္ ဆင္တဲ့၊ ထံုးဘုိ၊ ေညာင္ေျခေထာက္စတဲ့ေနရာေတြမွာ ကပစ ေတြ တည္ေဆာက္ထားပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ မေကြးတုိင္း အထက္ မင္းလွ၊ ဆင္ေပါင္ဝဲ၊ ေအာင္လံ၊ သရက္၊ ေစတုတၱရာ နဲ႔ ေတာင္တြင္းႀကီးအထိ ကပစ ေတြ တိုးခ်ဲ႕ ထားပါတယ္။ ေျမာက္ကိုရီးယား နဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး လက္နက္ထုတ္လုပ္မႈ၊ တုိင္းရင္းသားမ်ားကို တုိက္ခိုက္မႈ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈနဲ႔ မူယစ္ေဆးဝါးထုတ္လုပ္မႈမ်ားေၾကာင့္ ျမန္မာ့အခန္းက႑ဟာ စိုးရိမ္စရာ ျဖစ္လာတယ္လို႔ အေမရိကန္ေရတပ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး Robert Willard က ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္ ၾကားနာပြဲမွာ ဧၿပီလ (၆) ရက္ေန႔က ထြက္ဆိုၿပီး ဒီကိစၥကို အေရးယူေဆာင္ရြက္ဖို႔ ဆီနိတ္အမတ္ Richard Lugar က ဧၿပီလ (၈) ရက္ေန႔က အေမရိကန္အစိုးရကို တိုက္တြန္းထားပါတယ္။
