ျမန္မာ့အေရးမွာ အေမရိကန္ သမတအသစ္ ဘယ္လိုရွိမလဲ

ပထမဆံုး လူမဲသမတအျဖစ္ မစၥတာ ဘားရက္ အုိဘားမားအား ယေန႔တြင္ အေမရိကန္ ျပည္သူမ်ားက မဲအျပတ္အသတ္ျဖင့္ ေရြးခ်ယ္လုိက္ၿပီ ျဖစ္သည္။ သူသည္ ဒီမိုကရက္ပါတီ၀င္ ဆီးနိတ္ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဘ၀ကတည္းက ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီေရးအတြက္ သေဘာထားအျမင္မ်ား ေျပာဆိုခဲ့ဖူးသူ ျဖစ္သည္။

လာမည့္ သူ၏ သမတသက္တမ္းအတြင္း ျမန္မာ့အေရး စြမ္းေဆာင္မႈမ်ား မည္က့ဲသို႔ အလားအလာရွိမည္လဲ၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၏ ျမန္မာျပည္ဆုိင္ရာ မူ၀ါဒ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္သြားမလား၊ သူသည္ ႏုိင္ငံေရးမွာ ဘယ္လို လူစားမ်ဳိးလဲဆိုသည့္ စိတ္၀င္စားဖြယ္ ေမးခြန္းမ်ားကို ျပည္တြင္းျပည္ပရွိ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္အခ်ဳိ႕ထံ မဇၩိမသတင္းေထာက္ ဆလုိင္းပီပီနဲ႔ ဇာနည္တုိ႔က ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထားပါသည္။

ဦးဉာဏ္၀င္း
ေျပာခြင့္ရပုဂၢဳိလ္ (အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ - NLD)

က်ေနာ္ ခံစားရတာက လူ ငယ္တယ္။ ပညာတတ္တယ္။ ဒီလို ပုဂၢိဳလ္မ်ဳိး ေရြးခ်ယ္ခံရတာကို က်ေနာ္အေနနဲ႔ ေက်နပ္တယ္။ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ အေမရိကန္ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘယ္လို ေမွ်ာ္လင့္လဲဆိုတာ က်ေနာ္ မေျပာႏိုင္ဘူး။ သူတို႔ တကယ္လုပ္တဲ့ အလုပ္အေပၚမွာ ေျပာမွျဖစ္မယ္။ က်ေနာ္တို႔ နားလည္တာကေတာ့ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ မူ၀ါဒကေတာ့ အေျပာင္းအလဲရွိမွာ မဟုတ္ဘူး။ ပင္ကုိယ္မူ၀ါဒ၊ လုပ္နည္းကိုင္နည္းေတာ့ လူပုဂၢိဳလ္က တဦးနဲ႔တဦး တူမွာမဟုတ္ဘူး။ ဘာျဖစ္လာမွာလဲ၊ ဘာလုပ္မလဲဆိုတာ ဒီအခ်ိန္မွာ ေျပာလို႔ မျဖစ္ပါဘူး။ သူတို႔ေဆာင္ရြက္တဲ့ အေပၚမွာပဲ ေျပာမွပါ။

ဦးေအးသာေအာင္
အတြင္းေရးမွဴး (လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားျပဳေကာ္မတီ - CRPP)

က်ေနာ့္အျမင္ကို ေျပာရရင္ အေမရိကန္ စီးပြားေရး ႐ုတ္တရက္ က်တာရယ္၊ အီရတ္စစ္ပြဲအေပၚ အေမရိကန္ ျပည္သူေတြရဲ႕ ၿငီးေငြ႔လာမႈရယ္၊ အဲဒီအေပၚမွာ ရီပတ္ပလစ္ကန္အေပၚ အေမရိကန္ျပည္သူေတြက မေက်မနပ္ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ အိုဘားမားကို ေပးလိုက္တယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။ အဲဒါ ဒီေနရာမွာ ဂြ်န္မက္ကိန္းနဲ႔ အိုဘားမားရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး လုပ္သက္၊ ၀ါသေဘာေတြက ကြာပါတယ္။ မက္ကိန္းကေတာ့ ၀ါရင့္ ပုဂၢိဳလ္တေယာက္ ျဖစ္တယ္။ အေတြ႔အႀကံဳလည္း ရွိတယ္။ အေမရိကန္သမတ တေယာက္ဟာ အေတြ႔အႀကံဳေတြနဲ႔ ၀ါရင့္ ပုဂၢိဳလ္တေယာက္ကသာ ျဖစ္သင့္တယ္။ အိုဘားမားကေတာ့ ႏိုင္ငံေရး အေတြ႔အႀကံဳအားျဖင့္လည္း နည္းတယ္။ သူေျပာေနတဲ့ စကားေတြဟာ လက္ေတြ႔မဆန္ဘူး။ လူအမ်ား ႀကိဳက္ေအာင္၊ လူၿပိန္းႀကိဳက္ေအာင္ မဲဆြယ္စည္း႐ံုးေနတဲ့ သေဘာပဲ။ တကယ္ေတာ့ လက္ေတြ႔မက်ဘူး။

မက္ကိန္းကေတာ့ ျမန္မာျပည္ကို ေရာက္ဖူးတယ္။ ျမန္မာေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဖူးတယ္။ စိတ္၀င္စားမႈလည္း ရွိတယ္။ အိုဘားမားအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ထိေတြ႔မႈ မရွိဘူး။ ဒီလို ကြာျခားမႈေတာ့ ရွိတာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ အေမရိကန္ရဲ႕ ေပၚလစီကေတာ့ ေျပာင္းလဲမယ္လို႔ မထင္ဘူး။ အေမရိကန္အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဒီမိုကေရစီအေရး ေလွ်ာက္လွမ္းတဲ့ေနရာမွာ တက္တက္ၾကြၾကြ ေဆာင္ရြက္လိမ့္မယ္လို႔ေတာ့ ယံုၾကည္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အေမရိကန္သမတပဲ ေျပာင္းေျပာင္း၊ ေျပာင္းလဲမႈအေပၚမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲကို ၾကည့္ၿပီးေတာ့ သက္ေရာက္မႈ ရွိလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ မျမင္ပါဘူး။ တစံုတခု အတိုင္းအတာအထိေတာ့ ႏိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲကို ျဖစ္ေစလိမ့္္မယ္ဆုိတဲ့ အထိေတာ့ မေမွ်ာ္လင့္ပါဘူး။

ဦးခြန္စိုင္း
(တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားေကာင္စီ - ENC)
က်ေနာ္ သိသေလာက္ကေတာ့ အိုဘားမားအေနနဲ႔ ေပၚလစီက ျမန္မာျပည္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ရွိရင္ ေစ့စပ္ေရးဆိုေတာ့ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ျမန္မာျပည္အတြက္က ေမွ်ာ္လင့္စရာေတာ့ ရွိတယ္လို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္္။ လံုး၀ လ်စ္လွ်ဴရႈထားမႈ မရွိဘဲ အတိုင္းအတာတခုအထိ လုပ္ေပးလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္တယ္။ ျမန္မာျပည္အတြက္ မဆိုးပါဘူး။ ေကာင္းလာမယ့္ အေျခအေန ရွိပါတယ္။

လုပ္ပံုလုပ္နည္းကေတာ့ ကြဲျပားႏိုင္တယ္။ အိုဘားမားအေနနဲ႔ ေစ့စပ္ညွိႏႈိင္း ႏိုင္ငံေရးနည္းလမ္းအရ ေပ်ာ့ေပ်ာ့ေျပာင္းေျပာင္း လုပ္မယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။ ပါလာေတာ့မယ္ေလ။ ေစ့စပ္ညွိႏႈိင္း ေဆြးေႏြးေရးဆိုတဲ့ ၃ ပြင့္ဆိုင္ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးေရး ျဖစ္လာႏိုင္တယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။

ေဒါက္တာစန္းေအာင္
၀န္ႀကီး (ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံ အမ်ဳိးသားညြန္႔ေပါင္းအစိုးရ - NCGUB)

အေမရိကန္သမိုင္းမွာက အေကြ႔အခ်ဳိးႀကီး တခုလို႔ ျမင္တယ္။ အရင္တုန္းကဆိုလို႔ရွိရင္ လူမဲေတြက အဖိႏွိပ္ခံ ျဖစ္ေနတယ္။ ဘာပဲေျပာေျပာ အခုဟာက အရင္တုန္းက ကြ်န္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ လူမ်ဳိးဟာ အခု ဒီမိုကေရစီ စနစ္ေအာက္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ သမတ ျဖစ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာကို မီးေမာင္းထိုးျပလိုက္တာ ျဖစ္တယ္။ က်ေနာ္တို႔လို တိုင္းျပည္မွာ ျပန္ၾကည့္္မယ္ဆိုရင္ အဲဒါက ေကာင္းတဲ့ အစဥ္အလာပဲ။ က်ေနာ္တို႔ တိုင္းျပည္မွာက လူမ်ဳိးေပါင္းစံု၊ ဌာနေပါင္းစံု ရွိၾကတယ္။ က်ေနာ္တို႔ တိုင္းျပည္မွာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ထြန္းကားမယ္ဆိုရင္ ဘယ္သူမဆို ကိုယ့္အရည္အခ်င္းေပၚမွာ လူထုရဲ႕ ယံုၾကည္ခ်က္ေပၚ မူတည္္ၿပီးေတာ့ တိုင္းျပည္ရဲ႕ တာ၀န္ကို အျမင့္မားဆံုး အဆင့္ကေန ထမ္းေဆာင္ႏိုင္တယ္ဆိုတာကို မီးေမာင္းထိုးျပလိုက္တာ ျဖစ္တယ္။

ေနာက္တခုက အရင္တုန္းကလည္းပဲ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံမွာ တာ၀န္ယူခဲ့တာ၊ လုပ္ခဲ့စဥ္က အုိဘားမားကို အထင္ႀကီးခဲ့တာဆိုေတာ့ အာရွႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရးက ပိုေကာင္းလာႏိုင္တယ္လို႔ က်ေနာ္ယူဆတယ္။ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီရဲ႕ မူ၀ါဒက ေကာင္းပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲေျပာေျပာ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ကေတာ့ က်ေနာ္ျမင္တာက ရီပတ္ပလစ္ကန္ပဲႏိုင္ႏိုင္၊ ဒီမိုကရက္ပဲႏိုင္ႏိုင္ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာျပည္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လုပ္ခဲ့တာက ကလင္တန္လက္ထက္မွာလည္း ျမန္မာျပည္အေရးကို လုပ္ခဲ့တာပဲ။ ေဂ်ာ့ဘုရွ္ပဲၾကည့္ၾကည့္။ က်ေနာ္ေျပာခ်င္တာက ျမန္မာ့အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ႏွစ္ပါတီစလံုးရဲ႕ သေဘာထားပါပဲ။ ရီပတ္ပလင္ကန္က ေထာက္ခံတယ္၊ ဒီမိုကရက္တစ္က ဆန္႔က်င္တယ္ဆိုတာ မရွိပါဘူး။ အနိမ့္ဆံုးအဆင့္က ဒီအတိုင္းပဲ ရွိမယ္။ ဒါေပမဲ့ အိုဘားမား ႏိုင္တဲ့အတြက္ အေစာကေျပာတဲ့ အခ်က္ေတြေပၚ မူတည္ၿပီးေတာ့ အလားအလာေတြ ေကာင္းႏိုင္တယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။

အေမရိကန္က တြန္းတြန္းတိုက္တိုက္ လုပ္ဖို႔လိုတယ္။ ေဂ်ာ့ဘုရွ္ကေန လုပ္ေတာ့ လုပ္ခဲ့တယ္။ ေတာ္ေတာ္ႀကီးကို ႀကိဳးပမ္းလုပ္ခဲ့တယ္။ သူက လမ္းေတြ ေဖာက္ခဲ့တယ္။ လမ္းေဖာက္တဲ့အေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ အိုဘားမား လုပ္ႏိုင္တယ္ဆိုရင္ လုပ္ႏိုင္မယ္လို႔ ျမင္တယ္။ သူ႔အတြက္ အခြင့္အလမ္းေတြ ပြင့္ေနတယ္လို႔ ျမင္တယ္။

နန္းခ်မ္ေတာင္း
(ရွမ္းအမ်ဳိးသမီးေရးရာ ဆက္သြယ္ဖလွယ္ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ေရးအသင္း - Shan Women Action Network - SWAN)

သူ သမတျဖစ္တာ က်မတုိ႔ ႀကိဳဆုိပါတယ္။ အေမရိကန္ရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚထားတဲ့ ေပၚလစီနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ျမန္မာ့ ဒီမုိကေရစီေရး လႈပ္ရွားမႈကုိ အသစ္ေသာ အားေပးေထာက္ခံမႈ ေပးလိမ့္မယ္လုိ႔ က်မတုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမုိကေရစီရရွိေရးအတြက္ ဆက္လက္ တုိက္ပြဲ၀င္ဖို႔ ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအ၀ုိင္းရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးဖိအားေတြ လုိအပ္ေနပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနကုိ အျမန္ေျပာင္းလဲဖုိ႔ လုိအပ္ေနတယ္။ အဲဒီအတြက္ ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအ၀ိုင္း အေနနဲ႔ ဖိအားေပးလိမ့္မယ္လို႔လည္း ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ အဲဒါ တကယ္လည္း အေရးႀကီးေနတယ္။ က်မတုိ႔ကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လြတ္လပ္မႈနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ရရွိေရးအတြက္ ေထာက္ခံအားေပးဖို႔ ႏုိင္ငံတကာ ဖိိအားရရွိေအာင္ ဆက္လုပ္သြားပါမယ္။

ဦးညိဳအုန္းျမင့္
ႏိုင္ငံျခားေရးရာဌာန တာ၀န္ခံ (အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ - လြတ္ေျမာက္နယ္ေျမ၊ NLD – L/A)

က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔က မစၥတာ အုိဘားမားက အေရွ႕ေတာင္အာရွ၊ အင္ဒိုနီးရွားမွာလည္း ေနဖူးတယ္ေပါ့ေနာ္။ ဒီလိုဆိုေတာ့ ဒီအာရွတိုက္သားေတြရဲ႕ အေနအထား၊ ႐ုန္းကန္မႈကို သူ ပိုသိမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ သူ႔အေနနဲ႔ ဖိအားတင္ မကပါဘူး၊ က်န္တဲ့ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ၊ ေဒသတြင္းႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ပိုမို ထိေတြ႔ၿပီးေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာ တကယ္ျဖစ္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရး အက်ပ္အတည္းေတြကို ေက်ာ္လႊားႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြကို က်ေနာ္တို႔နဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မယ္ဆိုရင္ ပိုေကာင္းမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ NLD – LA အေနနဲ႔ကေတာ့ ႀကိဳဆိုရမွာေပါ့ေနာ္။

သမတအသစ္ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ေပၚလစီအသစ္လည္း ျဖစ္မယ္။ ဒီအတြက္ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ သူ႔ဘက္က ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိလာမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဥပမာ - ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ နအဖနဲ႔ တိုက္႐ိုက္ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးႏိုင္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိးကို မစၥတာ အိုဘားမားအေနနဲ႔ ပိုၿပီးစိတ္၀င္စားမယ္လို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။

ေနာက္တခုက သူကိုယ္တိုင္က လူနည္းစု အဖိႏွိပ္ခံကေန လာတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ က်ေနာ္တို႔ ဒီမိုကေရစီ အင္အားစုေတြအေနနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ ေပၚလစီသစ္ေတြကို ေၾကာက္ဖုိ႔ မလိုဘူး။ က်ေနာ္တို႔အတြက္ ပိုအက်ိဳးရွိမယ္လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ ဖိအားအရမ္းေပးတဲ့ ရီပတ္ပလစ္ကန္ သမတသာလွ်င္ ျမန္မာျပည္ကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေ၀ဖန္တာ၊ ပိတ္ဆို႔တာ။ အဲလိုမ်ဳိးေတြလုပ္မွ ျမန္မာျပည္ရဲ႕အေရးကို လုပ္ေပးတယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ဒီလိုပဲ ခံယူပါတယ္။ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ကေတာ့ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့၊ ထိေရာက္တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈတခုကို မစၥတာ အိုဘားမားကေနၿပီးေတာ့ ျမန္မာျပည္အတြက္ လုပ္ေဆာင္ေပးလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။


စလုိင္းပီပီ၊ ဇာနည္
ဗုဒၶဟူးေန႔၊ ႏုိဝင္ဘာလ 05 2008 23:07 - ျမန္မာစံေတာ္ခ်ိန္

တင္ျပသူ ။ ။ ေနာ္မန္
မွတ္ခ်က္ ။ ။ http://www.mizzimaburmese.com မွ ကူးယူမွ်ေဝပါ၏